erfgoedobject

Katoenspinnerij Vanden Broecke-Grenier

bouwkundig element
ID
18861
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/18861

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalige katoenspinnerij Vanden Broecke-Grenier, ontstaan circa 1825, en vanaf 1850-1851 spinnerij en weverij; sedert het einde van de 19de eeuw in handen van de textielfamilie Van Acker-Vanden Broecke.

Van de oorspronkelijke gebouwen uit begin 19de eeuw rest hoogstwaarschijnlijk niets meer; de oudste constructie betreft de vierkante met ijzeren banden versterkte fabrieksschouw (1850).

Ten zuidwesten van laatstgenoemde schouw, stoommachinehuis (1896, doch grondig verbouwd tijdens het begin van de 20ste eeuw), met lage gelijkvloerse verdieping (vroeger voor voedingspompen) en ruim machinelokaal onder plat dak. De voorzijde werd begin 20ste eeuw naar het noorden door een kleine voorbouw uitgebreid, en is volledig opengewerkt door middel van een rechthoekige vensterwand onder metalen I-ligger met rozetten, in verdiepte vensternis; ook de andere openingen uit einde 19de eeuw werden op dezelfde wijze aangepast. Machinelokaal tot op manshoogte bezet met geglazuurde tegels en afgedekt door middel van bakstenen troggewelven tussen metalen I-balken, op kwadraat op elkaar bevestigde en in muur rustende I-balken en dubbele I-liggers.

Ten zuidoosten van schouw en aanleunend aan de zijgevel van het machinehuis bevindt zich het ketelhuis (1896): éénlaagse constructie met brede openingen onder I-balk met rozetten, ondersteund door metalen kolom (verbouwing begin 20de eeuw). In interieur nog op oliestook overgeschakelde Lancashirestoomketel met vlakke geklonken voorplaat ("8 atm., J. Piedboeuf, 1896, nr. 6641"), in bakstenen ketelbemetseling, aan voorzijde bezet met blauwe en witte geglazuurde tegels. Twee andere ketels, aan rechterzijde van laatstgenoemde, werden na de opheffing van het bedrijf uitgebroken.

In 1896 kreeg het bedrijf grotendeels zijn huidig uitzicht. De typische twee- en vierlaagse spinnerij aan Bachtenwalle werd gesloopt, en het fabrieksterrein bijna volledig volgebouwd met de thans nog bestaande eenlaagse raekemhallen, en met een eentonige ruw gecementeerde gevel aan straatzijde. Raekemconstructie gekenmerkt door houten spanten met onderdak, op aanleuningslijn rustend op houten balken, onderling verbonden door horizontale dubbele I-liggers (bevestigd met vierkante moerbouten); ijzeren en houten balken rusten samen op met ribben ondersteunde kruisvormige kopplaat van gietijzeren kolom. Tussen de bedrijfsgebouwen bevindt zich een overdekte doorgang, onder beglaasd zadeldak op ijzeren spanten (begin 20ste-eeuws). Ten oosten en ten zuidwesten hierbij aansluitend, en ingebouwd tussen de andere constructies, twee kleinere bedrijfsruimten onder zadeldak op houten hangspant.

Achter de toegangspoort bevindt zich nog een weegbrug met houten brugdek, en rechts daarvan in kleinere dienstgebouwtjes het weegtoestel (balans op gietijzeren gecanneleerde zuil, vermoedelijk einde 19de-eeuws) en een smidse.

Het bedrijf werd in 1976 door de stad Gent aangekocht met het oog op de vestiging van een Museum voor Industriële Archeologie en Textiel.

  • Kadasterarchief Oost-Vlaanderen, Mutatieschetsen Gent.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nb Noord-Oost, Brussel - Gent.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Op het moment van bescherming in 1993 waren de fabriekshallen met raekemdaken gesloopt. De kern van de katoenspinnerij was bewaard, namelijk de vierkante schoorsteen van 1850, het machine- en ketelhuis van 1895-96, en de in het ketelhuis bewaarde stoomketel, meer bepaald één van de oudste nog bestaande Lacashire stoomketels van firma Piedboeuf uit Jupille. 

Deze resterende gebouwen werden gerestaureerd en herbestemd. In tegenstelling tot de veronderstelling in de inventaristekst van 1979, werd het gebouw uiteindelijk niet herbestemd tot Museum voor Industriële Archeologie en Textiel. Dit museum zou eind jaren 1980, begin jaren 1990 gevestigd worden in de voormalige fabrieksgebouwen van Desmet-Guequier aan Minnemeers, zie Oudevest.

  • Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen, Beschermingsdossier DO000851, Voormalig textielbedrijf Van Acker (DE SCHEPPER J. 1993).

Auteurs: Verhelst, Julie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Katoenspinnerij Vanden Broecke-Grenier [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/18861 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.