erfgoedobject

Kasteelsite Puienbroek

bouwkundig / landschappelijk element
ID
77510
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/77510

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteelsite Puienbroek
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Kasteelsite zogenaamd "Puienbroek" met park, villa en koetshuis met conciërgewoning. Voormalig kasteeldomein, gelegen in het westelijk deel van het Park van Male op de hoek van de Maalse Steenweg en de Doornhut.
Oorspronkelijk verbonden met de Kruispoort via een landweg. Op een kaart van 1690 vermeld als "lantwech steekende naar puudenbrouc" en op een kaart van 1775, met de eigendommen van de Brugse kartuizers in Assebroek en Sint-Kruis, als "landwegh half en half naar Puydenbrouck". De huidige Driekoningenweg en de Leopold Debruynestraat volgen nog gedeeltelijk dit oude tracé.

Eerste vermelding in een Brugse stadsrekening van 1288. In 1450 opgetekend in het archief van Sint-Donaas als "In sinte cruus buuten brugghe...up lxxx m.landts ende huusen ende boomen ghenaemt puwenbrouck". Hendrik van Pudenbroec, kok aan het grafelijk hof van Male, is in de 15de eeuw wellicht eigenaar van het domein.
Verbouwingen "ende excessive reparatie an spachters huus, schuere ende stallen" in de 16de eeuw, door de toenmalige burgemeester van Male en eigenaar Joos de Smit, wordt dan vermeld als een groot nieuw woonhuis met allerlei beplantingen. Na zijn overlijden wordt het goed beschreven als "pachtgoed ghenaempt Pudenbrouck groot in erfve omtrent 83 gemeten, ligghende binder baronnie van Male ende prochie van Sinte Cruus". Het kasteel staat aangeduid op de kaart van Pieter Pourbus (1561-1571). In 1710 behoort het landgoed aan François Duchambge, raadspensionaris van de stad Brugge. Een vroeg-19de-eeuwse kopie van een oudere kaart (wellicht begin 18de eeuw) toont de site met een landhuis op L-vormige plattegrond waarvan de zuidelijke gevel afgewerkt is met een traptop. Tegen de zuidelijke omwalling liggen drie bijgebouwen, waaronder het koetshuis met traptoren aan de oostkant. In 1711 is er sprake van een kasteel "ende is beloop daer de goede ende casteele ghenaemt puijdenbrouck in staen". Op iconografische bronnen staat het kasteel afgebeeld als een landhuis op rechthoekige plattegrond en onder semi-Frans dak. Het landhuis van tweeënhalve bouwlaag heeft bepleisterde gevels en eenvoudige rechthoekige en rondboogvormige muuropeningen.
Een kopie van 1822 van 18de-eeuwse kaarten 1712 en 1787) met de baronie van Male toont het kasteel met bijgebouwen, gelegen binnen meerdere omwallingen. Vanuit dit hoger gelegen gebied ontspringt een waterloop die in verbinding staat met de Malevijver en verder afloopt naar de Maleleie. Doorheen het domein lopen dreven die nu grosso modo samenvallen met De Linde, de Beukenlaan en de Puienbroeklaan. Een vista geeft aan de noordkant uitzicht vanaf het kasteel tot aan de huidige Beukenboslaan.
Op een kaart van 1833 staat het kasteeldomein aangeduid met omwalling, vijver, kasteel, koetshuis en tuin- en parkaanleg, en aan de westkant begrensd door de Gemeneweideweg (zie Gemeneweideweg-Noord). Het domein bestaat uit een aaneenschakeling van bos, een moestuin, een boomgaard en grasland, doorkruist door rechte dreven en kronkelende paadjes. In 1834 laat de toenmalige eigenaar, Adolphe Goupy de Beauvolers, burgemeester van Sint-Kruis tussen 1830 en 1847, het bestaande kasteel volledig herbouwen en geeft het een 19de-eeuws uitzicht. De stallingen en koetshuis worden mee verbouwd. In 1858 komt het goed in handen van de families de Malingreau d'Hembise-de Peellaert. Door het huwelijk van Mathilde de Malingreau d'Hembise met Eugène de Peellaert van het nabijgelegen domein "De Vijvers" en haar broer met zijn zus, komt het hele bosrijke gebied tussen de Gemeneweideweg-Noord tot voorbij de Malevijver in handen van dezelfde familie.
In 1932 wordt het kasteel afgebroken en komt er op dezelfde plaats een villa, ontworpen door architect Maurice Fétu (Gent). Vlak voor en in versneld tempo na de Tweede Wereldoorlog wordt het oostelijk deel van het park geleidelijk aan verkaveld voor villabouw. In 1967 verkoop aan de familie Coppieters 't Wallant-de Meulemeester. Heden staat de villa leeg.

