bouwkundig
element
ID: 213244 URI: https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213244
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed
Naamsteen Legerhospitaal L'Océan
Deze vaststelling
is geldig sinds 09-11-2011
Thema Eerste Wereldoorlog
Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek (geografische inventarisatie, thematische inventarisatie: van 01-01-2002 tot 31-12-2005)
Boudens, Pieter (Ontwerper)
Vansteenkiste, J. (Ontwerper)
Deze naamsteen, een gedenkteken voor de Eerste Wereldoorlog, is gelegen ter hoogte van de dreef naar huisnummer 3. Vlakbij staat een gedenkteken voor Joe English.
Historiek
Naar aanleiding van de verjaardag van het overlijden van Koning Albert I en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, richtte de Provincie West-Vlaanderen tussen 1984 en 1988 - in verschillende reeksen - 25 gedenktekens op, "Naamstenen" genoemd. Ze werden vooral in de Frontstreek geplaatst op die locaties, waar niets meer aanwezig was dat herinnerde aan bepaalde belangrijke gebeurtenissen/installaties uit de Eerste Wereldoorlog.
De naamstenen moeten getuigen over de grootse tragedie die zich in de Westhoek heeft afgespeeld en tegelijk het bewustzijn van een mogelijk drama levendig houden. De dieper gelegen boodschap die de Provincie aan jongeren wil meegeven, is die van "Nooit meer oorlog". Met het monogram van koning Albert, dat in de meeste naamstenen gebeiteld is, wil de Provincie hulde brengen aan een koning, die 4 jaar in moeilijke omstandigheden aan het hoofd van het Belgische leger heeft gestaan.
Deze naamsteen maakt deel uit van de derde reeks naamstenen, die in 1986 onthuld werden. Ze herinnert aan het legerhospitaal L'Océan in Vinkem.
Reeds in december 1914 had de eigenzinnige dokter Antoine Depage met hulp van koningin Elisabeth een Rode Kruishospitaal in het hotel L'Océan in De Panne opgezet. Het zou uitgroeien tot één van de meest gerenommeerde hospitalen en actief blijven tot 15 oktober 1919. Het hospitaal werd geleid als een semi-universitaire kliniek, waar op het einde van de oorlog studenten in de geneeskunde hun examen via midden-jury konden afleggen.
In juni 1917 moest men uit veiligheidsoverwegingen een deel van L'Océan overbrengen naar Vinkem: de Britse troepen waren aangekomen in De Panne en het hospitaal werd door de Duitsers doeltreffend onder vuur genomen.
In de omgeving van hoeve "De Torrelen" werd een reusachtig tentenhospitaal opgericht, dat later werd vervangen door stenen gebouwen: men sprak van L'Océan 2. Dokter Depage bleef hoofd van dit hospitaal en verbleef op de hoeve "De Torrelen". De torens van deze hoeve zouden gefungeerd hebben als waterreservoir voor dit hospitaal.
Nabij hoeve De Torrelen (waar Dokter Depage verbleef) en waar sedert 20 mei 1917 een mobiel hospitaal in werking was, werd een reusachtig tentenhospitaal opgericht, dat later vervangen werd door stenen gebouwen: "L'Océan 2". Het had een capaciteit van 1500 (sommigen spreken van 3000) bedden. Het was gespecialiseerd in hart-, vaat- en longen en abdominale operaties. Er werden burgers en militairen verzorgd. Het centrale paviljoen werd opgetrokken uit duurzame materialen; het had 2 vleugels van elk 400m lang. Talrijke paviljoenen kwamen uit op de eerste vleugel, waar een grote drukte heerste. Het comfort bleef beperkt: de temperatuur liep hoog op onder de plaatijzeren daken, op sommige momenten was er ernstig watertekort. In september 1917 werd het hospitaal af en toe ernstig beschoten. Desondanks functioneerde het hospitaal meestal op volle toeren. Eind september 1917 bracht de koning van Italië een bezoek aan deze Océan.
Door het toenemende gevaar van een Duits offensief in augustus 1918 besliste de legerleiding dat zowel L'Océan in De Panne als in Vinkem moesten worden teruggebracht tot een capaciteit van 200 bedden en een staf van 20 mensen. Dokter Depage gehoorzaamde niet. Maar ook in de streek van Vinkem namen de bombardementen echter toe. Op 12 september werd Depage nogmaals verzocht zijn materieel naar het achterliggende gebied te brengen. Het tegendeel gebeurde. Met het geallieerde Eindoffensief wierp dat zijn vruchten af. Het hospitaal was pas definitief afgewerkt bij de wapenstilstand van november 1918. Na de bevrijding werden de paviljoenen opnieuw gebruikt, om er een hospitaal in Brussel mee te bouwen.
Op 31 augustus 1918 overleed Joe English in dit hospitaal aan de gevolgen van een blindedarmontsteking. Een gedenkteken vlakbij herinnert nog steeds aan dit IJzersymbool.
Beschrijving
Vrijstaande gedenksteen, bestaande uit een rechthoekige sokkel uit gewapend beton, die vooraan driehoekig uitloopt. Een grote ruitvormige gedenksteen (80 op 80 op 10 centimeter) uit witte natuursteen is schuin tegen de sokkel bevestigd.
Bovenaan het gekleurde wapenschild van West-Vlaanderen in geanodiseerd aluminium. Daaronder de tekst "Legerhospitaal L'Océan 1917.1918". De letters zijn diep V-vormig in de steen gekapt en lichtgrijs gepatineerd. Onderaan het officieel monogram van Koning Albert I.
Hoogte: 140 centimeter, breedte: 50 centimeter, diepte: 20 centimeter.
Uitvoering: J. Vansteenkiste, provinciale Dienst voor Cultuur Brugge (ontwerper gedenksteen) - P.H. Boudens, Brugge (ontwerper en uitvoerder opschriften) - J. Hollevoet (spanbeton sokkel).
Bron : WOI Relict (998): Naamsteen Legerhospitaal L'Océan (Vinkem - WOI)
Auteurs :
Decoodt, Hannelore
Datum : 2004
Is deel van
Vinkem
Je kan deze pagina citeren als: Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Naamsteen Legerhospitaal L'Océan [online] https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213244 (Geraadpleegd op 06-12-2019)