Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Sint-Wivinaklooster

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van 13-09-1996 tot heden

ID: 562
URI: https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/562

Besluiten

Sint-Wivina-abdij met omgeving
definitieve beschermingsbesluiten: 13-09-1996 ID: 3093

Provincie
Vlaams-Brabant: Gemeente
Dilbeek: Deelgemeente
Dilbeek, Groot-Bijgaarden: Straat
Hendrik Placestraat, Wolsemstraat: Locatie
Hendrik Placestraat 43-49, 43A, Wolsemstraat (Dilbeek): Beschermingsdossiers
4.02/23016/109.1 4.02/23016/110.1 OB000031

Typologie: abdijen, abdijkerken, boomgaarden, dreven, groentekelders, infirmerieën, Mariagrotten, moestuinen, omheiningsmuren, poorten (bijgebouwen), serres, tuinen en parken, vijvers
Datering: derde kwart 17de eeuw, derde kwart 18de eeuw, tweede kwart 18de eeuw, vierde kwart 19de eeuw
Stijl: classicerende barok, neogotiek, rococo, traditioneel

Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van 01-01-2013 tot 30-06-2016)

De Pauw, Karel-Lodewijk (Ontwerper)

De Smedt, Ludo (Ontwerper)

Hoppenbrouwers, Alfons (Ontwerper)

Machiels, K. (Ontwerper)

Beschrijving

Het domein van het Sint-Wivinaklooster of de Abdij van Groot-Bijgaarden is beschermd als dorpsgezicht.

Waarden

Het domein van de voormalige Sint-Wivina-abdij is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

Aanvankelijk een van de abdij van Affligem afhankelijke priorij, opgericht in 1126-29 door Godfried I van Brabant, in 1548 tot een zelfstandige Benedictinessenabdij verheven en uiteindelijk opgeheven in l794.
Het poortgebouw (1729): een gaaf bewaard, classicistisch geinspireerd, bak- en kalkzandstenen poortgebouw met natuurstenen voorgevel geaccentueerd door de als risa1iet uitgewerkte poorttravee, met rondboogpoort ingeschreven in een vooruitspringende en geblokte rechthoekige omlijsting bekroond met een driehoekig fronton. De eveneens symmetrisch opgevatte maar sobere achtergevel wordt geritmeerd door pilasters met entablement en vaasbekroning, terwijl een sluitsteen het wapen van de abdis G. de Gages met leus "Deus fortitude mea" en de smeedijzeren borstwering de bouwdatum 1729 bevat.
Het priesterhuis (1756): gaaf bewaarde bak- en kalkzandstenen langsbouw in Louis XV-stijl d.m.v. gevelankers 1756 gedateerd, gekenmerkt door een rijke en verzorgde uitvoering, met natuurstenen voorgevel geritmeerd door middenhoekrisalieten, waarbij de drie middelste traveeën, afgelijnd door pilasters met kapiteel en entablement worden bekroond met een acoladefronton. Bovendien een gaaf bewaard interieur met fraaie Louis XV-trap, stucplafonds, schouwmantels en binnenluiken.
Het pachthof (1775): een L-vormig bak- en kalkzandstenen volume, met merkwaardig gebogen voorgevel en achteruitwijkend mansardedak, het resultaat van diverse verbouwingen als 18de-eeuwse elementen waaronder een geblokte toegangspoort en steekboogvensters.
De infirmerie (1632): breedhuis in traditionele bak- en zandsteenstijl met natuurstenen plint, puilijst, hoekkettingen, kruis- en kloosterkozijnen en rondboogdeur, daterend van 1632 en gerestaureerd in de eerste helft van de 18e eeuw, waarbij de oorspronkelijk vrijstaande spiltrap in het gebouw werd geïnkorporeerd.
De ommuring: een bakstenen omheiningsmuur verstevigd met steunberen, door middel van jaarstenen respect. 1636, 1641 en 1676 gedateerd en typologisch een belangrijke component van deze vm. abdij site.
De funderingsresten van de abdijkerk en het kloosterpand die door middel van een gedeeltelijke heropbouw en bomenaanplant inplanting en proporties van het verdwenen complex visualiseren.
De St.-Wivinakapel (1660): een eenvoudige bak- en kalkzandstenen kapel met rechthoekige plattegrond en driezijdige koorsluiting gelegen aan het eindpunt van de vml. toegangsdreef. Het oorspronkelijke abdijdomein binnen de muren met bewaarde typologische kenmerken van een abdij tuin waaronder moestuin, boomgaard, serres en visvijvers gevoed door de langs stromende Molenbeek.

Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

Domein van het Sint-Wivinaklooster

Hendrik Placestraat 43-45 (Dilbeek)
Voormalige abdij van de benedictinessen, grotendeels afgebroken rond 1800; tijdens de 19de eeuw in gebruik als privé-landgoed met het voormalige priesterhuis als residentie en de hoeve als cichoreibranderij, omringd door een landschappelijk park van bijna 7 hectare.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Sint-Wivina-abdij en Wolfsputten

Dilbeek, Groot-Bijgaarden (Dilbeek)
Deze ankerplaats strekt zich uit ten noorden van Dilbeek en omvat het Sint-Alenapark, de Wolfsputten en de Sint-Wivina-abdij, de Benedictinessenabdij omstreeks 1125 gesticht als priorij afhankelijk van de abdij van Affligem. Het complex omvat nog een aantal waardevolle abdijgebouwen en typische ingrediënten van een kloostertuin. De Wolfsputten danken hun ontstaan aan de ontginning van de kalkhoudende, fijnkorrelige Lediaan zandsteen. Verder omvat de ankerplaats ook het Sint-Alenapark, begin 18de eeuw tegen de terreinhelling aangelegd.