erfgoedobject

De Roose en Het Peerd in de Wieg

bouwkundig element
ID
5525
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5525

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historiek en context

Geheel van twee gekoppelde winkelhuizen in eclectische stijl, gebouwd in opdracht van de weduwe Osterrieth, naar een ontwerp door de architect Joseph Hertogs uit 1895. Het perceel werd eertijds ingenomen door de huizen "De Roose" en "Het Peerd in de Wieg". De weduwe Osterrieth, geboren Léonie Mols (Antwerpen, 1843-Antwerpen, 1918), was de derde echtgenote van Jacques-Ernest Osterrieth (Frankfurt, 1826-Brasschaat, 1893). Deze had zich in het midden van de 19de eeuw vanuit Duitsland in Antwerpen gevestigd, waar hij in 1863 de leder- en huidenhandel van zijn overleden schoonvader en vennoot Christian Lemmé overnam, en in 1870 een eigen handelsfirma oprichtte genaamd E. Osterrieth & C°. Uit zijn huwelijk met Léonie Mols in 1867, werden tussen 1868 en 1873 vier kinderen geboren. In 1874 verwierf het echtpaar het Osterriethhuis op de Meir, en in 1889 het domein Voshol in Brasschaat. Pas weduwe geworden liet Léonie Osterrieth Mols in 1894-1895 door Hertogs verbouwings- en verfraaiingswerken uitvoeren aan het rococohotel, en als vastgoedinvestering de winkelhuizen optrekken op het aanpalende perceel.

De winkelhuizen Osterrieth maken deel uit van het relatief vroege oeuvre van Joseph Hertogs, die als een van de meest succesvolle architecten in Antwerpen geldt, actief van omstreeks 1885 tot zijn overlijden in 1930. Zijn loopbaan in dienst van de vermogende, overwegend liberale mercantiele burgerij, leverde een vijfhonderdtal woningen en openbare gebouwen op. Deze evolueren van eclecticisme en neorenaissance, naar een klassiek geïnspireerde beaux-artsstijl. In de jaren vóór de bouw van de winkelhuizen Osterrieth bracht de architect het verdwenen Zeemanshuis uit 1890-1891 aan de Ankerrui, de synagoge Shomre Hadass uit 1891-1893 in de Bouwmeestersstraat, en het aanpalende Le Lloyd Belge uit 1894 op de Meir tot stand. Omstreeks de eeuwwisseling, zijn rijpe periode, vermengde de architect diverse neostijlen tot een eclectisch idioom, en drukte met monumentale bouwwerken als het Hansahuis op de hoek van Suikerrui en Ernest Van Dijckkaai zijn stempel op het Antwerpse stadsbeeld. Tijdens de volgende decennia realiseerde Hertogs op de Meir de Grands Magasins Leonhard Tietz in 1900, Librairie O. Forst in 1903, Tearoom Blumer in 1919, London County Westminster & Parr's Bank Limited in 1919-1920, en de verdwenen Agence Maritime Internationale in 1928-1929.

Architectuur

Oorspronkelijk opgedeeld in twee winkelhuizen, met een gevelbreedte van in totaal vier traveeën, omvat het pand drie bouwlagen onder een zadeldak (nok loodrecht op de straat, leien). De in- en uitgezwenkte puntgevel met voluten die de winkelhuizen verenigt, onderscheidt zich door een verzorgd parement uit witte natuursteen, verlevendigd met blauwe hardsteen. Het rijke sculpturale decor door de beeldhouwer Alphonse Van Beurden, vermengt elementen ontleend aan de renaissance en de barok. Asymmetrisch van profiel, maakt de opstand de overgang van het lagere Osterriethhuis naar het hogere kantoorgebouw van Le Lloyd Belge, links gemarkeerd door een bronzen adelaar met gespreide vleugels, rechts door een hoge tweezijdige erker met kraagsteen, rolwerkcartouche en leien helm, die oorspronkelijk werd geopend door oeils-de-boeuf en bekroond door een peerspits met topstuk. Vandaag verbouwd, bestond de begane grond oorspronkelijk uit twee volgens spiegelbeeldschema gekoppelde, korfbogige winkelpuien met zijportaal, pilasters en bewerkte boogzwikken. De bovenbouw beantwoordt aan een axiaal opzet, waarbij de middenas als een over de geveltop doorlopende frontispice is uitgewerkt. Geaccentueerd als bel-etage, wordt de tweede verdieping geopend door een gevelbreed vierlicht met composiete halfzuilen en pilasters, gevat tussen een klassiek entablement en een rijk gesculpteerde borstwering met spiraalranken en rozetten. Een driezijdig balkon met postamenten, volgens het gevelontwerp rustend op een console in de vorm van een adelaar, legt de klemtoon op het middenrisaliet. Hogerop is de frontispice opgebouwd uit een rechthoekig tweelicht met composiete pilasters, en op de borstwering een gebeeldhouwd reliëf van putti en guirlandes. Een rondboogtweelicht gevat in een entablement op consoles sluit de compositie af. De geveltop met ruitmotief wordt bekroond door een rondboognis met schelp in het boogveld, waterlijst en topstuk, waarin een putti met Mercuriushelm staat opgesteld.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1895#1061.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: De Roose en Het Peerd in de Wieg [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5525 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.