Kolenbergstraat, Schomstraat, Sint-Jansbergstraat, Steenbergstraat (Halen)
Het voormalige kartuizerklooster van Zelem is met zijn omgeving beschermd als dorpsgezicht. Bij deze bescherming hoort ook de verderop gelegen hoeve Oude Pastorij met zijn onmiddellijke omgeving.

Sint-Jansbergstraat 7-8, 9 (Halen)
Dendrologisch interessant parkje in landschappelijke stijl met pittoresk karakter, uit het einde van de 19de eeuw, nu bij een buitenhuis met uitzicht uit dezelfde periode, maar met oudere kern en ouder neerhof. De site is van feodale oorsprong en vertoont sporen van een neerhofopperhofstructuur. Inrijhek en boogbrug over de vijver. Belangrijke aanwezigheid in het landschap.

Steenbergstraat 20-22 (Halen)
U-vormige hoeve, uit de eerste helft van de 19de eeuw, met de open zijde van het erf naar de straatkant gericht. Mooie ligging in een gaaf bewaard landschap.

Sint-Jansbergstraat 7-8, 9 (Halen)
In 1329 gesticht door de Heer van Diest en zijn tweede echtgenote Johanna van Vlaanderen. Indrukwekkend ommuurd complex gebouwen, gelegen op een heuvel, temidden der velden en boomgaarden.

Schaffen (Diest), Halen, Zelem (Halen), Lummen, Meldert (Lummen)
De benedenloop van de Zwarte Beek vloeit vanaf Meldert (Lummen) in zuidwestelijke richting, om voorbij Zelem (Halen) op te gaan in de vallei van de Demer. De beek kronkelt hier tussen steeds hogere getuigenheuvels. De Zwarte Beek is nog één van de zeldzame waterlopen die haar natuurlijke meandering behouden heeft. Behalve de heuvelruggen komt ten zuiden van de vallei een aantal depressies voor: de Goren, Gorenbroek, Lange Beemden, Bakelbroek, de Leunen en het Rotbroek. Rond het straatdorp Zelem is het landschap aantrekkelijk en gevarieerd met gave vergezichten over de vallei en landschappelijk waardevolle elementen zoals holle wegen, bomenrijen en houtkanten.