Jeruzalemkerk en Huis Adornes. Deel uitmakend van het complex gebouwd in opdracht van de patriciërsfamilie Adornes gelegen op de hoek van de Peperstraat met de Balstraat. Complex bestaande uit ten oosten de kapel, ten westen het woonhuis, een verbindingsgalerij tussen beide, twee vleugels met kleine godshuizen ten noorden en het eigenlijk kloosterdomein ten zuiden. Ervoor pleintje gevormd door het samenlopen van Jeruzalemstraat, Molenmeers, Rodestraat, Stijn Streuvelstraat en Balstraat.

Jeruzalemkerk
Kort na 1470 tot stand gekomen in één bouwcampagne in opdracht van Anselm Adornes die terugkwam van zijn pelgrimage naar het Heilig Land. Het gebouw is een herinnering aan de Heilige Grafkerk in Jeruzalem. Het werd opgevat als grafkapel van de Genuese patriciërsfamilie Adornes die reeds in XIII d in Brugge was gevestigd. Als dusdanig is het, zeker wat het volume betreft, een vrij uitzonderlijke combinatie van langwerpige en centrale aanleg. Restauratiewerken naar ontwerp van architect L. Dugardyn (Brugge) uitgevoerd aan de vensters (1965-1968), aan de toren (1968-1970) en aan de sacristie (1971-1972). Gevelrestauratie in 1979.

Plattegrond. Noord-zuid-geöriënteerde laatgotische kapel. Eénbeukig schip op rechthoekige plattegrond van drie traveeën en achterliggend koor van één travee.

Materialen. Rood-geel genuanceerde baksteenbouw met puntgevel aan de zuidzijde met dubbele zandstenen sokkel afgedekt met waterlijst. Centrale spitsboog deur een geprofileerde zandstenen omlijsting. Bekronende nis in: geprofileerde omlijsting, driepasboog en Christus aan het kruis. Twee hoge spitsboogvormige tweelichten met uitgewerkte dagkanten met ojief- en peerkraalprofiel. Top: driehoekig venster met afgeronde hoeken. Op de gravure in A. Sanderus (1641) prijkt hierboven een geveluurwerk. Zijgevels: twee spitsboogvormige vensters, opgevat als tweelicht met tracering. Aan noordzijde hoge achtzijdige toren met twee zijtorentjes boven een lage gelijkvloerse en overwelfde crypte. Massieve toren op rechthoekige basis gemarkeerd door omlopende waterlijsten; spitsboogvensters voorzien van dubbel afgeschuinde dagkanten. De traptoren, verlicht door gekoppelde spitsboogvenstertjes, zet aan op natuurstenen kraagsteen met Adorneswapen. Erboven galerij met opengewerkte borstwering en zuiltjes van witte kalksteen. Torenromp: houtbouw met okerkleurige beschildering en versierd met gotische motieven. Bekronende koperen bol, het symbool van de wereldbol, met Maltezerkruis en gehalveerd Catharinawiel met palmtak. Slanke achtkantige zijtorentjes met op de spits een vergulde maansikkel en een stralende zon.

Interieur. Opgevat als grafkapel van de familie Adornes. Eébeukig schip onder houten tongewelf (vernieuwd in de loop van de 19de eeuw); twee zware trekbalken met wapenschild op een sleutelstuk opgevangen door muurstijlen en korbelen. Achterin liggende crypte overwelfd met kruisribgewelven aanzettend op consoles met gepolychromeerde wapenschilden. Hoogkoor, boven de crypte, toegankelijk via twee trappen en afgesloten met twee eikenhouten deurtjes van 1484 gevat in een geblokte omlijsting van natuursteen onder ontlastingsboog met opengewerkte voeg. Opengewerte koorafsluiting van natuursteen in gotische stijl. Binnenzijde torenconstructie afgedekt met een houten kruisribgewelf. Ribben versierd met peerkraalprofiel rustend op eikenhouten halfzuilen versierd met wapenschilden. Spitsboogvormige vensters met afgeschuinde dagkanten, tweelicht met vier, twee- en driepas; glas-in-loodramen.

Mobilair. Schilderijen. "Madonna" toegeschreven aan een Brugs kunstenaar beïnvloed door Antwerpse meester Quinten Metsijs, eerste kwart van de 16de eeuw. "Christus aan het kruis, met de schenkers", onbekende meester, tweede-derde kwart van de 16de eeuw. Altaren. Altaar met Calvarieberg, circa 1485.
Brandglasramen. Circa 1560 met voorstelling van de leden van de familie Adornes en de hun patroonheiligen.

Meubilair. Predikstoel in barokstijl, 17de eeuw. Wandtabernakel, circa 1600. Eikenhouten hoofdportaal, timmerman Hendrik Sceewale, circa 1513-1514. Praalgraven. Grafmonument "Adornes - van der Banck", toegeschreven aan steenhouwer Cornelius Tieleman, 1483. "Anselmus Opitius Adornes en Anna de Braecle", 17de eeuw. "Jeroom Adornes", 1537-1545. Orgel van 1760 door Berger, in de loop van de 19de eeuw haast volledig omgebouwd.

Huis Adornes. Voormalige patriciërswoning, deel uitmakend van het Apostelinnenklooster en van de kantschool. Complex bestaande uit twee vleugels. De oudste werd gebouwd vóór 1452 in opdracht van Pieter Adornes en Elisabeth Bradericx. De tweede vleugel van circa 1470, in opdracht van Anselm Adornes. Restauratiewerken in 1990 naar ontwerp van architecten L. en A. Dugardyn (Brugge).