De huidige site bestaat uit een groot parkgebied met een villa en voormalig koetshuis en stallingen. Het park is aan de Puienbroeklaan toegankelijk via een gekasseid weggetje en brug over de omwalling, de betonnen leuningen van de brug dateren wellicht uit de jaren 1930. Villa van 1932 gebouwd op L-vormige plattegrond en omgeven door een ruim gazon. Lage woning onder hoog semi-Frans leien dak met op de zuidwesthoek een vierkante torenuitbouw. Bepleisterde en witbeschilderde gevels, doorbroken door rechthoekige en rondboogopeningen. Aan de noordkant bevindt zich een galerij onder bakstenen kruisgewelven, steunend op zuiltjes met knopkapitelen. De daken zijn doorbroken door dakkapellen, afgedekt met een rondboog. Alle vensteropeningen hebben bewaard schrijnwerk en kleine roeden.

Het koetshuis met 19de-eeuws uitzicht heeft wellicht een oudere kern. Verankerde baksteenbouw bestaande uit drie naast elkaar liggende volumes met verspringende nok en onder pannen zadeldaken. De westgevel van het hoofdgebouw is waarschijnlijk een aanpassing uit het tweede kwart van de 19de eeuw. De gevel wordt geritmeerd door zeven rondbogen van de voormalige koetspoorten, rustend op vlakke pilasters en in het boogveld kleine vensters. Rechthoekige deur, poort en vensters aangebracht in de loop van de 19de en 20ste eeuw.

Rechts daarvan lager woongedeelte met rondboogdeur- en vensters met luiken. Achtergevel van het hoofdgebouw met rechthoekige vensters. Lage aanbouw met stallingen.

Park met oude bomen waaronder een monumentale, alleenstaande rode beuk. Het waterrijke gebied, met grote vijver, is wellicht een brongebied dat de omwalling van Puienbroek op natuurlijke wijze van water voorziet. Door de hogere ligging van 7,5 meter vloeit het water oostwaarts en wordt op de Atlas van de Onbevaarbare Waterlopen (1884) als arm van de Maleleie aangeduid. De waterloop voedt de Malevijver (zie Maalse Steenweg nummer 488) en samen met de Maleleie de slotgracht van het kasteel van Male. De verbinding met de slotgracht gebeurt via een stuwtje.
In de zuidwesthoek van het park ligt, tegen de omwalling de ijskelder begroeid met enkele bomen.

  • Dienst Infrastructuur en Ruimtelijke Ordening Brugge, Nota, 1 februari 2001.
  • Dienst Monumentenzorg en Stadsvernieuwing Brugge, Nota, 22 oktober 1999.
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen, nummer 118, nummer 531. Kaarten en plannen Collectie Karel Mestdagh nummer 2149b.
  • Stadsarchief Brugge, Familiearchief Janssens de Bisthoven, nummer 62. Bouwvergunningen, nummer 1041/0688, 1932.
  • CAFMEYER M., Sint-Kruis, oud en nieuw, 1970, p. 47.
  • ZWARTJES L., Sint-Kruis: van landelijke tot verstedelijkte gemeente. Eindwerk KUL, 1986, p. 123-135.

Bron: GILTÉ S. & VAN VLAENDEREN P. met medewerking van DENDOOVEN K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Brugge, Deelgemeente Sint-Kruis, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL21, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteelsite Puienbroek [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/77510 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.