erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Stephanus met omringend kerkhof

bouwkundig element
ID
39885
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/39885

Juridische gevolgen

Beschrijving

Centrale inplanting met ommuurd kerkhof. Interessante, nu heterogene kerk, grosso modo uit 13de, 16de, 17de en 18de eeuw op vrij eenvoudige plattegrond: driebeukig schip van twee traveeën met transept, aanpalende oosttoren (13de eeuw?) tussen een noordkapel en een zuidsacristie, en een koor van twee traveeën met driezijdige sluiting. Zandsteenbouw (Brusseliaan) voor de oudste gedeelten en bak- en zandsteen voor de latere (vierde kwart 18de eeuw).

Asymmetrische westpuntgevel met bouwnaad tussen de midden en zuidzijbeuk, waardoor de latere aanpassing en vergroting duidelijk wordt gesteld; gevelsteen met opschrift ANNO 1628, onder het rondboogvormig bovenvenstertje met geprofileerde druiplijst. Spitsboogvormig drielichtvenster met afzaat; druiplijst met gestrekte uiteinden.

Arduinen barokportaal, in de zwikken gedateerd ANNO 1662; rondboogdeur met geblokte stijlen en drie sluitstenen onder een gekorniste waterlijst met gestrekte uiteinden steunend op korte voluten. Gestrekte en gekorniste kroonlijst op uitgewerkte vleugelstukjes.

Noordgevel (17de-eeuws?) gevormd door twee kapelgevels met aandak en loodrechte leien zadeldaken; spitsboogvensters met strakke tracering.

Uitspringende noordtranseptarm met puntgevel uit de 16de eeuw gestut door op elkaar gestelde steunberen, gemarkeerd door een kleine versnijding ter hoogte van de waterlijst die over de gevels doorloopt, in de noordelijke juist onder de afzaat van het brede geprofileerde spitsboogvenster met Y-tracering. Aanpalende noordkapel met puntgevel en haaks zadeldak (15de eeuw), waardoor de oosttoren en het noordtraptorentje worden ingebouwd.

Zuidzijbeuk en zuidtransept (1780) van baksteen verlevendigd met bakstenen sokkel en speklagen; geprofileerde spitsboogvensters. Overhoeks geplaatste zonnewijzer ingewerkt in de hoekstenen van west- en zuidgevels. Zuidsacristie uit de 19de eeuw, palend aan de toren.

Vierkante hoekstenen toren, met romaanse kern, uit de 13de eeuw(?). Wandgeleding door middel van cordonlijsten, onder meer ter hoogte van de gedichte spitsboogvensters. Bovenbouw met scherpe spitsboogvensters. Bovenbouw met scherpe spitsboogvormige galmgaten, op een gevelsteen in de zuidmuur gedateerd ANNO 1716; hoge ingesnoerde naaldspits (leien).

Rijzig koor uit de 16de eeuw onder scherp zadeldak dat de vroegste galmgaten afschermt; hoge sokkel en steunberen die de traveeën en koorsluiting ritmeren; opengewerkte wanden voorzien van volledig spitsboogvormige drielichtvenster (gedichte vensters in de apsis).

Binnenin wordt de middenbeuk geritmeerd door zuilen met weggehakte kapitelen onder hoge geprofileerde spitsboogvormige scheibogen; bundelpijler bij de kruising; vlak plafond ingedeeld door de op kraagstenen steunende moerbalken; geometrische ornamenten in stucwerk en centraal jaartal 1723.

Kruisribgewelf over de noordzijbeuk; geprofileerde spitsboog op halfzuilen met koolbladkapiteel, naar de noordtranseptarm. Noordtranseptarm van twee traveeën; kruisribgewelven met hogelversiering op schalken met koolbladkapitelen; verjongende sokkeltjes opgenomen in een cordon (weggehakt in de noordwand).

Geplafonneerde zuidzijbeuk; pseudoribbengewelf in pleisterwerk boven de zuidtranseptarm.

Vernauwing naar de onderverdieping van de toren, afgewerkt door afgekante pijlers met smal koolbladkapiteel waarop een brede tudorboog rust. Erboven sporen van de dakhelling van de vroegere, lagere beuk.

Gelijksoortige overgang naar het koor, en tussen beide, een kruisribgewelf op dunne ribben.

Blijkbaar vernieuwd parement en ingediepte spitsboog op imposten, waarboven ruwer breuksteenverband (noordwesten); oculus in de zuidwand.

Kruisribgewelf van het koor, steunend op de fijne koolbladkapitelen van de schalken, onderling verbonden door een cordon die onderaan de vensterafzaten loopt (zie noordtranseptarm). Gedichte apsisvensters (vermoedelijk circa 1635, jaartal op het barok hoogaltaar).

Noorddoopkapel met kruisriboverkluizing (15de eeuw?). Stenen spiltrap in het traptorentje.

Mobilair. Gotische muurschildering met voorstelling van de Calvarie, in de doopkapel "internationale stijl", (14de-15de eeuw?); Maria-Hemelvaart, renaissance (eerste kwart 17de eeuw); Marteldood van Sint-Stephanus, hoofdaltaar, circa 1645(?); glasraam, noordzijbeuk, gedateerd SPR 1662. Voornamelijk barokmeubilair: lambrisering tegen de zuid- en noordwanden van de toren, gedateerd 1653 en 1665; preekstoel de tweede helft van de 17de eeuw; sacristiekast 1643; orgel gedateerd 1731; laatclassicistisch doksaal, einde 18de eeuw; doopvont uit de 17de eeuw; tegen de westmuur barokke grafsteen van Ph. Lambrecht van circa 1663.


Bron: DE MAEGD C. & VAN AERSCHOT S. 1975: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Vlaams-Brabant, Halle-Vilvoorde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 2n, Gent.
Auteurs: De Maegd, Christiane; Van Aerschot, Suzanne
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Centrale inplanting met omringend kerkhof omgeven door een bakstenen muur . Een deel van de site werd reeds geruimd en omgevormd tot groenzone. Een selectie van graftekens werd verspreid bewaard over de site. Een historisch grafkruis uit 1733 bleef bewaard op het kerkhof.
Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Muurschilderingen Sint-Stephanuskerk

  • Is deel van
    Nederokkerzeel


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Stephanus met omringend kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/39885 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.