erfgoedobject

Gemeentelijke begraafplaats Nieuw Kerkhof

bouwkundig element
ID
51645
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/51645

Juridische gevolgen

Beschrijving

Gemeentelijke begraafplaats, zogenaamd "Nieuw kerkhof" aangelegd in 1806 na de uitvaardiging van het decreet van Napoleon (1804), gebaseerd op het edict van Jozef II (1784). De begraafplaats wordt twee maal vergroot: in 1889 in noordelijke richting en in 1944 naar het westen toe. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ligt Izegem in het Duitse operatiegebied, en worden verschillende Izegemse gebouwen ingericht als lazaret, bij gevolg wordt een deel van het kerkhof, het zogenaamde "paardenkerkhof", ingenomen door graven van Duitse soldaten. Vanaf 1917 is dit te klein en wordt het kerkhof in westelijke richting uitgebreid met het zogenaamde Ehrenfriedhof. Circa 3000 Duitse soldaten worden in Izegem begraven. In 1930 worden de Duitse graven overgebracht naar het Waldfriedhof te Wevelgem.

Volgens dambordpatroon aangelegde begraafplaats, beschaduwd door verschillende soorten bomen en struiken (onder meer treurwilgen, berken en dennen), in het zuiden begrensd door de Roeselaarsestraat en in het noorden door de Nederweg. Bakstenen omheiningsmuur volgens bouwplan van 1891.

Hoofdingang aan de Roeselaarsestraat gemarkeerd door smeedijzeren poort tussen gietijzeren zuilen bekroond door urnen (linker verdwenen). Een laantje leidt naar een centrale kapel zogenaamd "de baroniekapel", naar het patroon van een kapel op het Kortrijkse Sint-Janskerkhof en ter vervanging van de grafkapel van 1843. Volledig onderkelderde neogotische kapel van 1889, naar ontwerp van architect F. Baeckelmans (Antwerpen), in opdracht van de familie de Pélichy cf. arduinen wapenschild van Alexander Gillès de Pélichy en zijn echtgenote Savina van Calcoen; arduinen trap die naar de grafkelder leidt. Baksteenbouw op kruisvormige plattegrond; sokkel van arduin. Puntgevel tussen versneden overhoekse steunberen aansluitend bij de arduinen schouderstukken met kruisbloemen en dito dekstenen van het aandak; bekronend arduinen kruis. Portaal in geprofileerde bakstenen omlijsting: vermeld wapenschild met leus in het timpaan: in aeternum non commovebitur (In eeuwigheid zal ik niet falen).

Interieur. Houten spitstongewelf. Cementtegelvloer. Altaar met bewening van Christus.

Achter de kapel, Monument voor de politieke gevangenen van Izegem en voor een onbekende politieke gevangene (Tweede Wereldoorlog); drieledig arduinen monument opgesteld binnen een klein perk. Oostelijke muurwand met Monument voor de militaire slachtoffers van Izegem (Eerste en Tweede Wereldoorlog), naar ontwerp van architect Carlos Beyaert (Izegem) en uitgevoerd door J. Pouille (Roeselare). Bakstenen wand met centraal, hardstenen kruisbeeld geflankeerd door twee vlakke pilasters. Voorliggende bloemenperken. Ten westen, Monument voor de militaire gesneuvelden in Izegem, politieke gevangenen en gedeporteerden (Tweede Wereldoorlog).

Talrijke graven van blauwe harsteen, opklimmend tot het eerste kwart van de 19de eeuw en aansluitend bij de traditionele cipe; daarnaast ook enkele gietijzeren kruisen. Tal van grafmonumenten uit het interbellum werden ontworpen door de plaatselijke architecten C. Spriet, Louis Verstraete en Walter Vercoutere.

Vermeldenswaardige hardstenen calvarie van R. Spillebeen en een rijker uitgewerkt exemplaar van de familie De Ryckere-Van Pouillie. Voorts eenvoudige obelisk van Ch. Verraes. Als symbool van vrijzinnigheid het graf van De Jonghe met gebroken zuil.

Opvallend is het grote aantal praalgraven van Izegemse industriëlen onder meer van lijnwaadfabrikant P. Parmentier, geïnspireerd op de Griekse tempelarchitectuur, het neogotisch graf van P. de Clercq en zijn echtgenote J. Clement, het graf van brouwer E. Carpentier en schoenfabriekantenfamilie Defauw-Pieters.

Voorts de grafmonumenten van de architecten Louis Verstraete en J. Vercoutere, laatst genoemde opgevat als classicistisch tempeltje.

Van recentere datum zijn de art-decogeïnspireerde grafmonumenten cf. bolornamenten, van de families F. Bourgeois-Withouck, Wybo-Baeckelant laatst genoemde met fraai reliëf met pleurante, later herhaald in een nieuw grafmonument van dezelfde familie.

  • JACOBS M., Zij die vielen als helden... Cultuurhistorische analyse van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, 2 dln., Brugge, 1995, p. 155-156.
  • LERMYTE J.M., De Izegemse Begraafplaats, in Ten Mandere, nr. 91, 1991, p. 33-60.

Bron: DE GUNSCH A., METDEPENNINGHEN C. & VANNESTE P. met medewerking van TANSENS A. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Roeselare, Kantons Hooglede - Izegem - Lichtervelde, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 17n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: De Gunsch, Ann; Metdepenninghen, Catheline; Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeentelijke begraafplaats Nieuw Kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/51645 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.