erfgoedobject

Koekelarebos, Praatbos en kasteeldomein Ter Heyde

landschappelijk geheel
ID
135147
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135147

Juridische gevolgen

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Bosarboretum
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Dit gebied ligt ten noorden van Bovekerke (Koekelare) en ten oosten van Beerst en Vladslo (Diksmuide). De weg Beerst-Koekelare vormt de noordelijke grens van de ankerplaats, de weg Beerst-Wijnendale de zuidelijke. Het bosarboretum van Koekelare en het kasteeldomein Ter Heyde, deels op grondgebied Bovekerke, deels op Vladslo, liggen nog ten zuiden van de weg Beerst-Wijnendale.

Deze ankerplaats ligt op een uitloper van het plateau van Wijnendale. De ondergrond bestaat uit tertiair glauconiethoudend zand van de Formatie van Tielt dat bedekt wordt door een pleistocene (lemige)zandlaag. In de valleien zijn holocene afspoelingssedimenten aanwezig. De ankerplaats ligt op de hogergelegen delen van de plateaurand. De zandige textuur en de aanwezigheid van een podzol- of humushorizont verklaren dat dit een oud veld- en bosgebied is op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778). Het boscomplex was veel uitgebreider dan het huidige dat thans nog bestaat uit het Praatbos, het Welfvenestbos en het versnipperde Koekelarebos dat zich uitstrekt rond het gehucht Pottebezem. In de ankerplaats liggen heel wat brongebieden van beken (Kamarde-, Kasteel- en Westbeek). De Kamardebeek stroomt in west-zuidwestelijke richting. Het plaatselijke bosbeheer is in de 19de eeuw planmatig uitgebouwd met het oog op houtproductie en jacht door de adellijke familie d'Arenberg, met onder meer een bosplantenkwekerij ten behoeve van de bevoorrading van hun talrijke Vlaamse bossen in bezit. In 1882 worden hier ook de eerste zogenaamde 'Koekelare dennen' gezaaid, een plaatselijke succesvolle cultivar van de Corsicaanse den. Ten zuiden van de Provinciebaan ligt een bosarboretum, aangelegd kort na de Tweede Wereldoorlog. Het arboretum omvat een uitgebreide collectie park- en bosbomen in diverse soorten en variëteiten. Het vertoont een opvallend grondplan met polygonale structuur. Rond de brongebieden en in de valleien liggen vaak enkele bospercelen. Ze bestaan uit loof- en naaldbossen en soms een hakhoutbos tussen een mozaïek van wei- en akkerland. Her en der staan bomenrijen, knotbomenrijen en houtkanten langs perceelsgrenzen. De zeer regelmatige blokvormige percelering is het resultaat van een ontginning na de Tweede Wereldoorlog. Sommige wegen hebben restanten van dreven en zijn vaak onverhard en/of smal. Verspreid liggen enkele zeer natte percelen en vijvers/poelen die wellicht gegraven zijn. In één van de bossen ligt een restant van een Duitse blusvijver. De kaarsrechte Provinciebaan tussen Beerst en Wijnendale, met opgaande bomen aan weerskanten, vormt een uitzondering hierop. Deze weg is tijdens de Oostenrijkse periode aangelegd. De weinige en verspreide bebouwing bestaat uit enkele landbouwbedrijven.

In het Praatbos ligt een Duitse militaire begraafplaats voor slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog. Op deze omhaagde begraafplaats staat de beeldengroep 'Treurend Ouderpaar' van de Duitse beeldhouwster Käthe Kollwitz. Het vormt één van de grotere Duitse verzamelbegraafplaatsen in ons land. In het Praatbos liggen ook nog enkele bunkers en een Duits oorlogsgedenkteken. De Hoeve Praatbos, tijdelijke officiersmess voor het Duitse leger, vormt een typische ontginningshoeve die gaaf bewaard is. De geïsoleerde bospercelen en de verspreide dreven geven de omgeving van het Praatbos een halfopen karakter met af en toe vergezichten naar de polders en naar de Handzamevallei.

Het zuidelijk gelegen kasteeldomein Ter Heyde ligt ingebed in een bos op het bronniveau van de Kasteelbeek. Een klein park met enkele mooie vista’s omringt het kasteel. De bij het domein horende nutsgebouwen zijn nog aanwezig en goed bewaard. Vermoedelijk gaat het domein terug op een middeleeuwse site met walgracht, mogelijk een castrale motte, die bij de aanleg van het park in landschappelijke stijl sterk herwerkt werd.

 

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
 

Bron: Ankerplaats 'Koekelarebos en kasteel Ter Heide'. Landschapsatlas, A30028, Agentschap Onroerend Erfgoed, Brussel.
Auteurs: Strobbe, Marika; Deventer, Wouter; Lievens, Filip
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Kasteeldomein Hof Ter Heyde

  • Is deel van
    Bovekerke

  • Is deel van
    Koekelare

  • Is deel van
    Vladslo


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Koekelarebos, Praatbos en kasteeldomein Ter Heyde [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135147 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.