Twee vleugels op L-vormige plattegrond; in de oksel gemarkeerd door een vierkante traptoren. Aan tuinzijde twee open galerijen. Binnenplaats omsloten door woonvleugels en kapel, en sedert de 19de eeuw grotendeels ingenomen door het kloostergebouw.

1-2. Diephuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (Vlaamse pannen). Verankerde bakstenen trapgevel (9 treden + topstuk) boven een natuurstenen plint. Gevel geritmeerd door Brugse travee type I; rechthoekige vensters in tudorboognissen met afgeschuinde dagkanten en boogvelden met driepassen. Gelijkaardige zijgevel van vier traveeën en twee bouwlagen eveneens geritmeerd door Brugse travee type I. Twee eindigen in dakkapel; rechthoekig venster voorzien van een tussenstijl. Rechthoekige muuropeningen met natuurstenen kruiskozijn, behalve bij twee linker vensters op de bovenverdieping. Gedichte deur met natuurstenen rechtstanden.

Rechts lager bijgebouw van drie traveeën (nok parallel aan de straat), uit dezelfde bouwperiode. Boven twee linker vensters fragment vaneen verticale stijl in het boogveld; in de achtergevel, dichtgemetseld tudorboogpoortje met afgeschuinde dagkanten en natuurstenen negblokken.

Interieur. Benedenverdieping gedeeld in twee grote ruimten. Samengestelde balklaag bestaande uit eikenhouten moer- en kinderbalken, in het vertrek aan straatzijde, moerbalken straat en sporen van polychromie. Sleutelstukken met spreuk "PARA TUTUM", de wapenspreuk van Anselm Adornes. Natuurstenen consoles voorzien van wapenschilden en embleem van de familie Adornes. Eveneens sporen van polychromie. Spreidsel tussen de kinderbalken links Arduinen renaissanceschouw met jaartal 1617, afkomstig van het kasteel van Rumbeke. Grote kamer van zes traveeën met moerbalken parallel aan de straat en kinderbalken. Sleutelstukken versierd met loofwerk (eikenblad, druivenblad, acanthusblad) en met wapenschilden omgeven door de ketting van de Schotse orde van de Eenhoorn; de kraagstenen met het wolkenembleem, het Jeruzalemkruis of het Catharinawiel. Spreidsel tussen balkwerk. Arduinen schouw in laatgotische stijl; op schouwmantel het Adornesschild en wangen afgewerkt met peerkraalprofilering.

3. Tegen achtergevel vermoedelijk het voormalig archiefkamertje of kantoortje. Vierzijdig gebouwtje voorzien van trapgeveltje; hoekblokken.

Interieur. Benedenverdieping overdekt met vierzijdig kruisribgewelf; Adornes wapen op de sluitsteen en op twee hoekconsoles, wolkenembleem op de twee andere consoles.

4-5. Vierzijdige traptoren geplaatst tegen noordmuur van het diephuis. Toren uitgerust met natuurstenen wenteltrap. Op de bovenverdieping behouden deur gevat in tudorboognis. In het verlengde van de toren, een souterrain onder tongewelf.

6. Ten noorden van hoofdvleugel een lagere vleugel van vier traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak gevat tussen twee trapgevels.

Interieur. Op de begane grond twee consoles met gedeeld wapen van Adornes en Braderix. Schouw uit de 15de eeuw; schouwmantel voorzien van wolkenembleem en kleine fries. Consoles met de engel- en Mariafiguur uit de Annunciatie. Andere schouw uit de 18de eeuwmet gedeeltelijk bewaarde rechtstand van vroegere gotische schouw.

7. Galerij vormt verbinding tussen huis en kerk. Galerij bestaande een arcade van twee brede en twee smallere korfbogen op natuurstenen zuilen. Korfboogpoort in de achtergevel met afgeschuinde dagkanten aanzettend op natuurstenen sokkel, toegang verlenend tot de achterin liggende godshuizen (zie Balstraat). Bovenverdieping leidend naar de bidkapel van Adornes en het hoogkoor. Uitkraging van de bidkapel versierd met spreuk, het embleem en het wapen Adornes en van der Banck.

Voormalig "Godshuis voor arme vrouwen". Balstraat nummer 2-12. Thans ingericht als kantmuseum. Anselm Adornes voorzag in zijn testament van 10 februari 1470 de bouw van twaalf "cameren van steene". Eind 16de eeuw waren de huisjes vervallen en werden er slechts zes hersteld. Huidig uitzicht resultaat van restauratiewerken in 1986 naar ontwerp van architect A. Dugardyn (Brugge). Zes woningen van telkens twee traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (Vlaamse pannen, nok parallel aan de straat) gevat tussen twee puntgevels afgewerkt met vlechtingen. Verankerde bakstenen lijstgevels. Voorgevel: rechthoekige vensters gevat in korfboognis met afgeschuinde dagkanten. Rechthoekige muuropeningen. Aan de tuinzijde verankerde bakstenen lijstgevels, witgeschilderd boven een zwarte plint, van twee traveeën. Rechthoekige muuropeningen met vernieuwd houtwerk.

Interieur. Bewaarde moer- en kinderbalken en schouwen, in één ervan vangen de natuurstenen wangen de haardbalk op.