Geografisch thema

Stationsstraat

ID
16534
URI
https://id.erfgoed.net/themas/16534

Beschrijving

De huidige Stationsstraat is een lange verbindingsweg die vertrekt van aan de Tiensesteenweg en vervolgens verder loopt in zuidoostelijke richting, het centrum doorsnijdt en verder gaat tot de plaats waar voorheen het station lag, vanwaar ook de straatnaam. De spoorlijn Leuven-Tienen werd aangelegd in 1837, gevolgd door de bouw van een station dat inmiddels werd gesloopt.

Op de Poppkaart van circa 1860 staat het eerste deel van de straat tot aan het centrum, nog aangeduid als 'Pellenberg straet', het vervolg wordt aangeduid als 'Keyser straet' en liep over de spoorweg nog een heel eind door in zuidoostelijke richting. Tot het midden van de 19de eeuw stopte de Pellenbergstraat trouwens aan het latere gemeentehuis (nummer 32); er was dus geen verbinding met het dorpscentrum. Na de afschaffing van de weg doorheen het domein de Spoelberch die wel verbinding gaf met het centrum (zie Groot Park), werd de Pellenbergstraat doorgetrokken tot het centrum. Bij de aanleg van deze nieuwe verbinding, kadastraal ingetekend in 1851, werden langsheen de weg van aan de Tiensesteenweg tot aan de kerk aan weerszijden rode beuken, 32 in totaal, aangeplant; ze zijn inmiddels allemaal verdwenen.

Ongeveer halverwege doorkruist de Stationsstraat het centrum van Lovenjoel met de kerk, die oorspronkelijk omgeven was door een kerkhof dat op zijn beurt omgeven was door een hoge muur; aan de Stationsstraat was er een poort, in de volksmond de 'lijkpoort' genoemd. Na de aanleg van een nieuwe begraafplaats aan de Kerselaarlaan in het begin van de jaren 1950 werd het kerkhof buiten gebruik gesteld; de poort en de muur verdwenen al bij de heraanleg van de Stationsstraat omstreeks 1950. Sedert 1971 is het kerkhof vervangen door een geasfalteerde parking met twee bewaarde grafstenen van de familie de Spoelberch. Ten zuiden van de koorsluiting staat een Heilig Hartbeeld van de hand van de Leuvense beeldhouwer J. Van Uytvanck, zie signatuur in de sokkel, dat werd ingehuldigd in 1937. Tegen de koorsluiting bevindt zich bovendien het monument voor de gesneuvelden van Lovenjoel; al in 1918 werd dit gedenkteken ter ere van 'onze helden gevallen voor het vaderland' opgericht; op de linkse plaat staan de namen van de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog, op de rechtse plaat de namen van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog; de centrale plaat vertoont de Belgische driekleur.

Ten noordoosten van de kerk ligt de in kern 18de-eeuwse pastorie met een grote tuin waarvan de omheiningsmuur een groot deel van het straatbeeld bepaalt. Ten westen sluit het centrum aan op het Groot Park; in de as van de kerkingang ligt de poort die toegang geeft tot het domein en eertijds een rechtstreekse verbinding vormde tussen kerk en kasteel, verwijzend naar de relatie tussen kerkelijke en wereldlijke macht. Ten oosten sluit het centrum aan op het Klein Park met aan de straat de imposante gebouwen van het Medisch Pedagogisch Instituut Ave Regina.

De vandaag aanwezige bebouwing in de straat is vrij heterogeen en dateert voornamelijk uit de 20ste eeuw; resten van oude hoeven wisselen af met eenvoudige dorpswoningen (nummers 38 en 42, beide uit het begin van de jaren 1930, respectievelijk ingetekend in 1933 en 1934; 38 met karakteristieke boogfries) en enkele rijkere burgerhuizen uit het interbellum zoals de karakteristieke dorpsvilla’s op nummer 65 (Villa Judith, gedateerd 1925) en 74, kadastraal geregistreerd in 1930. Nummer 4 is een aangepast en gerenoveerd woonstalhuis, in de rechtse zijgevel gedateerd 1838 en kadastraal geregistreerd als nieuwbouw in 1841; aandaken, schouderstukken en vlechtingen bleven bewaard. Nummer 75 is een sterk verbouwde hoeve met een bewaarde, zij het aangepaste dwarsschuur, met een zijtuitgevel, aandaken en vlechtingen. De eenvoudige dorpswoningen op de nummers 66-68 zijn beide 1904 gedateerd, ze werden kadastraal als nieuwbouw geregistreerd in 1906; volgens de huidige bewoner was het in oorsprong een ‘tweelinghuis’ met in de tuin, op de scheiding van de twee percelen, een waterput, bedoeld voor de watervoorziening van de bevolking bij droogte of brand; deze put moest steeds toegankelijk blijven. Nummer 27 is een eenvoudige dorpswoning, kadastraal geregistreerd als nieuwbouw in 1854; het was de voormalige kosterswoning die na het afbranden van de pastorie in 1914 grondig verbouwd werd en tijdelijk dienst deed als onderkomen voor de pastoor. Ervoor staat nog een oude linde.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Bierbeek, afdeling 3 (Lovenjoel), sectie A, 1851/2 (aanleg Stationsstraat), 1841/3 (nummer 4); 1933/5 (nummer 38), 1934/6 (nummer 42), 1906/1 (nummers 66-68), 1930/6 (nummer 74).

Auteurs: Dewinter, Jos; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Gemeentehuis van Lovenjoel en de woning van de onderwijzeressen

  • Omvat
    Gemeentelijke jongensschool en onderwijzerswoning

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Lambertus

  • Omvat
    Pastorie van de Sint-Lambertusparochie

  • Is deel van
    Lovenjoel


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Stationsstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/16534 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.