Beschrijving
De parochiekerk Sint-Victor met omringend kerkhof is beschermd als monument. De bescherming omvat de kerk, met inbegrip van alle cultuurgoederen die er integrerend deel van uitmaken, en het kerkhof.
Waarden
De Sint-Victorkerk met inbegrip van de cultuurgoederen die er integrerend deel van uitmaken en het kerkhof zijn beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: Deze in oorsprong Romaanse kerk kende verschillende aanpassingen, uitbreidingen, verbouwingen en aankledingen in de periode 17de-20ste eeuw. De kerk met een oudere Romaanse kern werd circa 1600 verbouwd tot een hallenkerk met drie imposante tuitgevels, gemarkeerd door steunberen met versnijdingen.
De kerk heeft een imposante vierkante vieringtoren van drie geledingen onder een peperbusvormige bekroning. De toren bewaart nog sporen van de vroegere romaanse toren. De 19de-eeuwse uitbreidingen, verbouwingen en aankleding van het interieur gebeurden in het kader van het neogotische reveil. De uitbreidingen naar ontwerp van architect Jules Soete in 1850-1851 en in 1852-1854 vertonen dezelfde stijlkenmerken als het hoofdvolume. Na de oorlogsschade van 1918 werd voor de heropbouw van het noordkoor en het noordtransept beroep gedaan op de Ieperse architect Jules Coomans. Niettegenstaande de vele aanpassingen, die representatief zijn voor een bepaalde periode, zijn de sporen van de romaanse voorganger en de latere bouwfasen nog duidelijk afleesbaar, wat uitzonderlijk is. De gevels zijn allen opengewerkt met spitsboogvensters met glas-in-betonramen naar ontwerp van Lionel Holvoet, kenmerkend voor de jaren 1960-1970.
De kerkhofsite is historisch rechtstreeks gelieerd aan de kerk en aan het dorp Proven. Het kerkhof van Proven bewaart een collectie graftekens die architecturaal van belang zijn. De collectie graftekens die de 19de- en 20ste eeuw overspannen geven een zeer goed beeld van de vorm-, stijlen materiaalevolutie in de funeraire kunst in een regionaal centrum. De vormgeving evolueert van de eenvoudige stèle naar grafplaten, portiekstèles, tombes en eenvoudige betonnen kruisen. De meest gangbare stijlen als neoclassicisme, neogotiek, neoromaans, art deco en de sobere modernistische vormgeving van de jaren 1950 en 1960 zijn aanwezig. Zowel de veel voorkomende blauwe hardsteen in combinatie met witte marmer als het zeer uitzonderlijk graniet komt voor. De verhouding in het gebruik van de materialen is representatief voor de evolutie die in de grafkunst wordt terug gevonden.
sociaal-culturele waarde
Ruimtelijk-structureel, contextueel en visueel neemt de Sint-victorkerk en het omliggend kerkhof een dominante plaats in, in de dorpskern van Proven. Het kerkhof, gelegen rondom de Sint-Victorkerk bepaalt mee de eigenheid, herkenbaarheid en de identiteit van de dorpskern. De graftekens op het kerkhof van Proven zijn een afspiegeling van de sociale status en sociale structuur van de dorpsgemeenschap.