Woning naar een ontwerp uit 1972 van Louis Hagen, die werkzaam was binnen het Gentse architectenvennootschap BARO (Buro voor architektuur en ruimtelijke ordening). Opdrachtgever was Willy Van Rompaey. In 1994 was Hagen betrokken bij de verbouwing van de woning, waarvan de plannen op naam stonden van zijn tweede echtgenote Karina Lambert en haar bureau BAS (Buro voor architectuur en scenografie). Deze verbouwing betrof enkel het toevoegen van de dakvolumes.

Situering

Louis Hagen studeerde in 1970 af als architect aan het Nationaal Hoger Instituut voor Bouwkunst en Stedenbouw in Antwerpen. Nadien ging hij aan het werk bij het Gentse architectenbureau BARO als stagiair en vervolgens als medewerker en hoofd van de afdeling woningbouw tot in 1978. Het multidisciplinaire, nationaal en internationaal gerenommeerde BARO was opgericht omstreeks 1967 vanuit een samenwerkingsverband tussen architecten Eric Balliu (1936-2012) en Johan Baele (1943). Het modelontwerp van Hagens vroege oeuvre is zijn eigen woning in Sint-Amandsberg bij Gent (Nijverheidskaai 43, 1974). Woning Van Rompaey vormt qua planopbouw, materiaalgebruik en ontwerpprincipes een voorloper hiervan.

De ontwerpen en sociaal-maatschappelijke ambities van BARO sluiten aan bij de toenmalige tijdsgeest in navolging van het revolutiejaar 1968. Architecten wilden zich afzetten tegen het materialisme, kapitalisme, burgerlijke bouwen en de opkomst van fermettes. Dit resulteerde bij BARO en Hagen vaak in brutalistische ontwerpen, zowel in de keuze voor zichtbare, ruwe beton(steen), als in de algemene plasticiteit en planindeling, die afweek van traditionele gevelcomposities en plannen, maar een nadruk legde op het wonen zelf. Hun architectuur vertrok immers sterk vanuit het leven en de bewoners: "we bouwen altijd voor een familie. In het huis moeten alle gezinsleden zich op hun eigen wijze kunnen ontplooien. We streven daarom naar een kontinue, polivalente woning, samengesteld uit verschillende ruimten, die elk een eigen sfeer hebben."

Dit gaf in die periode vaak aanleiding tot een verhoging van de ruimtelijke complexiteit en bewoonbare oppervlakte binnen een beperkte grondoppervlakte, wat ook zichtbaar is in het werk van tijdgenoten zoals het Gentse architectenbureau van Johan Raman (1940-2016) en Fritz Schaffrath (1944). Op internationaal vlak zijn er ook parallellen aanwezig met het Nederlandse structuralisme van Aldo Van Eyck en Herman Hertzberger, en de ontwerpprincipes van Louis Kahn. Illustratief hiervoor zijn de aandacht voor de menselijke schaal en de persoonlijke inbreng van gebruikers en bewoners, gestimuleerd door de specifieke indeling en zichtbare materialen. De ontwerpen getuigen van een aanwezigheid van binnenstraten, ruimtes voor ontmoeting, voor persoonlijke ontwikkeling en voor beschutting. De complexe, fragmentarische ruimtelijkheid van de ontwerpen visualiseert de contrasten die de architect wil verzoenen. Deze structuur laat bovendien flexibiliteit toe op het vlak van gebruik en invulling.

Beschrijving

Woning Van Rompaey getuigt van een grote eenheid tussen interieur en exterieur, en van een dialoog met de tuin en de oriëntatie. Het bouwvolume wordt gemarkeerd door volumes die een relatie leggen met de omgeving. Zo wordt de noordgevel geaccentueerd door een gesloten, overdekte inkompartij in betonsteen, en is de zuidzijde uitgebouwd met een terras. Aan de noordzijde wordt de woning voorafgegaan door een voortuinstrook en een oprit – volgens de bouwplannen gekasseid, heden betegeld. Ten westen van de oprit bevindt zich de brievenbus, die dankzij de strakke opbouw met betonsteen en betonnen elementen aansluit bij het ontwerp van de woning en kenmerkend is voor het oeuvre van BARO. Volgens de bouwplannen werden bij aanvang een bestaande notelaar en perelaars in de naar het zuiden georiënteerde achtertuin behouden.

De woning oogt als een blokvormig volume, dat in feite bestaat uit twee parallelle blokken, waarvan het achterste lager is gelegen en waardoor inwendig een structuur op basis van splitlevels ontstaat. Beide volumes omvatten twee bouwlagen, waardoor inwendig vier leefniveaus ontstaan, bijkomend voorzien in het zuidelijk gedeelte van niveauverschillen. In tegenstelling tot de zwak hellende daken (10°) op de bouwplannen, werd de daken oorspronkelijk vlak uitgevoerd. Pas in de jaren 1990 kwamen de huidige schilddaken met een koperen dakbedekking tot stand. Door deze aanpassing worden de twee strak uitgewerkte schouwen met hun open betonnen bekroning grotendeels aan het zicht onttrokken en wordt de sculpturaliteit van het geheel deels afgezwakt. De woning is – net zoals Hagen architectenwoning – volledig opgetrokken uit zichtbare betonsteen, die fungeert als binnen- en buitenafwerking. In overeenstemming met de privacy van de bewoners is de woning aan de noordzijde grotendeels gesloten uitgewerkt, en aan de achterzijde opengewerkt. De gevel vertaalt de inwendige planindeling en wordt geopend met rechthoekige muuropeningen, ingevuld met houten schrijnwerk.

Inwendig valt de ruimtelijke complexiteit op en de aanwezigheid van een circuit doorheen de woning, in de lijn van Le Corbusiers promenade architecturale, die de beleving van de woning en de ruimtes verstrekt. Ook getuigt Hagens vroege oeuvre van open plans, waarbij een spel ontstaat tussen spanning en ontspanning, en contrasten optreden tussen vernauwing, afscherming en intimiteit enerzijds, ten opzichte van openheid en doorzichten anderzijds.

Volgens de bouwplannen ontwikkelen het open plan en de circulatie zich rondom een centrale trappenpartij. Op het straatniveau worden de inkom met toilet en de hal met vestiaire geflankeerd door de dubbele garage ten oosten en de keuken met eethoek ten westen. Aan de zuidzijde bevindt zich een lager niveau waar zich de haardhoek bevindt. De centrale haard vormt de kern van het gezinsleven op meerdere niveaus. De haardhoek staat in een open verbinding tot het laagste niveau waar zich een kelderruimte en een afgescheiden koele berging bevinden. Vanuit de hal kan het circuit ook naar boven worden gevolgd. Op de bovenverdieping van het zuidelijke volume bevindt zich ten westen een zithoek, die uitgeeft op het terras en uitkijkt naar de tuin. Ook op dit niveau staat de haard centraal, en bevindt zich aan de oostzijde een iets hoger niveau, op de plannen benoemd als ‘studio’. Het bovenste niveau van het noordelijk volume zet de open planindeling slechts gedeeltelijk verder, maar getuigt van een grote flexibiliteit in de vorm van afscheidingen met kasten of dunne, wegneembare wanden. Aan de westzijde bevond zich de slaapkamer voor de ouders met een open dressing, en een afzonderlijke badkamer. De oostelijke helft van dit niveau was volledig voor de kinderen bedoeld, met een open ruimte aangeduid als ‘studio’, twee afzonderlijke slaapkamers en een badkamer.