Geografisch thema

Ganzestraat

ID
16012
URI
https://id.erfgoed.net/themas/16012

Beschrijving

Lange straat, ten westen van het centrum gelegen, loopt in westelijke richting, beginnend bij de Westkerkestraat en eindigend bij de Oostendesteenweg. Straat met geasfalteerd gebogen tracé, loopt doorheen akkers- en weilanden. Verschillende vertakkingen waarlangs verspreide bebouwing zich situeert. De straat loopt door over de "Zuid-Wateringbeek" en mondt uit in de Moerdijkvaart.

De straat had oorspronkelijk verschillende benamingen. De straat wordt voor het eerst vermeld in 1532 en omschreven als een weg te Eernegem "noordtwest vander kerke, noordt over de ganse straete". In de zestiende eeuw heette het eerste deel van de Ganzestraat tussen Westkerkestraat en het kruispunt met de Meersenstraat "de straete die van de Brouckstraete naer de muelene loopt", het tweede deel tot de "Ganzestraete" en de rest "Jockweg". Op een kaart van 1666 wordt de straat aangeduid met naam "Ganzestraete ofte Jockwegh".

Rond 1700 begon de "Ganzestraete" aan de huidige Westkerkestraat en loopt door tot het kruispunt met de huidige Waterstraat. Het tweede deel vanaf de Waterstraat tot Koekelare heette "Jockweg". In de Atlas der Buurtwegen (circa 1841) omschreven als "Chemin du Moulin dit Abdijmolen au chemin dit Jokweg par le Ruisseau dit Ingelbeke". In 1993 werd de huidige naam aan de straat gegeven.

De bebouwing is fasegewijs tot stand gekomen. De oudste weergave van de straat is terug te vinden op een kaart van 1666. Volgens deze kaart begon de Ganzestraat bij "Eernegem Meulen", aan de huidige Westkerkestraat. De weergegeven bebouwing concentreert zich ter hoogte van een verbindingsweg met de Moerdijkvaart. Deze weg wordt met twee namen aangeduid namelijk "Langemoer" en "Breemoer". De bebouwing concentreert zich ter hoogte van het kruispunt met deze verbindingsweg.

De straat wordt vermeld in het landboek van 1699. Ten zuidoosten van nummer 3, tot 1954 aanwezigheid van een dubbele motte. In het landboek omschreven als "vier lijn 84 roeden, synde een ronde hooge bewalde mote met een chynghel van suyden en een stuscken van oosten …". De motte was een zes meter hoge feodale heuvel, beplant met hoge populieren en omringd door een dubbele ring van grachten. Ter hoogte van nummer 13 was er in 1699 al bewoning, de bewoning situeerde zich binnen een omwalling. Evenwijdig lopend met de Moerdijkvaart. Dit gebied had bijzonder waterzieke gronden en werd gekenmerkt door een strokencomplex, waarvan de hoofdrichting van de stroken loodrecht staat op de Moerbeek en de Moerdijkvaart.

Op de kaart van Ferraris (1770-1778) wordt de straat weergegeven met verschillende vertakkingen. Het tracé komt grosso modo overeen met het huidige tracé. Er wordt verspreide bebouwing weergeven. De bebouwing concentreert zich vooral in het straatgedeelte tussen de Meersenstraat en de Oostendesteenweg. De hoeve Ganzestraat nummer 2 met het huidige woonhuis wordt weergegeven op de kaart van Ferraris (1770-1778). Het straatgedeelte voorbij de huidige Waterstraat wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van typerende percelering omschreven als strokenpercelering. Op een kaart van 1792 krijgen we een weergave van de Ganzestraat. Opvallende aanwezigheid van een site met dubbele omwalling verwijzend naar opper- en neerhofsituatie (zie nummer 13).

Een gelijkaardige situatie is grosso modo terug te vinden in de 19de eeuw zie Atlas der Buurtwegen (circa 1841). Op de kaart van Ph. Vandermaelen (circa 1850) wordt het kruispunt met de Waterstraat aangeduid met de naam "Den Nachtegael Cab.", ter hoogte van het huidige nummer 19. Door de aanleg van de spoorweg Torhout – Oostende in 1868 werd de straat onderbroken. De enige getuigen van deze spoorweg in het straatbeeld zijn de voormalige seinwachterswoning (nummer 28) en het fiets- en wandelpad de "groene 62" op het oude tracé.

Nog steeds een schaars bebouwde straat met verspreide hoevebouw. Er is weinig overgebleven van de oorspronkelijke hoevegebouwen. Enkel de oude hoevenamen verwijzen naar de oudere sites. Nummers 1-3, hoeves bestaande uit losse bestanddelen, verbouwd woonhuis en 19de-eeuwse bijgebouwen. Weergegeven op de kaart van 1792 als een site bestaande uit drie losse bestanddelen een boomgaard en bijhorende moestuin. Nummers 6-8 zijn hoeves bestaande uit losse bestanddelen, grondig verbouwd en gelegen langsheen de Zuid-Wateringbeek. Nummer 10, zogenaamd "Lindenhoeve", nummer 11 zogenaamd "Akkerhoeve", grondig verbouwd losse bestanddelen.

  • Rijksarchief Brugge, Fonds Mestdagh, nr. 406.
  • Rijksarchief Brugge, Kaarten en plannen, nr. 645.
  • NAERT A., Theoretische en praktische prospektie op het grondgebied Eernegem, Eernegem, 1987.
  • NAERT A., Raadsels uit Eernegems geleden … De verdwenen mote, in Noortover: driemaandelijks tijdschrift met archeologie, geschiedenis, heemkunde, folklore, genealogie, heraldiek, letterkunde, kunst over Aartrijke, Bekegem, Eernegem, Ichtegem, Loppem, Veldegem, Zedelgem, jg. 1, nr. 2, 1988/89, p. 34-38.
  • NAERT A. (red.), Kroniek. Bekegem - Eernegem - Ichtegem - Wijnendale, Torhout, 2001, p. 13.
  • VERBEKE A., Wegennamen in het noordwesten van het dorpsbehoren (tot 1800), in Ernigahem Handelingen van de Kring voor Geschied-, Heem- en Familiekunde, jg. 14, nr. 3, p. 56.

Bron: GILTÉ S. & VANNESTE P. met medewerking van BAERT S., BOONE B. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ichtegem, Deelgemeenten Bekegem en Eernegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL48, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol; Gilté, Stefanie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenarbeiderswoning

  • Omvat
    Duitse bunker

  • Omvat
    Herberg

  • Omvat
    Herberg Gouden Hoofd

  • Omvat
    Hoeve De Groene Poorten

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw

  • Omvat
    Kapel Onze-Lieve-Vrouw Hulp en Troost

  • Omvat
    Linde met boomkapel

  • Omvat
    Seinwachterswoning

  • Omvat
    Site Hazewindkasteel

  • Omvat
    Vanderheydekapel

  • Is deel van
    Eernegem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ganzestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/16012 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.