is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Britse brug over de Kemmelbeek
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als beschermd monument Britse brug uit de Eerste Wereldoorlog
Deze bescherming is geldig sinds
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Betonnen brug Kemmelbeek
Deze vaststelling was geldig van tot
Brug over de Kemmelbeek, op de grens tussen de gemeente Heuvelland en Ieper, langs de Vierstraat in Kemmel (Heuvelland) en de Hallebaststraat in Dikkebus (Ieper). De brug, Bardenbrug genoemd op vooroorlogse kaarten, ligt ten zuidoosten van het gehucht Hallebast, ten noordwesten van het gehucht Vierstraat, ten zuidwesten van Dikkebusvijver waarin de Kemmelbeek uitmondt. Op 500 meter ten zuidoosten van deze brug liggen de Britse militaire begraafplaatsen Klein Vierstraat British Cemetery en Kemmel No 1 French Cemetery.
Betonnen brug uit de Eerste Wereldoorlog, in september – oktober 1918 in twee fases opgetrokken door de Britse genie. Op de brug zijn inscripties terug te vinden, die hoogstwaarschijnlijk als volgt kunnen geïdentificeerd worden: “245 - G[...] - A.T.Cy (?) – R.E. - 7 aug. 1918”. Voluit wordt dit: “245th (Guernsey) Army Troop Company Royal Engineers 7 August 1918”. Afgaande op het oorlogsdagboek van de 245th (Guernsey) Army Troop Company bouwde deze genie-eenheid tussen 4 en 7 september 1918 deze brug langs de weg Vierstraat – Hallebast, over de Kemmelbeek. De brug was aanvankelijk bedoeld als tankbrug, als voorbereiding op het geallieerde Bevrijdingsoffensief, dat op 28 september 1918 van start zou gaan.
De omstandigheden waarin de bouw van de brug plaatsvond, waren niet evident. De geallieerden, meer bepaald Amerikaanse en Britse troepen, hadden in het kader van de Ontzettingsgevechten (18 augustus – 6 september 1918) tevergeefs getracht om de Duitse frontlijn, de zogenaamde Vierstraete Ridge te veroveren, tegen een hoge tol aan menselijke slachtoffers. De omgeving van de brug werd tussen 4 en 7 september dan ook zwaar door de Duitse artillerie beschoten. De 245th (Guernsey) Army Troop Company werkte tijdens deze dagen, ondanks deze artilleriebeschietingen, ononderbroken in drie shiften aan de brug. Twee mannen werden tijdens de bouw van deze brug getroffen door een gasaanval. Voor het volbrengen van deze moeilijke opdracht onder helse oorlogsomstandigheden ontving Peter Tostevin, die de bouw leidde, samen met zijn compagnie een Military Medal.
Eens de regio bevrijd was, meer bepaald vanaf 11 oktober 1918, werd door dezelfde genie-eenheid een tweede keer aan de brug gewerkt en werden steunberen en borstweringen toegevoegd. In deze fase werden inscripties nagelaten, die verwijzen naar de bouwers. Vreemd genoeg werd op de brug “7 augustus 1918” aangebracht, dit terwijl de eerste fase van de bouw van de brug volgens het oorlogsdagboek afgerond was op 7 september 1918. Dat de brug pas in september werd opgetrokken, wordt bevestigd door de gegevens met betrekking tot de toekenning van de Military Medal aan Peter Tostevin. Het lijkt er op dat er een vergissing is gebeurd bij het aanbrengen van de datum.
De brug is voor een groot deel opgetrokken met Britse geprefabriceerde betonstenen. Het betreft meer bepaald Britse betonstenen, die in de zomer van 1918 in een werkplaats in Arques bij Saint-Omer (Frankrijk) werden vervaardigd ten behoeve van het Britse 2nd Army. Deze betonstenen, vaak in combinatie met geprefabriceerde betonnen balken, werden voornamelijk gebruikt voor de Britse bunkerbouw. De betonstenen en balken waren voorzien van ronde openingen, waarin staven konden geplaatst worden om de stenen en balken te verankeren. De gleuven aan boven- en onderzijde maakten het horizontaal plaatsen van ijzers tussen de rijen mogelijk.
Brug over de Kemmelbeek, met aan weerszijden borstweringen uit betonblokken. Onder beide borstweringen is een stalen ligger met I-profiel zichtbaar, die de Kemmelbeek overspant. De landhoofden monden aan beide zijden uit in vleugelwanden. Aan zuidwestelijke zijde, en vermoedelijk oorspronkelijk ook aan andere zijden werd de vleugelwand uitgebouwd tot steunbeer.
De vleugelwanden/steunberen zijn voor zover zichtbaar, grotendeels opgetrokken aan de hand van geprefabriceerde betonstenen. Het onderste deel van de landhoofden en van de vleugelwanden zijn, voor zover zichtbaar, uit baksteen opgetrokken.
Aan noordoostelijke zijde en zuidwestelijke zijde is een bouwnaad zichtbaar tussen de vleugelwand/steunbeer en de brug. Bovenaan de steunbeer aan zuidwestelijke zijde is een cementlaag aangebracht.
De borstweringen zijn opgetrokken met betonstenen, die in tien rijen zijn aangebracht. Bovenaan op de zuidelijke borstwering en op de afzaten van de borstweringen is een laagje cement aangebracht. Aan de zuidwestelijke zijde zijn hierin inscripties aangebracht, die hoogstwaarschijnlijk als volgt kunnen ontcijferd worden: “245 – G[...] – A.T.Cy – R.E. – 7 aug 1918”.
Bron: Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier 4.001/30000/2518.1, Britse brug uit de Eerste Wereldoorlog in Heuvelland (Kemmel) en Ieper (Dikkebus) (DECOODT H., 2017).
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Hallebaststraat
Is deel van
Kemmel
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Britse brug uit de Eerste Wereldoorlog [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215701 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.
Op woensdagavond 13 november vanaf 17u wordt de databank opnieuw geïndexeerd, dit zal enkele uren in beslag nemen. De zoekresultaten kunnen tot en met donderdagochtend onvolledig zijn.