Oostwest-georiënteerde gotische pseudokruisbasiliek gelegen op met gras begroeide lichte verhevenheid, omringd door jonge linden. Velden aan westzijde en bebouwing aan noord- en oostzijde bestaande uit meestal kleine woningen van één bouwlaag onder zadeldak, uit de 19de en de 20ste eeuw.

Historiek

Deze huidige kapel zou de eerste parochiekerk van Ranst geweest zijn. Langzamerhand verdrongen door de Sint-Pancratiuskerk. Kerk ontstaan in de 13de of 14de eeuw en grotendeels daterend uit de 16de en de 17de eeuw. In 1608 was de gedeeltelijk afgebrande kerk bewoond. In 1610 schip gedeeltelijk met stro gedekt, doch de toren en het dak van het koor waren hersteld. Kerk gereinigd en overdekt in 1617; in slechte staat in 1680. Koor hersteld in 1683. Oud schip gesloopt in 1684 en vervangen in 1684-85. Toren hersteld in 1750.

De huidige zijbeuken en aanhorigheden dateren uit de 19de eeuw. Het rapport van Frans Sel van 1920 meldt de slechte toestand van daken, metsel- en pleisterwerk. De herstelling gebeurde pas in 1926-27 en omvatte onder meer vervangen van schaliën, planken vloeren, raamdorpels, herstel metsel- en voegwerk, bezetting interieur, plaatsen stoep rond het gebouw. Schaliëndak nogmaals hersteld in 1939; tijdens de Tweede Wereldoorlog werd lichte schade toegebracht aan schaliebedekking, zinkwerk en ruiten.

Beschrijving

De plattegrond ontvouwt een vierkante westtoren uit de 15de eeuw (?), driebeukig schip van twee traveeën uit het vierde kwart van de 17de eeuw en uit de 19de eeuw, klein transept van een travee met vlakke sluiting uit de 17de eeuw, koor van een travee met driezijdige sluiting uit de 16de eeuw (?), sacristie en bergplaats tussen transept en koor uit de 19de eeuw. Toren opgetrokken uit zandsteen; schip en transept van baksteen met fundering en muurbanden van zandsteen; koor, sacristie en bergplaats in traditionele bak- en zandsteenstijl met speklagen om de vijf lagen baksteen, op sokkel van zandsteen.

Westtoren van vier geledingen onder ingesnoerde naaldspits (leien). Hoge sokkel met afzaat, kordonlijst ter hoogte van onderdorpels, galmgaten, steigergaten en daklijst op klossen. Korfboogdeur, spitsboogvenster onder rechthoekig luikje en spitsboogvormig galmgat.

Schip en transept onder zadeldak (leien). Puntgevels met top- en schouderstukken en hoekblokken. Korfboogvensters in vlakke omlijsting van zandsteen met neuten, oren, sluitsteen en geprofileerde waterlijst. Koor met driezijdige afwolving (leien). Steigergaten; travee-indeling door middel van steunberen met twee versnijdingen. Spitsboogvensters in geprofileerde omlijsting, omlopende kordonvormende druiplijst. Centraal gedicht venster waartegen calvarie onder houten luifel. Sacristie en bergplaats onder lessenaarsdaken met schouderstukken bij aandaken. Kleine rechthoekige venstertjes met dorpels van zandsteen en negblokken.

Interieur

Witgekalkt; rondboogvormige scheibogen op zuilen van witte zandsteen met Romeins-Dorisch kapiteel en abacus. Schip met houten tongewelf, zijbeuken met houten schuin vlak plafond en koor met houten straalgewelf.

Mobilair. Beeld Sint-Antonius eremijt, gepolychromeerd hout, 17de eeuw; beeld Heilige Anna met Maria, gepolychromeerd hout, eind 15de- begin 16de eeuw.

Meubilair: hoogaltaar, gemarmerd hout, 17de eeuw; doksaal, balustrade met muziekinstrumenten, gemarmerd hout, 17de eeuw; orgel van Carolus Dillens, 1713 circa 1837 overgeplaatst uit de Sint-Pancratiuskerk, barokke orgelkast uit dezelfde periode. In kerkvloer grafplaat van burgemeester Jacobs († 1622); grafplaat van J.B. De Ridder (1763-1852) in koormuur.