Inventaris
Beschermd cultuurhistorisch landschap

Het Rood en omgeving

Beschermd cultuurhistorisch landschap van tot heden

ID
6131
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/6131

Besluiten

Het Rood en omgeving
definitieve beschermingsbesluiten: 01-06-1999  ID: 3427

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.
Provincie
Antwerpen
Gemeente
Kapellen, Stabroek
Deelgemeente
Kapellen
Straat
Bonapartelaan, Kapelsestraat, Mertensstraat, Parijseweg, Pelgrimsstraat, Starrenhoflaan, Streepstraat, Waterstraat
Locatie
Bonapartelaan, Kapelsestraat, Mertensstraat, Parijseweg, Pelgrimsstraat, Starrenhoflaan, Streepstraat, Waterstraat (Kapellen)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
2 509 654m²
Beschermingsdossiers
4.03/11023/102.1
DA002198
OA002659

Beschrijving

De bescherming als landschap omvat Het Rood en omgeving te Kapellen. De groep landhuizen langs de Kapelsestraat, met het kasteel Starrenhof, het landhuis Hof ter Vijvers en het landhuis Pharazijnshof met hun directe omgeving zijn reeds beschermd als dorpsgezicht bij ministerieel besluit van 7 maart 1994. De bruine beuk in het domein Heidehof werd beschermd als monument bij ministerieel besluit van 2 augustus 2010. De landhuizen met omgeving en de bruine beuk maken geen deel uit van de bescherming als landschap. De achterliggende parken van de landhuizen zijn wel opgenomen in deze bescherming.



Waarden

Het Rood en omgeving zijn beschermd als landschap omwille van het algemene belang gevormd door de:

natuurwetenschappelijke waarde


Hydrografische en geomorfologische waarde: In dit landschap doet zich een karakteristieke en tevens waardevolle toestand voor doordat het een deel van het overgangsgebied tussen polder en zandgebied is, waarin een komvormig reliëf met talrijke bodemgradiënten voorkomt. Hierdoor zijn verspreide kwelsituaties ontstaan.
Vegetatiekundig: De overgang van polders naar zandgronden en de lichte oostwaartse helling in het gebied zorgen voor een diversiteit aan bodemtypes en vochtgradiënten. Beiden hebben een grote vegetatiekundige diversiteit tot gevolg, voornamelijk in de zone ten zuiden van de Bonapartelaan. Bossen, dreven, bomenrijen, weilanden en de Rode Beek zijn in deze zone nauw met elkaar verweven en vormen een ecologisch waardevol geheel. Het polderachtige landbouwgebied speelt een voorname rol als verbindingsgebied tussen de bossen in Kapellen en de verspreide bosjes ter hoogte van Galgeveld in Stabroek. Hierbij zijn de bestaande bomenrijen en verspreide bosjes van belang. In het gebied worden enkele voor de regio zeldzame planten aangetroffen.
Zoogdieren: In het gebied vinden we twee zeldzaam geworden vleermuissoorten: de franjestaart en de baardvleermuis. Zowel een geschikt jachtterrein als de nodige broed- en overwinteringsplaatsen zijn in het gebied aanwezig. Ook de aanwezigheid van de ree en marterachtigen is belangrijk.
Ornithologisch: Het gebied is een belangrijk leefgebied voor diverse roofvogels en voor vogelsoorten van oude, open, hoogstammige bossen en parkbossen.

historische waarde

Het is een gaaf voorbeeld van een ontginningspatroon dat op het overgangsgebied van de polder naar het zandgebied van de Kempen werd uitgebouwd in de zone tussen Hoevenen - Kapellen - Stabroek en Putte. Het is een systematische rijontginning met opstrekkende percelering met meestal een hoeve op de kop die aan de hoger gelegen straat gesitueerd is. Die hoeven zijn evenwel verdwenen. Enkel de Rode Hoeve klimt momenteel in ouderdom nog op tot de 18de eeuw en ligt nog steeds te midden van de weilanden.
De huidige grote landhuizen in de kasteelparkzone dateren van rond de eeuwwisseling. Men mag ze beschouwen als uitlopers van de voormalige kastelen en buitenplaatsen. De gegoede bourgeoisie gaf in die periode echter de voorkeur aan kleine en makkelijker te onderhouden landhuizen omringd door een grote tuin of park.

esthetische waarde

De grote afwisseling aan biotopen (bossen, dreven, weilanden, parken) geeft de zuidelijke zone een grote belevingswaarde. De goed gestructureerde bomenrijen, houtkanten en ruigtes zorgen tevens voor een grote homogeniteit. De waarde van het noordelijke landbouwgebied schuilt in het zeer open karakter en de typische percelenstructuur die men er terugvindt .

Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

Duitse bunker

Kapelsestraat (Kapellen)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Kapel Onze-Lieve-Vrouw van de Heuvels

Waterstraat 30 (Kapellen)
Kapel van 1939 naar ontwerp van architect Albert Van den Bergh; horend bij het gehucht de Heuvels op grondgebied Stabroek.

Rode Hoeve

Parijseweg 36 (Kapellen)
Hoeve met losstaande bestanddelen opklimmend tot de 18de eeuw en gelegen te midden van weilanden.

Villa Irishoeve

Kapelsestraat 39-41 (Kapellen)
Achterin gelegen landhuis in zelfde stijl als het Pharazijnshof of Irishof.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Polder van Stabroek met overgangszone naar de Noorderkempen

Ekeren (Antwerpen), Kapellen (Kapellen), Hoevenen, Stabroek (Stabroek)
Het oostelijk deel van het landschap ligt in de zone waar de vruchtbare kleiïge poldergrond zich mengt met het zand van de Kempen. Van oudsher was het grondgebied van Kapellen iets hoger gelegen dan het omliggend land, dat vòòr het aanleggen van de polderdijken meermaals onder water liep. Mensen gingen zich uiteraard vestigen op deze hoger gelegen plaatsen, oa. langs de weg die Antwerpen met Bergen-Op-Zoom verbindt. Dit landschap dat dus op een hellend overgangsgebied gelegen is met deels zandgrond maar destijds ook deels veengrondgronden, maakt deel uit van het vanaf ongeveer 1250 voor landbouw ontgonnen gebied Hoevenen, Kapellen, Stabroek, Eertbrand en Putte. Het is het grootste aaneengesloten gebied dat ingericht werd volgens het systeem van de regelmatige hoevenstrokenverkavelingen.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Het Rood en omgeving [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/6131 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.