Provinciaal Museum voor Kunstambachten, zogenaamd Sterckshof, modo Hooftvunder, Edelhof, Scholiershof. Aan westzijde van Rivierenhof gelegen kasteel met oude kern, heropgebouwd in vrij geïnterpreteerde neo-Vlaamserenaissance-stijl, 1931-38, naar ontwerp van Jaak Alfons Van der Gucht.
Voor de 13de eeuw, omgrachte schans of schranshoeve; eerste vermelding onder de benaming "Hootvonder", 1260; in 1432, sprake van een omgrachte herenwoonst met hoeve, in 1525, aankoop door Antwerps koopman Geeraard Sterck (vandaar "Sterckshof") van een omgracht herenhuis met hoeve, schuur en brouwerij: verbouwing tot hof van plaisantie in traditionele stijl; herstellingswerken na de brand van 1542 (Maarten van Rossum), vermoedelijke verbouwingswerken tussen 1659, zie ets van Johanna Theresia van Lemens, en 1678, zie gravure in J. Leroy, Notitia Marchionatus. Inmiddels verschillende malen van eigenaar verwisseld, in 1693, samen met Rivierenhof, verkocht aan de jezuïeten van Lier, verhuurd aan Fr.J. de Baillet en omgevormd tot hoeve; afbraak van het vervallen lusthof. Beide eigendommen, in 1778 verkocht aan bankier J.B. Cogels ingevolge afschaffing jezuïetenorde in 1773; provinciaal bezit sedert 1921.
Van het voormalige Sterckshof restten slechts de omgrachte funderingen met aan oostzijde een ruime voorbouw van één bouwlaag uit het tweede kwart van de 16de eeuw en halfronde hoektoren, aansluitende ingangspoort, ten noordwesten langsschuur met zadeldak en aan overzijde Hooftvunderlei de prachtige Sterckshoeve. 1922, plannen voor heropbouw, 1931-38, fantasierijke uitvoering gebaseerd op 17de-eeuwse grafische documenten naar ontwerp van Jaak Alfons Van der Gucht: bewaarde woning (terug ?) tot twee bouwlagen opgetrokken, poortgebouw op zijn oorspronkelijke plaats heropgericht en schuur sterk verbouwd; tussenliggende ruimten ingevuld met sprookjesachtige gebouwen, een combinatie van ridderlijk slot en steedse patriciërswoning. Sterckshoeve in 1944 in dezelfde trant gerestaureerd (!), in 1945 door bominslag vernield en niet herbouwd. Het in 1938 als "Museum van Vlaamsche Beschaving en Openluchtmuseum" geopende Sterckshof, werd in 1953 omgevormd tot "Provinciaal Museum voor Kunstambachten".
Beschrijving
Nederzetting binnen rechthoekige slotgracht gevoed door de Grote Schijn en toegankelijk via twee bruggen aan Hooftvunderlei; grondplan met twee onregelmatig gevormde binnenplaatsen omzoomd door gebouwen (ten noordoosten) en grote tuin (ten zuidwesten); poortgebouw aan meest noordelijke binnenplaats, waaraan zich de zogenaamde dienstgebouwen bevinden; doorgang naar tweede binnenplaats, het zogenaamde erehof met meer residentiële gebouwen en toegang tot tuin.
Alle gebouwen uitgevoerd in rijkelijke neotraditionele bak- en zandsteensstijl; leien bedaking, overwegend zadeldakvorm, met dakvensters en -kapellen. Verankerde lijst-, trap- en puntgevels met kenmerkende muuropeningen (beluikte kruis-, bol- en kloosterkozijnen, rond- en tudorboogvormige deuren en poorten), alternerend met gekanteelde buitenmuren en talrijke polygonale of ronde traptorens met peer of spits; ten zuiden binnenplaats met omlopende rondbooggalerijen (ten noordwesten) en erkervormige uitbouw van gereconstrueerde huiskapel (ten oosten).
Inrichting voor museale functie. Verschillende glasramen onder meer door Eugeen Yoors en Marc De Groot.
BAKELANTS I., De glasschilderkunst in België in de negentiende en twinstigste eeuw, dl. A, Wommelgem, 1986, 79-80.
GIJPEN L., Krans van kastelen in de provincie Antwerpen, Antwerpen, 1960, 19-25.
LEONARD E., Het Sterckshof, s.l., s.d.
MEEWIS W. & WALGRAVE J., 50 jaar Sterckshof. Tentoonstelling 20 juni - 20 september 1981, Provinciaal Museum Sterckshof - Deurne.
SCHOBBENS J., Promenades autour d'Anvers. Dl.1, Les environs d'Anvers. 65 promenades pédestres dans un rayon de 10 kil. à partir de l'Hôtel de ville, Brussel, 1930, 70-72.
Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. & HIMLER A. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nd, Brussel - Turnhout. Auteurs: Plomteux, Greet Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Ten zuidwesten van het Sterckxhof bevindt zich een geometrisch aangelegde siertuin, die langs de grachten wordt afgezoomd door een rij opgaande bomen. Buiten de omgrachting ligt een parkbos. Op de Ferrariskaart (1770-1778) was de "Cense Sterckshof" een omgracht en via een brug bereikbaar goed, bestaande uit losstaande gebouwen met een moestuin ten zuiden ervan.
Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
