Aula van de Rijksuniversiteit, volgens het opschrift in het fries gesticht door Willem I in 1826: "Auspice. Gulielmo. I. Acad. conditore. Posuit. S.P.Q.G. MDCCCXXVI". Neoclassicistisch complex naar ontwerp van stadsarchitect Louis Roelandt (1786-1864). Opgetrokken op de gronden van de kerk van het voormalig Jezuïetencollege (afgebroken in 1798-1801). Het werk begon in 1819 en werd voltooid in 1826. Voor de bouw van dit complex inspireerde Roelandt zich op de klassieke oudheid.
De voorgevel bestaat uit een portiek, op stoep van vijf treden, met een zuilengalerij van acht Korinthische zuilen van arduin afkomstig van de infirmerie van de Sint-Pietersabdij; het geheel is bekroond met een hoofdgestel waarop een driehoekig fronton, voorzien van modillons, rust. Het caissonplafond is verrijkt met rozetten. De eigenlijke voorgevel telt vijf traveeën en twee bouwlagen met rechthoekige deuren en bovenvensters, gevat in geprofileerde omlijstingen en bekroond met een kroonlijst boven een fries versierd met festoenen. Acanthusfries lijnt de pui van natuursteen af. De licht vooruitspringende middentravee vertoont een grote rondboogpoort van twee bouwlagen hoog met een geprofileerde booglijst op imposten.
Mobilair: Monumentaal trappenhuis versierd met historische muurschilderingen vervaardigd in 1861-1876 door Louis De Taeye, J. de Vriendt en zijn twee zonen en E. Cluysenaar. De promotiezaal met rotonde is overwelfd door een met caissons versierde koepel rustend op achtentwintig Korinthische zuilen van stuc. De zaal is ontworpen als een podium met amfitheater waarrond een galerij loopt.
Ten zuiden van de aula werden lokalen van de universiteit ingericht rondom een rechthoekige beboomde binnenplaats. De westvleugel behoorde eertijds tot het Jezuïetenklooster en dateert uit de 17de eeuw en werd aangepast aan de nieuwe vleugels in neoclassicistische stijl in het eerste kwart van de 19de eeuw. De noord- en zuidvleugels zijn twee bouwlagen hoog en afgedekt met een zadeldak, bepleisterde lijstgevels op arduinen plint met dertien traveeën waarvan een middenrisaliet met bekronend driehoekig fronton en twee hoekrisalieten. Rechthoekige muuropeningen en rondboogvormige benedenvensters in de risalieten. De oostvleugel vertoont dezelfde ordonnantie maar heeft geen hoekrisalieten. De westvleugel is drie bouwlagen hoog en afgedekt met een zadeldak. Oorspronkelijk bak- en zandsteenbouw uit de 17de eeuw, bepleisterd in het eerste kwart van de 19de eeuw. Horizontaal gelede lijstgevel door puilijst en doorgetrokken onderdorpels. Rechthoekige vensters en 19de-eeuwse rondboogdeur in de middentravee. Muurankers tussen de bouwlagen. Restauratie aan de gang.
Het huis naast de aula, vroegere woning van Ch. Van Hulthem en voormalig postgebouw, behoort heden eveneens tot het complex van de Rijksuniversiteit Gent.
BERGMANS P. 1905: Palais de l'université, Inventaire archéologique de Gand, 390.
CLAEYS P., le palais de l'université, Les monuments de la ville de Gand, XXXIV.
DE KEYSER, P., Universiteit Gent gezien door de toerist.
DE MAN G. 1868: Notice sur L.J.A. Roelandt, Bruxelles.
VAN TYGHEM, F., LALEMAN M.C., Het neoclassicisme, Gent - Duizend jaar kunst en cultuur, deel III, 113-114.
Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. met medewerking van LINTERS A. & DAMBRE-VAN TYGHEM F. 1976: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4na, Brussel - Gent. Auteurs: Lanclus, Kathleen Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Bouwgeschiedenis
In de inventaristekst van 1979 werd de datering op het fries fout overgenomen. Het fries verwijst naar 1826 in plaats van 1816. Deze tikfout werd gecorrigeerd in 2023. De Rijksuniversiteit van Gent werd op 23 september 1816 opgericht door Willem I. Kort daarna nam de stad de beslissing om een prestigieus 'Paleis van de universiteit' te bouwen, waarvoor de opdracht werd gegeven aan architect Louis Roelandt. De feestelijke inhuldiging van de Aula vond plaats op 3 oktober 1826.
Aan het inkomportaal en in de inkomsthal van de universiteitsaula bevinden zich verschillende oorlogsgedenkplaten voor beide Wereldoorlogen, onder andere voor de herdenking van de Shoah-slachtoffers, een professor, een docent, studenten, een preparator en bedienden van de Universiteit.
DEPESTEL, SARAH, Monumenten ter ere van gesneuvelden uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog in Gent: een (kunst)historisch overzicht met voorstellen ter bevordering van de instandhouding en eventuele restauratie, Masterproef Monumenten- en Landschapszorg, Artesis Hogeschool Antwerpen, 2009.
