erfgoedobject

Vredegerecht

bouwkundig element
ID
50859
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/50859

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Vredegerecht
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Vredegerecht
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Vredegerecht
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Opvallend kleurrijk bakstenen gebouw bij het begin van de Stationsstraat, opgericht door de stad tussen 1895 en 1899 als vredegerecht. Op deze locatie bevond zich één der oudste panden van de stad. In de 18de eeuw werd het bewoond en hersteld door graankoopman Fruytinck die het pand in 1806 verkocht aan de stad om er de onderprefectuur in onder te brengen. Nadien verhuurd en bewoond door baron d’Exaerde. Vanaf 1831 deed het dienst als rijkswachtkazerne.

Als kantonhoofdplaats met zetel van het vredegerecht moest de stad sinds de Franse overheersing instaan voor de huisvesting van het vredegerecht. Tot eind 19de eeuw was dit in het stadhuis gevestigd. Klachten over de onhoudbare situatie, gebrek aan ruimte en middelen vanaf de jaren 1870 leidden uiteindelijk tot de oprichting van een nieuw gebouw op de plaats van de sinds 1891 verlaten rijkswachtkazerne. Eerste plannen voor een multifunctioneel gebouw voor een vredegerecht, burgerwacht en werkrechtersraad ontworpen in 1893 door architect Henri Vaerwyck uit Gent en Frans Van Wassenhove uit Eeklo. Architect Henri Vaerwyck (1850-1919) was een talentvol architect behorende tot de eerste generatie Sint-Lucasarchitecten en voornamelijk gekend voor werken in neorenaissancestijl en restauraties aan grote kerken. Hiervoor werkte hij vaak samen met zijn zoon, de latere provinciale architect Valentin Vaerwyck.

Aangepaste plannen in 1895 goedgekeurd en uitgevoerd door aannemer Raymond Vrombaut. In 1896 wordt een papier met commemoratieve tekst ingemetseld die thans elders bewaard wordt. De tekst vermeldt: "Dezen Bouw tot Vredegerecht/ dienende is gemaakt in het/ jaar 1896/ door den ondernemer Romond Vrombaut van Eecloo/ de architecten Vaerewyck van Gent / Frans Van Wassenhove van Eekloo/ De werklieden,/ Emiel Heene van Eekloo/ Prins De Smet van Eekloo/ Alfons Dyserynck van Lembeke/ Frans De Smet van Eekloo/ Charles van de Pute Eekloo/ Edmond Thysbaart van St.-Margrite".

Na talrijke moeilijkheden en een heraanbesteding aan aannemer Louis Heene wordt het gebouw voltooid en in gebruik genomen in 1899.

In 1936 verhuist het vredegerecht terug naar het gerestaureerde en uitgebreide stadhuis en worden het oude gebouw gebruikt voor diverse bestemmingen zoals muziekschool, Koninklijk Atheneum (1942-1949), belastingdienst en stadsdiensten.

In 1989-1990 grondig gerestaureerd onder leiding van architect Edgard De Decker waarbij onder meer de dakkapellen heropgebouwd en geconsolideerd werden en de gevel gereinigd. Sindsdien is het vredegerecht er opnieuw gevestigd.

Representatieve neogotische gebouw, opgetrokken uit oranjerode baksteen op een hoge plint van breuksteen en arduin. Vijf traveeën en twee bouwlagen onder een leien zadeldak tussen zijtrapgevels. Plint doorbroken door kleine tudorboogvormige keldergaten met ijzeren tralies. Drie verzorgde getrapte dakvensters, twee dakkapelletjes en een speels zeszijdig dakruitertje met belvedère en bekronende gesmeed ijzeren windwijzer sieren het hoge dak.

Voorgevel met lijstgevel en kenmerkende enkelhuisopstand, gemarkeerd door een iets bredere rechter poorttravee met arduinen poortomlijsting en bekronend balkon. Linkertraveeën geritmeerd door Brugse traveeën met sponning, arduinen kruiskozijnen onder ontlastingsboogjes en versierde borstweringen met gekoppelde nissen met geelbakstenen vulling in visgraatverband. Ramen voorzien van een glas-in-loodvulling met ingewerkte wapenschilden in de bovenlichten. Uitgewerkte gesmeed ijzeren ankers sieren de penanten.

Een kunstig gesmeed ijzeren hek op geprofileerde arduinen balkonplaat prijkt boven de tudorboogvormige poort met uitgewerkte arduinen omlijsting; de tussendorpel rust op consooltjes met hoofdjes. Bovenlicht voorzien van een tracering met ingewerkte schildjes. Houten poort met makelaar in een zeer verzorgde neogotische stijl met ijzeren nagels en kunstig gesmeed ijzeren sleutelplaatje en hengsels met leliemotief.

Brede gang met koetsdoorrit en beglaasde getoogde deur achteraan, met bakstenen kruisoverwelving tussen arduinen gordelbogen op dito consoles. Links middenin geven twee korfboogdoorgangen met arduinen trappen toegang tot de burelen en het trappenhuis. Een stenen bordestrap, oorspronkelijk omheen een vide, thans met ingebouwde lift, geeft toegang tot de bovenverdieping en zittingszaal.

Bovenverdieping met troggewelven op ijzeren liggers, kenmerkend voor industriële gebouwen. De rechtszaal is thans afgedekt met een vals plafond. Centrale overloop met kleurrijke tegelvloer met geometrisch patroon. Verschillende deuren met typische neogotische briefpanelen geven er op uit. In de zittingszaal vooraan hebben alle ramen binnenluiken en ingewerkte wapenschildjes in de glas-in-loodvulling. Een sobere zwartmarmeren neogotische haard met betegelde stookplaats siert de linkerwand.

  • VELLE K., De bouwgeschiedenis van het vredegerecht in Eeklo (1877-1899), in Appeltjes van het Meetjesland, XLV, 1994, p. 17-24.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Assenede, Eeklo, Kaprijke, Maldegem en Sint-Laureins, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 21n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Vredegerecht [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/50859 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.