Omheind plattelandskerkhof met een collectie aan zeer diverse eenvoudige graftekens van de 19de eeuw tot de jaren 1970.

Historiek

Het ommuurde kerkhof staat afgebeeld op een kaart uit 1540. De verschillende toegangen in het noorden en zuidoosten van het kerkhof worden geflankeerd door pijlers. Die situatie wordt bevestigd door de laat 18de-eeuwse Ferrariskaart. In 1782 werd een nieuwe bakstenen kerkhofmuur opgetrokken. De muur was afgedekt met hardstenen dekplaten en werd geritmeerd met hardstenen spiegels en onderbroken door een classicistische toegangspoort met hardstenen pijlers in het noorden. Bij de heropbouw van de muur in 2011 werden de spiegels niet hernomen.

Voor 1885 werd het kerkhof gekenmerkt door een concentratie van graven van eerste en tweede klasse ter hoogte van het calvariekruis ten noorden van de kerk. De vele kruisende paden gaven het geheel eerder de uitstraling van een markt. Daarom werden in 1885 alle toegangen afgesloten en werd er één toegang in het zuiden geopend met een ‘mispad’ naar het kerkportaal. Daarlangs werd voortaan zonder onderscheid begraven. In de hoek tussen het schip en de zuidelijke dwarsbeuk werd een Lourdesgrot opgetrokken. Vandaag rest er enkel een wit marmeren tekstplaat met een verwijzing naar het Lourdeswater. In 1886 werd een omlopend pad rond de kerk gelegd en het pad tussen de Markt en de kerkdeur gekasseid. Op het kerkhof werden Thuya’s of Westerse Levensbomen aangeplant.

Om het zicht op de kerk niet te belemmeren was het vanaf het laatste kwart van de 19de eeuw in Meerhout verboden om hoge graftekens op te richten. Bestaande graftekens dienden vervangen te worden door houten of ijzeren grafkruisen, één per overleden.

In 1892 werd het kerkhof naar het westen uitgebreid. Een nieuwe kerkhofmuur werd opgetrokken. Langs de nieuwe kerkhofmuur lag een ongewijde strook grond van één meter breed. In 1895 en 1900 werd eerst een houten en later een metalen hekken aangebracht om dieren van het kerkhof te weren.

De twee laatste uitbreidingen, nu naar het zuiden, vonden plaats in 1945 en 1953. De uitbreiding is vandaag nog herkenbaar aan de rechte padenstructuur haaks op het kerkgebouw. In 1977 werd de nieuwe gemeentelijke begraafplaats geopend. Het kerkhof sloot voor begravingen in 1982.

Beschrijving

Excentrisch, ten zuiden van de Markt gelegen deels ommuurd (ten noordwesten) en deels omhaagd (ten zuiden) plattelands kerkhof met ten noorden een ijzeren hek tussen hardstenen pijlers met gebombeerde bekroning.

Op het kerkhof zijn 61 graftekens bewaard uit de 19de eeuw tot het interbellum. Het grootste deel van de graftekens dateert uit de periode 1940-1970. Gezien de beperking van de bouwhoogte door het gemeentebestuur ontstond er een vrij uniform beeld. De evolutie van de grafkunst op een plattelandskerkhof wordt goed geduid, zeker wat de diversiteit op het oude kerkhof betreft. Hoge stèles uit de 19de eeuw komen enkel voor tegen de noord- en westgevel van de kerk. Op het kerkhof staan zerken, kruisen, stèles, stèles in combinatie met (verhoogde) zerken of graftuinen. De vormgeving is beperkt tot graftekens in eenvoudig vormgegeven neoclassicisme, neogotiek, art deco en modernisme. De materialen getuigen van een plattelandscontext met eenvoudige materialen waar ook in de jaren 1960 de evolutie naar graniet wordt ingezet: hardsteen, beton, kunststeen, cimorné, metaal, witte marmer en graniet. Grafsculptuur is slechts heel beperkt en in sobere vormgeving aanwezig. Meerdere graven zijn voorzien van tekstplaten in marbriet en applicaties in porselein en metaal. Opmerkelijk is het grote aandeel van betonnen kruisen, vaak met marbriet ingelegd.

In noordwesthoek van het kerkhof staat het herdenkingsmonument van 1898 als herinnering aan de Boerenkrijg. Op een verhoging van natuurstenen blokken staat een smeedijzeren kruis. Het geheel wordt omringend door imitatiestronken met klimopranken.

Ten zuiden van het koor bleef een kinderperk bewaard dat gekenmerkt wordt door miniatuurversies van de grote graftekens.

In de periode 1952-1960 werd voor de eerste keer een militair ereperk voorzien in de zuidwestelijk hoek van het kerkhof. De identiek hardstenen stèles met afgeschuinde hoeken kregen een tekstplaat in marbriet, een kruis en de Belgische driekleur. Oorspronkelijk waren er individuele graftuintjes die bij de renovatie van het perk in 2018 verdwenen.

Ter hoogte van de zuidgevel is in één van de pilasters een gedenksteen ingewerkt, met de namen van de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog en centraal onderaan een piëta.