erfgoedobject

Godshuis Heilig Geesthuis

bouwkundig element
ID
10390
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/10390

Juridische gevolgen

Beschrijving

Eertijds zetel van de Lierse Heilige Geesttafel, een liefdadigheidsinstelling gesticht in de 13de eeuw door Eerwaarde Heer Francke, kanunnik van het Sint-Gummaruskapittel. Heden stadsarchief.

Voorgebouw circa 1440 volledig herbouwd en verruimd; in de 18de eeuw nog steeds administratieve zetel der Lierse armenzorg; voorgevel in 1851 afgebroken en herbouwd naar ontwerp van J. Van Ockelyen. De traptoren van het oude gebouw bleef bewaard. In 1878 voorportaal en binnenplaats van nieuwe vloeren voorzien.

Achtergebouw, oorspronkelijk bergplaats, gebouwd in 1616 en palend aan de Sint-Pietersvliet.

Complex, heden bestaande uit twee parallelle vleugels ten noorden en ten zuiden van een geplaveide binnenplaats. Ten westen voormalig koetshuis (?) en ten oosten recenter aanbouwsel.

Ten zuiden breedhuis van zeven traveeën en twee en een halve bouwlaag onder zadeldak (Vlaamse pannen), in kern opklimmend tot de 15de eeuw. Aan straatzijde bepleisterde en beschilderde neoclassicistische lijstgevel, van circa 1851: streng symmetrische ordonnantie met midden- en zijrisalieten. Benadrukte middentravee met flankerende pilasters op de begane grond, hogerop kolossale Ionische pilasters en bekronend driehoekig fronton; rechthoekige poort met bekronend opschrift: "Stichtingen van Weldadigheid". Hogerop drielicht in arduinen, deels geriemde omlijsting onder driehoekig fronton; uitgewerkte panelen met cartouches en rankwerk. Zijrisalieten met rechthoekige deur en balusters op de borstwering der bel-etagevensters. Voorts horizontaliserende imitatiebanden en puilijst op de met arduin beklede begane grond; rechthoekige vensters, op de bovenverdieping in geriemde omlijsting; doorgetrokken lekdrempels op de tweede bouwlaag. Hoofdgestel met geprofileerde architraaf, blind fries met casementversiering, geprofileerde daklijst en gekorniste kroonlijst op modillons.

Heden gecementeerde, doch behouden en verankerde achtergevel met rechthoekige vensters. Derde travee uitlopend in dakvenster met puntgevel: houten luik met hijsbalk. Zevende travee met zandstenen hoekblokken, zichtbaar onder de afbrokkelende cementlaag. Steigergaten. In vijfde en zesde travee: vijfzijdig uitspringende huistoren van baksteen met zandstenen hoekblokken onder leien spits; rechthoekige venstertjes met zandstenen latei en onderdorpel.

Interieur. Centrale, geplafonneerde doorgang met links en rechts gedenksteen. Rechts "Fundatie: In Febr. M.CC.LXI. Door Den Heer Kanonick Franck/ Opbouwing in MCCCCXXXIX. Door De Weldadigheid Der Burgers/ Vernieuwing: In MDCCCLL Door Verenigde Zorg Der Besturen Van Den Armen en Van Gast- en Godshuizen Der Stad Lier".

Links "Aen Deszelfs Milde Begiftigster Elisabeth Van Lyere Vrouw Van Immerseele, Wommelgem enzovoort. Weduwe Van Den Ridder Godevaert Van Vilain Heer Van Borcht, Huyssen, Swijndrecht enzovoort. Die sterft Den XV Augustus M.D.X. De Dankbare Armen Der Stad Lier".

Opslagplaats van 1616 ten noorden; acht traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig aan straat, leien) met twee klimmende dakvensters. Oorspronkelijk bak- en zandstenen lijstgevel, later bepleisterd en beschilderd, heden sterk afbrokkelend. Sporen van zandstenen speklagen, waterlijsten en steigergaten. Latere rechthoekige benedenvensters op arduinen lekdrempels. Voorts bewaarde, doch deels gedichte en beluikte zandstenen kruiskozijnen onder wigvormige ontlasting. Later aangepaste vijfde travee uitlopend op dakvenster met puntgeveltje; boven elkaar geplaatste houten luiken. Gelijkaardige achtergevel met grotendeels gedichte muuropeningen.

Voormalig koetshuis van vier traveeën en één bouwlaag onder vernieuwd leien schilddak, uit de tweede helft van de 19de eeuw. Binnenplaatszijde voorzien van rondboogarcade met bakstenen pilasters onder brede bepleisterde kroonlijst (latere ramen).

  • LENS A. en MORTELMANS J., Gids voor oud Lier, Antwerpen, 1980, p. 137-138.
  • MORTELMANS J. en VAN DER WEE H., Een historische wandeling. Het Lierse stadsbeeld in de 18e en 19e eeuw, in 't Land van Ryen, 1963, p. 153-158.

Bron: KENNES H. & WYLLEMAN L. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kanton Lier, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Waarnemingen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Godshuis Heilig Geesthuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/10390 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.