erfgoedobject

Heilig Hartcollege en Heilig Hartkerk

bouwkundig element
ID
212631
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212631

Juridische gevolgen

Beschrijving

Complex gelegen in het uiterste zuiden van de gemeente, tussen de Pleinlaan ten westen, de Astridlaan ten oosten en de Albertlaan ten zuiden. Fasegewijs tot stand gekomen. In oorsprong klooster en juvenaat met eerste bebouwing kadastraal geregistreerd in 1908, verdere uitbreidingen in elk decennium van de 20ste eeuw (behalve jaren 1940) en dit tot in de 21ste eeuw.

De orde van het Heilig Hart werd gesticht in 1877-1878 in Saint-Quentin (Noord-Frankrijk). In 1904 richtte Cornelius Luyten van de congregatie van de priesters van het Heilig Hart een juvenaat op in Tervuren. Dit was echter quasi onmiddellijk te klein, zodat er uitgekeken werd naar een nieuwe locatie. Deze vond men aan de Albertlaan in Wezembeek-Oppem, vlak bij de grens met Tervuren. In 1907 werd de eerste steen gelegd, in 1908 was het nieuwe juvenaat klaar voor gebruik. De ontwerper was de Roermondse architect Leo Luyten, broer van de oprichter van het juvenaat (zie gevelsteen links van de centrale inkom). In 1914-1915 werden de gebouwen uitgebreid (geregistreerd in 1915), het hoofdgebouw werd aan de linkerzijde verlengd en met een trapgevel uitgerust. In 1923 waren de gebouwen wegens het immer groeiende leerlingenaantal opnieuw te klein geworden, en werd er aan de rechterachterkant van het juvenaatsgebouw een lange éénlaagse vleugel gebouwd (geregistreerd in 1925), die in 1925 werd verhoogd met twee bouwlagen. De rest van het gebouw werd toen mee verhoogd met een derde bouwlaag en een mansardedak, waarin de linker- en rechter trapgevel werden verwerkt. Het klooster had toen een L-vormig grondplan en vertoonde een vrij homogeen neogotisch uitzicht.

In 1940 kreeg het juvenaat officieel de benaming "Heilig Hartcollege", en werd een humaniora-afdeling opgericht, die op het einde van de oorlog weer werd afgeschaft. Van in 1947 begon men met het plannen van een kerk. Het eerste voorontwerp was van architect Albert van Loon, Antwerpen. Het ging om een enorme uitbreiding van de school, met daaraan een kerk van 75 meter lang gekoppeld. Al gauw werd enkel de kapel weerhouden, en uiteindelijk zag men af van de te dure plannen. In 1953 maakte architect J.P. Dumont uit Wépion een conceptschets op, waar verder ook niets mee gebeurde. In 1956 maakte architect S.R. Smis uit Oostende een eerste plan op, en in maart 1958 werden de werken aangevat. In 1959 was de kerk, toegewijd aan de Barmhartige Christus, afgewerkt en werd ze op kerstdag officieel ingewijd. In dat jaar werd de humaniora ook terug opgericht. De school bleef groeien en in 1960 en 1962 werden nieuwe prefablokalen in gebruik genomen (gesloopt in 1991). In 1963-1964 werd een nieuw schoolgebouw aan de Pierre Marchandstraat gebouwd, in 1966 werden de sportvelden aangelegd. In 1969 werden er nieuwe prefabklaslokalen opgericht aan de Albertlaan, en twee jaar later prefablokalen aan de Pierre Marchandstraat. In 1977 werd de nieuwe sportzaal geopend. In 1979 werd het interieur van het klooster helemaal verbouwd om de vertrekken van de paters te moderniseren. Op het gelijkvloers kwam een bibliotheek en filmzaal voor de leerlingen. In 1988 werd de kerk opgefrist, onder andere met een renovatie van het priesterkoor, onder leiding van architect J.P. Borremans. Eind 1991 werden de nieuwe gebouwen (blok E+D) ingehuldigd (architect De Hinge). In 2001 kreeg Blok C een nieuw uitzicht met de bouw van een nieuwe trapkoker.

De meest beeldbepalende elementen van het complex zijn de klooster- en juvenaatsvleugel en de kerk met toren.

