Vrije basisschool "Sint-Leoschool" opgericht in 1905 in een bestaand herenhuis van circa 1840 en een in 1905 aangebouwde vleugel met achteraan een dwarsvleugel.

Historiek. Omdat de jongens vrij onderwijs konden genieten bij de zusters aan de kerk (zie Kerkplein nummer 4) heeft de in 1879 gestichte gemeenteschool voor jongens (zie nr. 20) weinig succes. Door overbevolking van de school aan het Kerkplein dringt een aparte jongensschool zich op. In 1901 zien de zusters zich verplicht de oudste jongens naar de gemeenteschool te sturen. Onder druk van de parochiale geestelijkheid vraagt de bisschop aan de broeders Xaverianen uit Brugge om in Zedelgem een school te stichten. De katholieke senator Léon van Ockerhout koopt het leegstaande huis van notaris Vanhalmé, het zogenaamd "Hatse's kasteel" en stelt het ter beschikking van de broeders Xaverianen. Het is indertijd veruit het grootste huis in het dorp en wordt daarom 'kasteel' genoemd. De senator zorgt tevens voor gronden en gebouwen voor een nieuwe schoolvleugel, ontworpen door architect Alphonse De Pauw (Brugge). De notariswoning wordt fasegewijs verbouwd en aangepast. De school krijgt de naam "Sint-Leo", patroonheilige van de senator, als dank voor diens gul gebaar. Op 2 oktober 1905 worden de eerste twee klassen officieel door de jongste leerlingen in gebruik genomen. De eerste drie broeders Xaverianen vestigen zich in de oude notariswoning op 25 oktober 1905. Deze orde zal van in het begin een belangrijke rol spelen in het sociale leven van Zedelgem. Zo richten ze onder meer een bibliotheek, een voetbalploeg, een jeugdbeweging en een afdeling van het Davidsfonds op. Op 30 oktober volgen uiteindelijk de oudere leerlingen zodat de volledige school definitief kan starten. De school heeft tijdens de twee Wereldoorlogen fel te lijden, zowel door de Duitse bezetter als door de geallieerden. In 1923 schenken baron Albert van Caloen en zijn echtgenote Marie-Thérèse van Ockerhout, dochter van de senator, de gebouwen aan de broeders Xaverianen.

De straatvleugel van twee bouwlagen bestaat uit twee verschillende delen. Links bevindt zich het voormalige notarishuis, circa 1840 gebouwd door notaris Franciscus-Jacobus Hatse en vanaf 1905 dienst doende als klooster. Vóór de verbouwing bestaat de vrijstaande woning uit tweeënhalve bouwlagen onder schilddak met zes dakkapelletjes, de voortuin is afgescheiden door hekken met links een oprit. De tuin heeft ongeveer de oppervlakte van de huidige speelplaats. Het huis kent doorheen de jaren meerdere eigenaars tot het in 1903 onbewoond blijft en senator van Ockerhout het in 1905 aankoopt voor de vestiging van het klooster bij de nieuwe school. In een eerste fase wordt het dak op dezelfde hoogte gebracht als de nieuw aangebouwde vleugel, de vier rechtertraveeën worden herleid tot twee verdiepingen. Na 1924 worden ook de drie linkertraveeën op dezelfde wijze aangepast. De hekken verdwijnen in 1934, in 1936 geeft bisschop Lamiroy de toestemming tot het installeren van een kapel. In 1962 volgen grondige, inwendige verbouwingen.

Ondertussen wordt in 1905 de rechtervleugel, bestaande uit zeven traveeën, aangebouwd met op de begane grond de feestzaal (speelzaal bij slecht weer) en op de verdieping de gildezaal van de parochie. Naderhand wordt de benedenzaal opgesplitst in een bibliotheek en een klaslokaal. Achteraan bevindt zich dwars op de straatvleugel nog een klassenvleugel. In 1974 wordt op het eind van de speelplaats een klassenvleugel toegevoegd, in 1977 aangevuld met een turn- en eetzaal.

Beschrijving. De linkervleugel aan de straatzijde heeft op de begane grond de indeling van circa 1840 met zeven traveeën en de deur in de derde travee bewaard. Zadeldak met links het dakschild van het oorspronkelijke dak (mechanische, zwarte pannen). De verdieping heeft slechts vijf traveeën. Lijstgevel met cementbepleistering (imitatievoegen) wellicht van na de verbouwing van 1924. Rechthoekige muuropeningen met geprofileerde omlijsting, T-ramen op de begane grond met verzorgd, bewaard schrijnwerk en verticale roeden in de bovenlichten. Bewaarde deur met rechts een voetenschraper. Boven de begane grond een brede cartouche met opschrift "SINT-LEOSCHOOL". Omlopende blanco fries, kroonlijst op klossen.

Rechtervleugel van 1905 in bruine, verankerde baksteen. De straatgevel is geritmeerd door geprofileerde traveenissen onder korfboog. Overhoekse tandlijst onder de dakgoot. Tudorboogvormige toegangspoort in de linkertravee met rechts een stenen gedenkplaat n.a.v. het vijftigjarig bestaan en een glasplaat met kalligrafisch opschrift "HET/ KLEINE/ GROEIT/ WAAR/ EENDRACHT/ BLOEIT". Rechthoekige vensters onder strekken en met T-ramen (nieuw schrijnwerk). Achtergevel en koergevel van de dwarsvleugel van twee bouwlagen en vijf traveeën in verankerde baksteen onder zadeldak (mechanische pannen) met gelijkaardige uitwerking. Aansluitende lage, verankerde bakstenen vleugel van tien traveeën onder zadeldak (mechanische pannen) boven een grijsbepleisterde plint. Eveneens geritmeerd door traveenissen, hier onder segmentboog en met aflijnende overhoekse muizentandlijst. Muurkapelletje op de muurdam tussen de derde en de vierde travee.

Het interieur van de straatvleugel bewaart nog een houten, witbeschilderde trap en enkele deuren uit 1905.

Gebouwen op de speelplaats uit de jaren 1970, als skeletbouw opgetrokken in beton.