Georiënteerde, grotendeels neogotische, pseudo-basiliek gelegen op omhaagd en beboomd perceel aan noordzijde van het plein.

Historiek

Eerste vermelding in 1135 als "capella" onder het patronaat van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel van Antwerpen. Het kerkgebouw uit de 15de en de 16de eeuw werd circa 1583-1584 vernield bij de verwoesting van het dorp en begin 17de eeuw heropgebouwd (ingewijd in 1612), onder meer koor en middenbeuk van 1609-1610; schip overwelfd in 1715. Verbreed met uiterste zijbeuken en sacristie naar ontwerp van J. Steerlinck in 1830-1831. Aan westzijde in 1867-1868 verlengd met drie traveeën en een nieuwe toren naar ontwerp van Eugeen Gife. Gedeeltelijke reconstructie en herstelling van de kerk naar ontwerp van Louis Gife in 1888-1889, tezelfdertijd uitvoering van plannen van 1873 van Eugeen Gife waardoor muuropeningen van oud en nieuw gedeelte eenvormig werden. Herstellingswerken aan daken en torenspits naar ontwerp van François (?) Van Rompaey (1923) en Frans De Backer (1949), toren gerestaureerd in 1975-1976.

Beschrijving

De plattegrond ontvouwt een oorspronkelijk driebeukige kruiskerk, heden vijfbeukige pseudo-basiliek met uiterste zijbeuken van 1830-1831 en vierkante westtoren van 1868. Schip en zijbeuken van vijf traveeën met ten westen haakse, tot kapellen uitgebouwde, zijingangen met puntgevels; transeptarmen van twee traveeën met vlakke sluiting respectievelijk opklimmend tot de 17de eeuw (noordelijke) en 1831 (zuidelijke); 17de-eeuws koor van twee rechte traveeën met driezijdige sluiting; in oksels rechthoekige sacristieën uit de 17de eeuw (noordelijke) en 19de eeuw (zuidelijke).

19de-eeuwse bouwonderdelen van baksteen met deels gecementeerde, deels natuurstenen plint; 17de-eeuws koor en noordelijk transept van witte natuursteen; gecementeerde noordelijke sacristie; leien zadel- en lessenaarsdaken met dakruiter op kruising; vierkante westtoren van vier geledingen onder ingesnoerde leien naaldspits met polygonale traptorens.

Voorts kerkgebouw met markerende steunberen, banden van witte natuursteen (zuidelijke transeptsluiting), ornamenterende baksteenfriezen (westelijk deel van 1888-1889) en spitsbogige muuropeningen, onder meer meerlichtvensters met neogotische tracering op kordonvormdende lekdrempels. Zuidelijke sacristie (1830-1831) onder leien schilddak, getraliede kruiskozijnen en rechthoekige deur met getralied bovenlicht.

Interieur

Bepleisterde en witgeschilderde vijfbeukige pseudo-basiliek met spitsbogen op zuilen met polygonale sokkels en "Brabantse" koolbladkapitelen. Kruisribgewelven, in middenbeuk in drie laatste traveeën gescheiden door gordelbogen, op kapitelen of consoles. Portaal met kruisribgewelven.

Mobilair opklimmend tot de 17de en de 19de eeuw. Schilderijen: Heilige Maria met Jezus en Heilige Maria met slapend Kind door Jan Erasmus Quellin II uit de 17de eeuw; Laatste Avondmaal door Simon De Vos van 1679 en Voetwassing bij de monniken door Capiteyn Van Beselaer uit de 17de eeuw.

Meubilair deels afkomsting uit het vroegere klooster van de brigittenorde: onder mer 18de-eeuws koorgestoelte door Gaspar Moons met episodes uit de geschiedenis van het miraculeuze Kruis van "de Zwarte God" van Hoboken en taferelen uit de bijbel; eiken preekstoel van Gaspar Moons van 1750; kruis met romaans beeld (14de eeuw, armen vernieuwd in 1618) van "de Zwarte God" met symbolen van de evangelisten van 1587.