erfgoedobject

Kasteel La Morette met hoeve en graanwindmolen

bouwkundig element
ID
76656
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76656

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kasteel La Morette met bijhorende hoeve en graanwindmolen, gelegen op de Moretteheuvel op het einde van de baan rechts nabij de grens met Ternat. Tot op vandaag gedeeltelijk ommuurd domein, toegankelijk aan de oostzijde via een gekasseide eikendreef in zuidwestelijke richting naar het kasteel met ten zuidoosten ervan een stenen windmolenromp.

De Moretteheuvel speelde van oudsher een belangrijke rol door zijn visueel strategische ligging op een hoogte van 60 meter, meer bepaald op het punt waar de rechtlijnige Romeinse heirbaan Bavai-Edingen-Asse noordoostwaarts afboog naar het centrum van Asse. Circa 276 na Christus zou deze baan versterkt zijn door een kleine observatiepost op de "Morette". Het huidige "kasteel" werd volgens de literatuur circa 1830 gebouwd als onderdeel van een hoeve, ofschoon op de primitieve kadasterkaart, opgemeten in 1823, reeds een gesloten hoeve met bijhorende molen en toegang in de noordoostelijke hoek is ingetekend; de Vandermaelenkaart uit het tweede kwart van de negentiende eeuw vertoont eveneens een vierkanthoeve onder de benaming "Ferme Morette Brasserie". Volgens kadastergegevens kwam het landgoed in 1857 in handen van Hendrik Felix Van Hoorde, handelaar te Brussel, die het geheel uitbreidde tot ongeveer 140 hectare; volgens de kadastrale mutatieschetsen en bijhorende leggers van 1910 werd de hoeve omgevormd tot zomerverblijf door weduwe Van Hoorde-Spitaels; het huidige kasteelvolume met afgeschuinde hoeken werd op dat ogenblik ingetekend.

De bijhorende windmolen met jaarankers 1831, leverde oorspronkelijk onder meer drijfkracht voor een bijhorende likeurstokerij, maar al in 1880 werd de bedrijvigheid stilgelegd; de wieken verdwenen omstreeks 1895, enige tijd nadien stortte de omlopende houten loopbrug in; ofschoon de molen op dat ogenblik volledig buiten gebruik was, werd hij uitwendig gerestaureerd in 1937-1938, tegelijkertijd werd de kap vernieuwd; het bovendeel ervan werd tijdens de Tweede Wereldoorlog verwijderd door de Duitsers teneinde een plat dak te bekomen als uitkijkpost. De maalinrichting is volledig verdwenen.

Het huidige "kasteel", ligt ten zuidoosten van een deels gekasseide, deels met gras begroeide binnenplaats; van de oorspronkelijke dienstgebouwen rest enkel de noordoostelijke vleugel, zij het in gerenoveerde en aangepaste toestand; hoogstammige boomgaard ten westen.

Deels bewaarde, bakstenen omheiningsmuur, gemarkeerd door rechthoekige spaarvelden en ezelsrug van Vlaamse pannen; de muur werd op diverse plaatsen hersteld met mechanische baksteen. Aan het begin van de toegangsdreef: ijzeren hek tussen pijlers van blauwe hardsteen.

Massief voorkomend, neoclassicistisch kasteel op rechthoekige plattegrond met afgeschuinde hoeken aan de binnenplaatszijde, negen traveeën en twee bouwlagen onder mansardedak. Het geheel is opgebouwd uit zware zandsteenblokken voor de oostgevel en met schijnvoegen bepleisterde baksteen voor de overige gevels met uitzondering van de zandstenen hoekkettingen en onderbouw. De overigens vrij sobere lijstgevels worden geopend door rechthoekige muuropeningen met dorpels van blauwe hardsteen. De vensters aan binnenplaatszijde zijn getralied op de begane grond en waren voorheen overal beluikt, zie bewaarde luikduimen en oude foto's. Fraai uitgewerkte voetschraper links van de deur in de oostgevel. Omlopende rij steigergaten en sobere houten kroonlijst. Volgens de huidige eigenaar was het interieur voorheen voorzien van goudlederbehang; heden rest hiervan geen enkel spoor.

De grotendeels beschilderde noordoostelijke bedrijfsvleugel, nu sterk gerenoveerd en aangepast, verkreeg zijn vroeger uitzicht vermoedelijk circa 1910 toen de hoeve werd aangepast als landhuis; verankerde baksteenbouw met overwegend rechthoekige muuropeningen, waarvan een aantal gedicht en/of met sporen van zandstenen rechtstanden; het voormalige stalgedeelte rechts vertoont inwendig bakstenen troggewelven op gietijzeren zuiltjes.

Stenen graanwindmolen, door middel van jaarankers 1831 gedateerd en oorspronkelijk voorzien van een omlopende houten galerij. Heden rest enkel een overwoekerde, doch vrij hoge bakstenen romp met boven elkaar geplaatste, getoogde muuropeningen. Zichtbare stellinggaten als referentie aan de voormalige gaanderij.

  • Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten & Landschappen, Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Vlaams-Brabant, Monumenten en Landschappen, Beschermingsdossier Domein Morette.
  • Kadaster Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Asse, afdeling I, 1910/93.
  • HOLEMANS H. 1997: De windmolens van Asse, Ons Molenheem 3, 77-78.
  • HOLEMANS H. 1991: Kadastergegevens: 1835-1985. Brabantse wind- en watermolens. Deel 2: arrondissement Halle-Vilvoorde (A-L), Studiekring Ons Molenheem, Kinrooi, 17.
  • S.N. 1973: Asse in oude prentkaarten, samengesteld door Heemkring "Ascania", Zaltbommel, nummers 48, 49, 50.

Bron: KENNES H. met medewerking van VAN DAMME M. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Gemeente Asse, Deelgemeenten Asse, Bekkerzeel, Kobbegem, Mollem, Relegem en Zellik, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB6, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De stenen windmolenromp gaat terug op een korenmolen van het type bovenkruier, stenen stellingmolen.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Park en boomgaard van het domein La Morette


Waarnemingen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel La Morette met hoeve en graanwindmolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/76656 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.