Geografisch thema

Kasteelhoek

ID
12309
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12309

Beschrijving

Straat met licht gebogen straattracé beginnend bij de Legeweg en eindigend bij de grens met Oostkamp. De straatnaam wordt reeds voor 1500 vermeld en verwijst naar het nabijgelegen Laerekasteel, thans de zogenaamde "Larehoeve" (Kasteelhoek nummer 12). Het "Laeregoed" wordt reeds vermeld in 1293. In 1652 was het al omgevormd tot een hoeve.

Reeds vroeg bebouwing in deze straat zie de kaart van Pieter Pourbus van 1561-1571 met onder meer weergave van de hoeve zogenaamd "Laeregoed" (zie Kasteelhoek nummers 11-12). Op de kaart van Ferraris (1770-1778) staat de straat aangeduid met de naam "laerestraete" en met weergave van verspreide bebouwing die tot op heden deels is behouden zie nummers 11-12, nummer 38, nummer 39. Aan de noordoostzijde van de straat ligt het "Beverhoutsveld" dat tot op heden hier aanwezig is en getypeerd wordt door zijn kenmerkende drevenstructuur. Vóór 1850 was het zogenaamd "Beverhoutsveld" een heidegebied (wastina) waar het vee gemeenschappelijk kon grazen. In het begin van de middeleeuwen stond er waarschijnlijk nog een bos dat echter vrij snel tot heidegebied evolueerde door overbegrazing. In het gebied komt nu nog steeds heidevegetatie voor. Tijdens de middeleeuwen waren hier talrijke veldvijvers aanwezig die nu verdwenen zijn. In sommige weilanden zijn cirkelvormige depressies aanwezig. Het is niet bekend of dit resten van veldvijvers zijn. Vanaf 1850 werd dit gebied op zeer systematische manier ontgonnen. Een rechtlijnig drevenpatroon deelde het gebied in grote blokken landbouwland op die op hun beurt nog eens onderverdeeld werden in gebruikspercelen. De dreven zijn nog zeer herkenbaar en goed bewaard gebleven. Oorspronkelijk waren de dreven afgezoomd met eiken maar gaandeweg zijn deze op het grondgebied Beernem vervangen door populieren. Enkel op het gedeelte dat aan de gemeente Oostkamp in erfpacht werd gegeven bleven de eikendreven voortbestaan. Langs de percelen kwamen (en komen hier en daar nog voor) knotbomenrijen, houtkanten en dergelijke.

Ook aanwezigheid van enkele molens. De zogenaamde "Walmolen" gaat zeker terug tot de middeleeuwen. Een eerste vermelding dateert van 1399 "…in berneem, bezuuden der Waelmuelen…". De molen staat opgetekend op de kaart van Pourbus van 1561-1571 en op de kaart van Sanderus van 1641. In december 1951 werd de molen gesloopt. Volgens ooggetuigen stond de datum 1600 in Romeinse cijfers in de staak gegrift.

Op de kaart van Ph. Vandermaelen (1846-1854) staat enkel het eerste straatgedeelte als straat aangeduid. Het tweede straatgedeelte vanaf het huidige nummer 35 was wellicht een voetwegel.

Het huidig heterogene straatbeeld wordt enerzijds bepaald door verspreid gelegen hoeves bestaande uit losse bestanddelen, waarvan de oudste staan weergegeven op de kaart van Pieter Pourbus (1561-1571). Anderzijds woonhuizen, vooral in het begin van de 20ste eeuw te situeren. Het agrarische karakter wordt mede bepaald door de akker- en weilanden.

  • RIJKSARCHIEF BRUGGE, Kaarten en Plannen Mestdagh, nummer 43.
  • Monumenten en Landschappen, Landschapsatlas, 2001, OC GIS-Vlaanderen.
  • RYSERHOVE A., Beernem, een heemkundige studie, Handzame, 1979, p. 94.
  • VANRIE C., 100 jaar Beernemse middenstand. NCMV Beernem-Sint-Joris, 1999, p. 101. VLAMYNCK J., De Walmolen te Beernem, in Bos en Beverveld, jaarboek 1988, p. 63-70.
  • ZWAENEPOEL A., Inventaris van traditionele bomenrijen als leidraad voor natuur- en landschapsbehoud en – herstel in West-Vlaanderen. WVI, in opdracht van de Provincie West-Vlaanderen, Brugge, 2006, p. 166-167.
  • ZWAENEPOEL A., Inventaris van traditionele knotbomen als leidraad voor natuur- en landschapsbehoud en – herstel in West-Vlaanderen. WVI, in opdracht van de Provincie West-Vlaanderen, Brugge, 2005, p. 73.
  • ZWAENEPOEL A., Inventaris van traditionele solitaire bomen en struiken als leidraad voor natuur- en landschapsbehoud en – herstel in West-Vlaanderen. WVIi, in opdracht van de Provincie West-Vlaanderen, Brugge, 2005, p. 228.

Bron: GILTÉ S. met medewerking van BAERT S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Beernem, Deelgemeenten Beernem, Oedelem en Sint-Joris, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL31, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Beverhoutshoeve

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning met geïntegreerde stal

  • Omvat
    Boerenwoning van Hoeve Dobbelaere

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Hoeve het Laeregoed

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hulsthaag

  • Omvat
    Schuur Laeregoed

  • Omvat
    Veekeringshaag van meidoorn

  • Is deel van
    Beernem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteelhoek [online], https://id.erfgoed.net/themas/12309 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.