erfgoedobject

Winkelhuis in beaux-artsstijl

bouwkundig element
ID
5021
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5021

Juridische gevolgen

Beschrijving

Winkelhuis met een gevelfront in beaux-artsstijl naar een ontwerp door de architect Ernest Pelgrims uit 1904. Opdrachtgever was de Duitse meester-kleermaker François Henri Ricking (°Damme, 1859), afkomstig uit het voormalige Groothertogdom Oldenburg, die in 1879 vanuit Ankum naar België emigreerde. Na verblijven in Brussel, Antwerpen en Gent, vestigde hij zich in 1883 definitief te Antwerpen. Hij was gehuwd met Maria Sophia Thekla Brunner, en had twee dochters Thecla Joseph Laura en Alwine Bernardine Elisabeth, geboren te Antwerpen in 1889 en 1892.

Het project betrof de verbouwing van een bestaand pand, in oorsprong een neoclassicistische herenhuis met koetspoort uit de eerste helft van de 19de eeuw, dat in 1855 door de architect Heliodore Leclef was verhoogd. Ricking had al in 1896 het gelijkvloers door Pelgrims had laten verbouwen tot handels- of horecaruimte, gepaard met de bouw van twee parallelle kantoorvolumes van twee tot drie bouwlagen op de binnenplaats. Deze werden in 1904 samen met de vernieuwing van het gevelfront inwendig verbouwd. Decennialang, van het interbellum tot begin jaren 1990, was hier boekhandel “Veritas” gevestigd.

Het winkelhuis Ricking is representatief voor het rijpe oeuvre van Ernest Pelgrims, die actief was vanaf omstreeks 1890, tot zijn overlijden in 1927. Zijn residentiële architectuur, aanvankelijk in neo-Vlaamserenaissance-stijl of het conventionele neoclassicisme, evolueerde tijdens de jaren vóór de Eerste Wereldoorlog naar een vrij pompeuze beaux-artsstijl. Tot zijn belangrijkste realisaties uit deze periode behoren het hotel Vanden Bussche aan de Arthur Goemaerelei. In zijn landhuizen paste hij op hetzelfde moment de cottagestijl toe, waarvan het imposante kasteel Nottebohm te Brecht als een representatief voorbeeld geldt. Uit het vroege interbellum dateert het monumentale gevelfront van het warenhuis Grand Bazar aan de Groenplaats, dat Pelgrims samen met Edouard Van Opstal ontwierp.

Met een gevelbreedte van vijf traveeën, omvat het gebouw vier bouwlagen onder een plat dak. De lijstgevel onderscheidt zich door een verzorgd parement in witte natuursteen, met een discreet, klassiek geïnspireerd decor, oorspronkelijk op een houten winkelpui in art-nouveaustijl. Nadrukkelijk horizontaal geleed door waterlijsten, legt de compositie de klemtoon op de middenas. Deze wordt op de eerste verdieping gemarkeerd door een driehoekig fronton met cartouche, acroteria en siervaas, rustend op consoles. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige vensters met lekdrempel en onderdorpel. Op de eerste verdieping geriemde vensteromlijstingen met metopenfries, entablement en doorgetrokken imposten. De tweede en derde verdieping onderscheiden zich door een pilastergeleding met entablement en lateien op kraagstenen, waarbij de topgeleding wordt geaccentueerd door medaillons op de hoeken en guirlandes op de borstwering. Een klassiek hoofdgestel met architraaf, rankwerk in de fries, en een houten kroonlijst op modillons en tandlijst, vormt de gevelbeëindiging. De winkelpui, oorspronkelijk met midden- en privéportaal, een bewerkte rolluikkast en typisch schrijnwerk, is volledig verbouwd.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1904#563, 1904#990, 1855#693 en 1896#197; foto FOTO-OF#5947; vreemdelingendossier 481#44628.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Winkelhuis in beaux-artsstijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/5021 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.