erfgoedobject

Kutskapel

bouwkundig element
ID
208330
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208330

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kutskapel
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Kapel ter ere van Onze-Lieve-Vrouw Troost-der-Nood, gebouwd in 1971-1972 door de Heemkundige Kring op grond van de familie De Smet (bouwaanvraag van 1971), nadat de oorspronkelijke Kutskapel aan de Grote Heerweg in 1968 werd afgebroken. "Kuts" is het Vlaamse woord voor koorts.

Historiek

De oorspronkelijke Kutskapel, gelegen aan de Grote Heerweg, is gelegen aan het begin van de erfoprit van het goed "De Potterie" (zie Grote Heerweg rechts van nr. 159). De kapel is vermoedelijk gebouwd door de Gentse Sint-Pietersabdij en bevindt zich op de meest westelijke hoek van de landerijen van het "Munkenhof". Volgens mondelinge overlevering gebouwd door een schipper, nadat hij met zijn schip uit een moeilijke situatie is gered. De oudste vermelding dateert van 1684, doch vermoedelijk ligt er op deze plek reeds lange tijd een kapel; vermoedelijk wordt de kapel heropgebouwd in de 17de eeuw na een mogelijke verwoesting tijdens de opstand der Nederlanden tegen Spanje op het einde van de 16de eeuw. Eerste afbeelding naar verluidt op een document van 1686 bewaard in het Rijksarchief te Kortrijk. Op de figuratieve kaart van de Sint-Pietersheerlijkheid, opgemaakt door Joseph de Coster in 1764, wordt een eenvoudig bakstenen kapel onder zadeldak weergegeven aan het begin van de erfoprit van het goed "De Potterie". In de jaren 1920 wordt het interieur van de kapel, dat reeds voorzien was van een zinkbekleding tegen het opstijgend vocht, overschilderd in olieverf met eenvoudige fresco-motieven. Tegen het midden van de 20ste eeuw bevindt de kapel zich in slechte staat.

De oorspronkelijke kapel wordt in 1968 afgebroken naar aanleiding van de verbreding van de Grote Heerweg. Architect Etienne Ducatteeuw krijgt de gelegenheid om de kapel vlak voor de afbraak op te meten en te fotograferen. In 1971-1972 wordt het Kutskapelletje door de Heemkundige Kring in oorspronkelijke vorm herbouwd (bouwaanvraag van 1971). De kapel wordt opgetrokken naar de plannen van architect Etienne Ducatteeuw. Op 23 oktober 1971 worden de werken aangevat. Bij de heropbouw worden de ijzeren kruisbekroning en de ijzeren ramen van de oude kapel hergebruikt. Het interieur wordt door schilder Jan Kerkhove afgewerkt. Het oorspronkelijke altaar, de oude kruisweg met Duitse onderschriften en het Onze-Lieve-Vrouwbeeld in het schrijn, afkomstig uit de normaalschool te Torhout, worden teruggeplaatst. De werken zijn voltooid in mei 1972 en op 22 oktober 1972 wordt de kapel ingewijd door pastoor Arthur De Pourcq (ingebruikname volgens het kadaster in 1972).

Beschrijving

Kapel op een begraasd perceel, omgeven door struiken en bomen en voorafgegaan door een kasseipad. Kapel op rechthoekig grondplan met driezijdige koorafsluiting. Baksteenbouw op een zwartgeschilderde plint en onder een zadeldak bedekt met zwarte leien. Straatpuntgevel met vlechtwerk en (gerecupeerde) kruisbekroning. Rechthoekige toegang onder arduinen latei en bakstenen ontlastingsboog. Daarboven ovalen venster in bakstenen omlijsting onder dito druiplijst. Zijgevels met muizentand en steekboogvormig venster; naar verluidt gerecupereerde, metalen ramen.

Interieur. Wit beschilderd interieur onder gewelf met houten beplanking. Vloer met witte en zwarte tegels. Houten altaar met polychrome beschildering en opschrift "MOEDER TROOST DER NOOD"; beeld van Onze-Lieve-Vrouw met kind in een moderne vormgeving.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Beveren-Leie, 1972/18.
  • Rijksarchief Gent, Kaarten en Plannen, nr. 561: Kaerte figurative van de gelegendheyd der vry-eygen kerke heerlykhede van Ste-Pieters Desselghem, competerende de exemple abdye van Ste-Pieters nevens Gent, bestrekkende binnen de prochien van Desselgem, Beveren, Deerlyk en Waereghem, gemaeckt ten jaere 1764 door Joseph de Coster.
  • Stadsarchief Waregem, Bouwvergunningen, URB/2003/104/17/P, 1971.
  • COOREVITS S., DE CLERCQ E., Vensters op het Verleden, Erfgoedwandelingen in Beveren-Leie, Desselgem en Sint-Eloois-Vijve, 2008, p. 21.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Beveren-Leie in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972, nr. 17.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Bevers schetsboek, Beveren-Leie, 1982, p. 27-29.
  • DEBROUWERE M., DUCATTEEUW E., Van veldkapellen en andere kleine landschapselementen in Beveren-Leie, in De Gaverstreke, jg. 30, 2002, p. 65-76.
  • DEGRANDE V., Inventaris van de kapellen in West-Vlaanderen. Gemeente Beveren-Leie, in Inventaris van de kapellen in West-Vlaanderen, Assebroek, 2005, nr. 2.
  • DUCATTEEUW E., VANDERMAELEN L., WANTE L., Historische kaart Waregem, in De Gaverstreke, jg. 20, 1992, p. 22.
  • MERLIER R., De landelijke bebouwing in de Sint-Pietersheerlijkheid door de eeuwen heen in Desselgem, Beveren-Leie, Deerlijk en Waregem, promotor F. Dambre-Van Tyghem, Waregem, 1976, p. 541.
  • Waar men ga langs vlaamse wegen, Inventaris van de Beverse kapelletjes, Mei-Groet aan het Kutskapelletje (3), in Onder de Clocke, april 1979, p. 77-81.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Waregem, Deel I: Stad Waregem, Deelgemeente Sint-Eloois-Vijve, Deel II: Deelgemeenten Desselgem en Beveren-Leie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL45, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Hoeve Munkenhof

  • Is gerelateerd aan
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes

  • Is deel van
    Hoonakkerdreef


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kutskapel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208330 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.