erfgoedobject

Kasteelhoeve Hof ter Wallen

bouwkundig element
ID
36378
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36378

Juridische gevolgen

Beschrijving

De kasteelhoeve bestaat uit stallen, een schuur en een woonhuis, geschikt rond een onregelmatige binnenkoer, en enkele bijgebouwen.

Historiek

Het landbouwgoed is een overblijfsel van de oude kasteelhoeve behorend bij het kasteel van de heren van Merelbeke (het zogenaamde Hof ter Wallen). Nadat het middeleeuws kasteel vermoedelijk tijdens de godsdiensttroebelen van de 16de eeuw vernield was, liet de nieuwe eigenaar, de Gentse edelman Antoon Triest (overleden in 1621), het in het begin van de 17de eeuw restaureren of herbouwen.

Fr. De Potter zag in 1864 boven de ingang van het hoofdgebouw nog de witte steen met het wapenschild van de familie Triest. Kasteel en hoeve, in hun toestand van 1641, zijn afgebeeld in A. Sanderus’ Flandria Illustrata, hier eveneens vergezeld van het wapenschild van de Gentse familie Triest. Het hoofdgebouw, een sierlijk waterkasteeltje met octogonaal torentje, raakte in de 19de eeuw volledig in verval. Tijdens de Eerste Wereldoorlog stortte het gebouw in. De toenmalige eigenaar, ridder van Tieghem de ten Berghe uit Heusden, liet de nog bruikbare materialen recupereren.

Nu duiden alleen nog een kleine puinhoop en een opgevulde gracht de plaats aan van het vroegere kasteeltje. Slechts de hoeve is bewaard gebleven. Een groot deel van het domein werd in recente tijd opgeslorpt door het gemeentelijk sportcomplex. Een ander deel werd verkaveld (de huidige Hof ter Wallenlaan), terwijl ook de strook langs de Kerkstraat grotendeels ingenomen is door woonhuizen.

Beschrijving

Rond een onregelmatige binnenkoer (waaruit in het oosten een deel is weggenomen voor de tuin van een aanpalend woonhuis), bevinden zich de stallen (zuidoosten), de schuur (zuiden) en het woonhuis (noorden), terwijl achter het woonhuis het vroegere ovenbuur en nog stallen staan. De toegang tot het erf is geflankeerd door een rij knotwilgen. Het oorspronkelijk boerenhuis lag naast de toegangspoort van het kasteeldomein, in het verlengde van de stallen en parallel met de huidige Kerkstraat: het gebouw met de trapgevel en de schouw van de gravure uit 1641. Op die plaats werden tijdens funderingswerken van een huis in de Kerkstraat een keldergewelf en een waterput ontdekt. Het huidige woonhuis is niet afgebeeld op de gravure en dateert uit de tweede helft van de 17de of de 18de eeuw.

Het bakstenen gebouw op gepikte plint en waarvan de langsgevels rood en wit beschilderd zijn is van het dubbelhuistype en telt vijf traveeën en één bouwlaag onder een zadeldak (Vlaamse pannen). Het wordt gekenmerkt door een aflijnend getrapte baksteenfries, rechthoekige vensters, zandstenen dorpels en lateien en aan de geveluiteinden negblokken van hetzelfde materiaal. Binnenin een monumentale schoorsteen in de woonkamer, vloer in blauwe hardsteen, vrij gaaf bewaarde eikenhouten dakconstructie, een kelder met bakstenen gewelven en een balklaag met moerbalken op natuurstenen consoles.

De schuur, een langgerekt bakstenen gebouw met in de beide langsgevels twee rechthoekige veldpoorten en spleetvormige muuropeningen, is duidelijk te onderscheiden op de gravure van 1641. Volgens de huidige bewoner droeg een balk in het oorspronkelijke dakgeraamte een datum (1680 of 1608). Na een brand een brand ten gevolge van blikseminslag in 1920 werd de dakstoel vernieuwd en belegd met betonpannen. Het dak verkeert in slechte staat.

Van de oorspronkelijke langgerekte stallen bij de toegang, nog duidelijk te onderscheiden op de gravure, is alleen het zuidwestelijk deel bewaard. Enkel achter het woonhuis bevinden zich nog een vrij van het huis staand dubbeltoilet en het bakhuis, met een nog goed bewaarde bakoven, gedeeltelijk ingebouwd in een recenter stalgedeelte (20ste-eeuws).

  • Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen, beschermingsdossier DO000769, hoeve Kerkstraat 30 met omgeving (VAN DEN BOSSCHE H., 1986).
  • Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier DO002210, hoevewoning (VAN OOST D., 2002).

Auteurs: Van den Bossche, Hedwig; Van Oost, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Kasteeldomein Ter Walle

  • Is deel van
    Kerkstraat


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteelhoeve Hof ter Wallen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36378 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.