Bankgebouw in beaux-artsstijl naar een ontwerp door de architect Max Winders, opgetrokken door de Caisse Hypothécaire Anversoise als uitbreiding van haar hoofdzetel in de Huidevettersstraat. Het ontwerp dateert vermoedelijk uit 1913, jaar waarin een sloopvergunning werd aangevraagd voor de bestaande bebouwing op dit perceel, de bouwaanvraag volgde in januari 1914, en het gebouw lijkt in 1915 door het aannemersbedrijf G. Hargot & R. Somers te zijn voltooid.

Historiek en context

De bank Caisse Hypothécaire Anversoise werd op 27 augustus 1881 opgericht door een vennootschap van 73 vooral adellijke families, met een startkapitaal van 5 miljoen Belgische frank. Aanvankelijk gevestigd op de hoek van Leopoldplaats en Mechelsesteenweg, en vervolgens aan de Oudaan, bouwde de bank een nieuwe hoofdzetel in de Huidevettersstraat naar ontwerp van de architect Frans Van Dijk uit 1907. Eind 1913, kort na de voltooiing van dit complex, liet de bank een rij huizen slopen op de aanpalende percelen in de Jodenstraat, voor de bouw van de door Max Winders ontworpen annex, die in 1914-1915 tot stand kwam. Onderdeel van dit bouwproject was de verhoging van de bestaande kantoorvleugels rond de lokettenhal met een extra verdieping. In de bouwaanvraag werd nog een tweede uitbreiding aangekondigd op het hoekperceel van Jodenstraat en Huidevettersstraat, waardoor het bankcomplex een aaneengesloten blok zou vormen, maar allicht vanwege de oorlogsomstandigheden vond dit plan geen doorgang. Winders bouwde in opdracht van de Caisse Hypothecaire Anversoise in 1929 ook het handels- en kantoorgebouw op een perceel palend aan de hoofdzetel zijde Meir. De bank die tijdens het interbellum over een tweede maatschappelijke zetel beschikte in Brussel, een bijhuis in Luik en een kantorennetwerk over het gehele land, opereerde tijdens de naoorlogse periode onder de naan Anhyp (Antwerpse Hypotheekkas), werd in 1999 overgenomen door het Franse AXA, en versmolt in 2000 met de vroegere spaarkas Ippa tot AXA Bank Belgium. Het voormalige bankgebouw in Huidevettersstraat en Jodenstraat werd samen met de London County Westminster & Parr’s Bank Limited aan de Meir, omgevormd tot de winkelgalerij “Meir Square”, een grootschalig herbestemmingsproject ontworpen in 1991.

Max Winders, die tot 1907 voor zijn vader architect Jean-Jacques Winders had gewerkt, bleef actief tot 1960. Aan zijn schoonvader, de bankier Jean Baptiste Ferdinand Carlier, mede-eigenaar van de Banque d’Anvers en directeur bij de Nationale Bank, dankte de architect zijn introductie in het milieu van de haute finance. Zo ontwierp Winders vóór en na de Eerste Wereldoorlog talrijke bankgebouwen in Antwerpen, naast de filialen van de Nationale Bank in Sint-Niklaas en Leuven, het gereconstrueerde laatgotische “Tafelrond”. Op dit historische monument na bleef hij doorgaans trouw aan een monumentale beaux-artsstijl naar Frans model, in overeenstemming met het aura van traditie en solvabiliteit eigen aan de banksector. De belangrijkste realisaties uit zijn vroege periode vóór de Eerste Wereldoorlog zijn de diamantbeurs "Fortunia" op de hoek van de Pelikaanstraat en de Vestingstraat en de Banque Centrale Anversoise in de Lange Gasthuisstraat. Opmerkelijke realisaties uit het interbellum, geïnspireerd op eigentijdse Parijse architectuurmodellen, zijn de Banque Hypothécaire et Immobilière d'Anvers uit 1924 aan de Maria-Theresialei, en de hoger vermelde Caisse Hypothécaire Anversoise uit 1929 aan de Meir.

Architectuur

Met een gevelbreedte van negen traveeën, omvat het langgerekte gebouw drie bouwlagen, waarvan de bovenste als terugwijkende attiek is opgevat, onder een pseudo-mansarde (leien). De monumentale lijstgevel onderscheidt zich door een verzorgd parement uit witte natuursteen, met een aan de Lodewijk XVI-stijl ontleende ordonnantie en decor. Volkomen symmetrisch van opzet, legt de compositie de klemtoon op de twee risalieten in de tweede en voorlaatste travee. Deze worden op de begane grond geaccentueerd door een entablement op consoles, en op de eerste verdieping door een voluutsleutel en guirlande in de vensteromlijsting. Een dakkapel met omlijste oeil-de-boeuf en sluitsteen, onder een gebogen fronton met cartouche en consoles, vormt de bekroning, in het gevelontwerp geflankeerd door vandaag verdwenen siervazen. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van brede, rechthoekige vensters, op de begane grond in fijn geprofileerde bandomlijsting met trigliefsleutel, op de eerste verdieping met geprofileerde dagkanten, lekdrempel en onderdorpel. Rondboogpoort in kwartholle omlijsting, gemarkeerd door een mascaronsleutel (gehelmd vrouwenhoofd, wellicht Minerva) met rankwerk, in de linker travee. Een klassiek hoofdgestel samengesteld uit de gelede architraaf, de fries en de zware, gekorniste kroonlijst op klossen en consoles met chutes vormt de gevelbeëindiging, bekroond door een attiekbalustrade met postamenten. Deze schermt de terugwijkende, vlak behandelde bovenste verdieping af. Fraaie smeedijzeren poort met de initialen CHA van de Caisse Hypothécaire Anversoise in de waaier, en traliewerk van souterrain en begane grond; bewaard houten vensterschrijnwerk. Het benedenvenster van de laatste travee is verlaagd tot deur.

Volgens de bouwplannen huisvestte het souterrain de conciërgewoning en toiletten. De begane grond omvatte de inkom met trappenbordes en de vestibule die aansloot op een bestaande traphal waaraan een lift werd toegevoegd, verder een enfilade van vier kantoren met een gang aan de binnenplaats. Dit schema herhaalde zich op de tweede verdieping, met sanitair boven de inkom. De terugwijkende tweede verdieping bestond uit een suite van vijf kantoren met sanitair, ontsloten door een gang aan de straat.