De neogotische klooster- en juvenaatsvleugel werd gebouwd in 1907-1908 en kadastraal geregistreerd in 1908 op naam van 'Luyten Cornelis Hubertus priester Tervuren', ontworpen door Leo Luyten (broer van voorgaande). Schijnbaar in één bouwfase opgetrokken indrukwekkend symmetrisch gebouw, echter resultaat van uitbreidingen in 1914-1915 (linkerrisaliet, ten westen) en 1923-1925 (dwarsvleugel achter het rechterrisaliet, ten oosten, en de volledige derde verdieping). Baksteenbouw met verwerking van blauwe hardsteen en zandsteen, symmetrisch opgevat met hoek- en middenrisaliet. 21 traveeën en 3 bouwlagen onder leien mansardedak (vernieuwd, oorspronkelijk met dakkapellen), breukstenen plint. Strak geritmeerde lijstgevel getypeerd door de hoekrisalieten en het als trapgevel uitgewerkte middenrisaliet. Blauwe hardstenen kruiskozijnen onder bakstenen spitsbogen, boven- en onderdorpels lopen door als muurbanden. De uitbreidingen van 1914-1915 en 1923-1923 zijn te herkennen aan het gebruik van gele baksteen in de dagkanten van de vensters. De lijstgevels worden bekroond door een baksteenfries met dropmotief en een vernieuwde PVC-kroonlijst.

Het interieur van het klooster werd gemoderniseerd rond 1979, behalve de trap er zijn geen authentieke elementen meer bewaard. De houten trap is een indrukwekkende imperiale trap (centrale trap met bordes) met uitgewerkte balusters. Op het eerste bordes is een glas-in-lood-venster ingewerkt van circa 1980 van de hand van M. Nevens.

De Heilig Hartkerk (kerk van de Barmhartige Christus) werd opgetrokken in 1959-1959 in een vooruitstrevende stijl aanleunend bij de Expostijl. Ze werd ten oosten tegen de neogotische gebouwen aangebouwd, en bestaat uit het eigenlijke kerkgebouw op onregelmatige plattegrond (grosso modo driehoekig met gebogen wanden) onder plat dak, en een campaniletoren, met de kerk verbonden door een overdekte gebogen gaanderij. De kerk is opgetrokken uit kiezelbetonplaten en vertoont een opvallende dynamiek door de gebogen lijnvoering. Typerende overstekende daklijst, centraal een klokkenruiter. Frits Kieckens (Aalst) is de ontwerper van de Barmhartige Christus of op de voorgevel, een evocatie van de verschijning van de Goddelijke Barmhartigheid voor zuster Faustina in Polen (1931).

Het interieur loopt taps toe naar het koor toe, en heeft een opvallend ruimtelijk gevoel door het subtiele gebruik van twee reeksen van acht smalle en hoge metalen zuilen die het hoge plafond schragen. De lichtinval wordt verzorgd door reeksen van smalle en hoge geometrisch uitgewerkte glas-in-loodvensters. Witte tegelvloer, zwart voor het koor. Bepleisterde wanden, het koor wordt onderscheiden door het gebruik van bakstenen wanden. Achter het koor en niet zichtbaar vanuit de kerk bevindt zich een omlopende reeks van acht kapellen, bedoeld voor de individuele missen van de paters. Opvallend bepleisterd plafond, schijnbaar een stilering van kruisribgewelven, naar verluidt verwijzend naar de tentenkampen van Abraham. De schildering van de Barmhartige Christus achter het altaar, daterend van bij de bouw van de kerk, is ontworpen door Gaspard De Vuyst. Het koor werd vernieuwd in 1988, met behoud van het oorspronkelijke altaar. Het nieuwe altaar is meer naar voren geplaatst. Expressionistische/kubistische kruisweg van Marthe Donas, daterend van het midden van de jaren 1950, naar verluidt afkomstig van een Zwitserse kerk.

Na 1959 werden er nog verschillende gebouwen opgetrokken ten behoeve van de school, alle onder platte daken.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen Wezembeek-Oppem, Afdeling 2, Sectie C, 1908/13, 1913/15, 1915/13, 1925/19, 1931/27, 1958/41, 1959/43, 1960/42, 1962/51, 1970/63, 1971/46.
  • CALUWAERTS R. 1982: Het Anker 1.2, 13.
  • CALUWAERTS R. 1992: Wezembeek-Oppem. Van boerendorp tot woongemeente. Nieuwkerken-Waas, 454-456.
  • COOL H. 1988: De kerk van de barmhartige Christus in Wezembeek-Oppem. Het Anker 7.2-3, 16-20.
  • CROIMANS J. 1982: Ontstaan en groei van het Heilig Hartcollege – Tervuren. Het Anker 1.1, 3-5; 1.3, 2-7; 1.4, 2-6.
  • MAES Fr. 1957: Wezembeek-Oppem vroeger en nu. Eigen Schoon en de Brabander 40.11-12, 414.
  • MOTTE V., RUTTENS P., VERCRUYSSE M. 2004: H.-Hartcollege - Tervuren (Wezembeek-Oppem) 100 jaar. Tervuren, 58, 81.

Auteurs: Thomas, Hans
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Heilig Hartcollege en Heilig Hartkerk [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212631 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.