Bouwgeschiedenis

In 1922 realiseerde de sociale huisvestingsmaatschappij Diest-Uitbreiding dit kleine project van 25 woningen, naar ontwerp van Arthur Bernard Pladet uit Koekelberg en F. (waarschijnlijk François) Lahon uit Diest. De uitvoering was in handen van algemeen aannemer Jean Frericks Devos de Rillaer. Voor de bouw van de wijk werden twee terreinen verkaveld, die gevat lagen tussen de hoek van de Mariëndaalstraat en de Nicolas Welterstraat enerzijds en de tuinen van de woningen aan de Hasseltsestraat anderzijds.

Typering en beschrijving

De wijk werd opgevat als een typische close (een aanlegprincipe van de tuinwijk) met aaneensluitende, gevarieerde arbeiderswoningen. Een toegangsgebouw geeft via een inpandige doorgang uit op de rechthoekige binnenplaats, waarop drie straatwanden van samen 17 woningen uitgeven. Pladet en Lahon voorzagen hier een parkje (heden parkeerruimte). De woningen aan de Mariëndaalstraat (nummers 41-55) werden gelijktijdig ontworpen en sluiten de tuinwijk af, waardoor de Mariëndaalplaats een intimistisch karakter heeft. Tussen Mariëndaalstraat 49 en 51 voorzagen Pladet en Lahon een voetgangerspad dat naar de Mariëndaalplaats leidde maar dit werd vermoedelijk nooit op die manier uitgevoerd. In hun ontwerp waren nog twee voetgangerspaden voorzien, tussen Mariëndaalplaats 3 en 4 en naast 17. Deze werden wel uitgevoerd en geven nu toegang tot de achterkoeren of -tuinen van de woningen.

De woningen van twee traveeën en twee bouwlagen onder zadeldaken hebben een neotraditionele vormgeving en worden geritmeerd door een afwisselend gebruik van tuit- en lijstgevels, eventueel voorzien van tuitvormige dakvensters of –kapellen. Bakstenen kordons, muizentandfriezen, verdiepte spiegels en rollagen decoreren de rode bakstenen gevels, die soms verder verlevendigd zijn met gesinterde baksteen. Vensters zijn rechthoekig, onder bakstenen rollagen of bepleisterde lateien, met uitzondering van karakteristieke bow-windows bij Mariëndaalplaats 9 en 10. Deuropeningen zijn gevarieerd, meer bepaald rondboogvormig of rechthoekig, gevat in een uitkragende, geprofileerde omlijsting. Boven de toegangsdeuren van sommige huizen zijn decoratieve, ruitvormige, natuurstenen gevelstenen of bakstenen nissen geïncorporeerd.

Het toegangsgebouw (Mariëndaalstraat 41-43) is relatief symmetrisch opgevat en wordt geflankeerd door twee woningen onder een tuitgevel. De bakstenen korfboog onder een geprofileerde booglijst met decoratieve sluitsteen rust op blauwe hardsteen. Twee ruitvormige, natuurstenen gevelstenen met opschriften "Anno" en "1922" decoreren het toegangsgebouw. Boven de voordeuren van Mariëndaalstraat 45, 51, 53 en 55 werden ter decoratie ruitvormige, natuurstenen gevelstenen geïncorporeerd. Boven de voordeur van nummer 41 werd een nis in de gevel gewerkt. Deuromlijstingen en ontlastingsbogen zijn uitgevoerd in baksteen.

Evaluatie

Deze wijk werd binnen de thematische inventarisatie van het sociale woningbouwpatrimonium zeer hoge tot uitzonderlijke erfgoedwaarde toegekend (top van de selectie).

Deze wijk heeft een architecturale en stedenbouwkundige waarde als representatief voorbeeld van de toepassing van een tuinwijkprincipe (de close) en de gevarieerde neotraditionele vormgeving van sociale huisvestingsprojecten uit de eerste helft van de jaren twintig. De voordeuren en het schrijnwerk werden in de loop der tijd aangepast, maar desondanks bezit de wijk nog herkenbaarheid als historisch geheel. De schaal van de woningen, de verhoudingen en het gevarieerde ritme van de gevels bleven aanwezig, waardoor de wijk vast en zeker ook een ensemblewaarde toegekend kan worden. Bepalende erfgoedelementen zijn de aanleg (close met overbouwde toegang en voetgangerspaden) en de architecturale homogeniteit qua volume en materiaalgebruik, in combinatie met de gevarieerde gevelvormen en –decoratie.