is aangeduid als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Semi-gesloten hoeve: omgeving
Deze bescherming is geldig sinds
omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Semi-gesloten hoeve
Deze vaststelling is geldig sinds
omvat de aanduiding als beschermd monument Semi-gesloten hoeve
Deze bescherming is geldig sinds
De vakwerkhoeve is gelegen in de Molenstraat, een eindje van de straat verwijderd. Het betreft een semi-gesloten hoeve die gegroeid is uit een 18de-eeuwse constructie. In de loop van de tweede helft van de 19de eeuw en de 20ste eeuw werd het complex verder aangepast en uitgebreid. De hoeve hoort bij een reeks vakwerkgebouwen in het oude kwartier Ter Linden, een kwartier in het noordwesten van het grondgebied Alken.
De semi-gesloten hoeve in de Molenstraat gaat in kern mogelijk terug op een kleine constructie, weergegeven op de Ferrariskaart in de onmiddelijke nabijheid van de Augustijne Wooning aan de oever van de Herk. Het primitief kadaster geeft op dezelfde plaats een L-vormige constructie weer, met een lange vleugel, parallel met de Herk, en een achterwaartse vleugel ten oosten. De verdere evolutie van dit primitieve complex kan worden gereconstrueerd aan de hand van de kadastrale mutatieschetsen. Omstreeks 1879 werd een buitenerfs bakhuis toegevoegd, rechts achter het complex. Rond 1881 werd een nieuw erf gecreëerd vóór het bestaande geheel, links en vooraan afgeboord door nieuw toegevoegde vleugels. Omstreeks 1904 werden de oude en nieuwe gebouwen tot één geheel versmolten. Het nieuwe voorerf werd omstreeks 1966 rechts afgebakend door twee kleine, vrijstaande constructies. Een vrijstaande nieuwbouw werd in 1968 gerealiseerd vóór het bestaande complex.
De huidige hoeve is een semi-gesloten vakwerkcomplex, een eindje van de straat verwijderd, gelegen aan de oever van de Herk, te midden van uitgestrekte akkers en weiland met populieren (Populus). De gebouwen bleven grotendeels bewaard in stijl- en regelwerk met witgekalkte lemen vullingen en onder pannen zadeldaken.
Het ensemble bestaat uit een woonhuis en stal in de achtervleugel, rechts aansluitend bij een haakse, achterwaartse dwarsschuur, links bij een lage, voorwaartse linkervleugel waarin zich een varkensstal bevindt, en tot slot een straatvleugel met bijkomende stallingen. Woonhuis en schuur zouden kunnen worden geassocieerd met de oude kern die wordt weergegeven op de Ferrariskaart (1771-1777) en waarvan de accuratesse wordt bevestigd door het primitief kadaster. De voorste en linkse stalvleugel kunnen worden geassocieerd met de toevoegingen die in kern teruggaan tot 1881. Het ensemble van gebouwen is geschikt rond een rechthoekig, gedeeltelijk gekasseid erf, voorzien van een centrale mestvaalt. Dit erf is aan de rechterzijde afgesloten door muurwerk, waarin een ijzeren hek is uitgespaard. Een oprijlaan leidt van hieraf naar de Molenstraat. Buiten het erf, rechts van het complex, bleef een waterput bewaard. De constructies uit 1966 en 1968 zijn toevoegingen zonder erfgoedwaarde, die de oorspronkelijke constellatie niet schaden.
Het woonhuis en de stal tellen samen zes traveeën. De vakwerkstructuur is aangebracht op een lage bakstenen stoel met gepikte plint. De erfzijde is opengewerkt met twee mogelijk oorspronkelijke deuren en twee aangepaste vensters. Het rechtergedeelte heeft sinds de publicatie van het boekdeel Bouwen door de Eeuwen Heen 14n4 stenen vullingen. De achtergevel heeft twee oorspronkelijke, kleine vensters en twee grote recente vensters. De westelijke zijgevel gaat gedeeltelijk schuil achter een aangebouwde travee met een bolkozijn onder lessenaarsdak. De geveltop is beschoten met kunstleien.
De dwarsschuur telt vijf traveeën onder een zadeldak, gedeeltelijk met Vlaamse, gedeeltelijk met mechanische pannen, en naar achteren toe uitgebreid onder een aansluitend schilddak. De vakwerkconstructie rust op een lage, bakstenen stoel. De achtergevel (west) en de zijgevel (erfzijde) zijn versteend. Beide zijgevels zijn beschoten met kunstleien.
De lage varkensstal telt zeven traveeën, met drie zolderluiken en zes deuren, waarvan vijf halfdeuren zijn. Tegen de erfgevel is een aanbouwsel onder lessenaarsdak voorzien.
De hoge stal (zuid) telt vier traveeën in stijl- en regelwerk met deels bakstenen, deels lemen vullingen op een verhoogde, bakstenen stoel. Aan de erfzijde bleven een zolderluik en een halfdeur bewaard. In de versteende en met pannen beschoten linkse zijgevel bevindt zich een poort.
Bron: Beschermingsdossier DL002247, Vakwerk in Ter Linden (digitaal dossier)
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Op de Kabinetskaart van de Ferraris ligt de hoeve in de vallei van de Kleine Herk ten westen van Sint-Lambrechts-Herk. De hoeve is omgeven door een boomgaard en graslanden en ligt net op de grens met de uitgestrekte landbouwgronden. De hoeve wordt in het noorden begrensd door de rechte Nieuwe Beek die parallel loopt met de Oude Beek. Op de topografische kaarten van de 19de eeuw ligt bij de hoeve een boomgaard. Een voetweg loopt van de hoeve dwars over de akkers ten zuiden richting de steenweg van Sint-Truiden naar Hasselt.
De situatie blijft ongewijzigd tot de 20ste eeuw. Midden 20ste eeuw wordt op de hoek van de voetweg en de hoofdbaan een wegkapel opgericht. In de jaren 1980 krimpt de boomgaard in tot een smalle strook ten westen van de hoeve.
Vandaag is de hoeve ten oosten en ten westen nog steeds omgeven door grasland met een hoogstamboomgaard. Het voormalig erf bestaat uit weiland dat doorloopt tot aan de Herk. De historische percelering is hier bewaard gebleven evenals het open agrarisch landschap ten westen van de hoeve. De hoeve zelf is toegankelijk via een onverharde oprit. De voetweg naar het zuiden, de Sint-Augustijnenstraat, is nog een onverharde landweg die aantakt op de Steenweg.
Is deel van
Alken
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Semi-gesloten hoeve en omgeving [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/31694 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.