Naam voor de westelijke helft van het plein 't Zand en stuk met recht tracé tussen Hauwer- en Smedenstraat. Naamgeving naar de wekelijkse markt op vrijdag aan de westelijke pleinzijde waar vee en paarden verkocht werden. Naam sloeg vanaf de 13de eeuw op het volledige plein, het huidige, sinds 1948 zogenaamd 't Zand.

Functie van dit pleingedeelte evolueert in de loop van de eeuwen van politiek schouwtoneel, over belangrijke veemarkt, stationsplein - met overnachtingsmogelijkheden -, tot locatie van wekelijkse markt en commerciële, toeristische en educative functie.

Zijn uitzicht is geleidelijk aan tot stand gekomen. Op Marcus Gerards (1562) is deze pleinwand dicht bebouwd met diephuizen voorzien van bijhorende ommuurde tuinen waarvan sommige doorlopen tot in de achterliggende Zwijnstraat. 1841-1844: bouwen van het neoclassicistisch stationsgebouw naar ontwerp van architect A. Payen (Brussel). Het symmetrisch opgebouwd stationsgebouw bestond uit een centraal gedeelte van twee bouwlagen en twee lagere zijvleugels, telkens voorzien van een driehoekige frontonbekroning. Tevens worden oudere panden vervangen door panden met neoclassicistische gevels, soms met behoud van oudere kern zie nummer 8 met 18de-eeuwse kern af te lezen van de achtergevel, balken en dakconstructie. In 1877-1886 wordt door plaatsgebrek en het toenemend succes van de trein, een nieuw neogotisch stationsgebouw opgericht naar ontwerp van architect Schadde (Antwerpen). Het centrale gedeelte van het station was afgewerkt met een puntgevel, rechts stond een indrukwekkende toren waarbij de architect zich liet inspireren door de in 1741 verdwenen spits van het belfort. Links een spits torentje verwijzend naar het Brugse Vrije. Het oorspronkelijke neoclassicistische stationsgebouw werd in 1879 per trein overgebracht naar Ronse. In 1937 schreef de NMBS een wedstrijd uit voor het optrekken van nieuw station extra muros met inbegrip van de aanleg van zijn omgeving. Nieuw stationsgebouw van 1939, opgetrokken op gronden Sint-Michiels naar ontwerp van architecten J. en M. Van Kriekinge (Brussel). Het vroegere stationsplein wordt opnieuw beplant na de afbraak van het oude station in 1948. Huidig uitzicht na de heraanleg van 1979-1982.

De bebouwing bestaat overwegend breedhuizen uit met lijstgevel in een stijl aansluitend bij het vroegere neoclassicistische station en de gevels aan het huidige 't Zand. Deze eenvormigheid wordt onderbroken door oude panden waarvan de kern opklimt tot de 16de eeuw. In de loop van de eerste helft van de 20ste eeuw worden enkele neoclassicistische lijstgevels vervangen door weinig vernieuwende architectuur zie nummers 1-2, een imposante en rijk uitgewerkte lijstgevel van 1860 wordt vervangen door nieuwbouw. Nummer 15, oorspronkelijk voorzien van een bepleisterde lijstgevel wordt in 1932 vervangen door het huis zogenaamd "De Pauw" met bakstenen trapgevel van drie traveeën en twee bouwlagen. Nummer 4, hoekpand bij de Hauwerstraat, van 1947.