De gedenkmuur ter herinnering aan de heropgebouwde stad Roeselare, toegewijd aan het H. Hart is opgericht op het Sint-Michielsplein, vlakbij de Sint-Michielskerk, tegen de zijgevel van het huis Grote Markt 1A.

Historische beschrijving

Gedenkteken ter herinnering aan de wederopbouw van Roeselare en de toewijding van de stad aan het Heilig Hart.

In 1925 werden heropbouwfeesten ingericht in Roeselare. Ter gelegenheid van deze feesten kreeg de stad twee nieuwe gedenktekens: de toewijding van de stad aan het Heilig Hart werd vereeuwigd door een plaat op het Sint-Michielsplein. Een jaar later werd een gedenkteken tegen de gevel van het nieuwe (en ondertussen als UNESCO beschermde) belfort onthuld, zijnde het beeld van Sint-Michiel die de draak verslaat. Dit beeld van Jules Lagae, en met uitbreiding de volledig heropgebouwde belforttoren moet herinneren aan de vernieling van de Eerste Wereldoorlog en de heropbouw van de stad.

De heropbouwfeesten bestonden uit stoeten, foren, prijskampen, openluchtvoorstellingen en 'monstervuurwerken'. De toewijding van de stad aan het Heilig Hart vormde het hoogtepunt van het feestjaar. Op die 21ste juni 1925, zijnde de feestdag van het Heilig Hart, werd de gedenkplaat onthuld en trok de eerste H. Hartprocessie door de straten langs de Heilig Hartparochie, de Sint-Michiels- en de Sint-Amandsparochie. Behalve een inleiding bestond de processie uit 3 delen: 'de menswording van de zoon Gods', 'het mensdom verlost' en 'Roeselare aan het H. Hart' uitgebeeld. Deze processie kreeg na enkele jaren naar verluidt een grote uitstraling: mensen kwamen van heinde en verre voor de processie naar Roeselare afgezakt. In 1964 kwam een einde aan deze traditie.

De cultus van het Heilig Hart raakte tijdens het interbellum wijdverspreid. Vele parochies of gemeenten werden toegewijd aan het H. Hart, er werden massaal veel Heilig Hartbeelden opgericht en ook vele oorlogsgedenktekens werden toegewijd aan het Heilig Hart. De devotie tot het hart van Jezus concentreerde zich op het hart dat door een soldaat na de kruisiging met zijn lans doorboord werd. Het hart van Jezus werd het toonbeeld van zijn lijden, zijn liefde waarin hij zich aan God en de mensen overgaf. Daaraan paarde zich de gedachte van de verzoening over de smaad die het hart van Jezus wordt aangedaan doordat mensen zijn liefde afwijzen. Vooral in de 16de en 17de eeuw raakte de Heilig-Hart-devotie verspreid door toedoen van Jezuïeten en Franse Oratorianen. In de 17de eeuw werd een zelfstandig feest voor het H. Hart van Jezus ingericht, op de derde vrijdag na Pinksteren. Pas in 1856 verplichtte paus Pius IX het feest voor de hele kerk. In 1899 gaf Leo XIII het nog meer betekenis, toen hij beval dat de wereld bij de eeuwwisseling aan het hart van Jezus zou worden toegewijd. Tijdens het interbellum stimuleerde paus Pius XI de cultus van het Heilig Hart.

De bronzen plaat stelt een engel voor tussen de daken, torens en fabrieksschoorstenen van Roeselare, onder meer de torens van de Sint-Michielskerk, Sint-Amandskerk, Onze-Lieve-Vrouwekerk en het belfort. Bovenaan dit tafereel prijkt het Heilig Hart. De engel is Sint-Michiel, patroonheilige van de stad. Hij houdt een schild vast met daarop een allegorie op het grootzegel van Roeselare uit de 14de eeuw met Sint-Michiel die de duivel doodt, geflankeerd door 2 patriarchale kruisen (wapenteken van Roeselare). Onderaan zijn verschillende symbolen te zien: 2 op elkaar draaiende raderen, als symbool voor de industrie, de gevleugelde ossenkop (Sint-Lucas) met de 3 schildjes als symbool voor de 3 vrije kunsten, de hermesstaf als symbool voor de handel en de sikkel en graanschoof als symbool voor de landbouw.

Het ontwerp van de gedenkplaat was van de hand van Josué Dupon. De plaat werd gegoten bij de befaamde 'Fonderie Nationale des Bronzes, Ancienne Firme J. Petermann' uit Sint-Gillis (Brussel).

Op de gedenkplaat wordt "Roeselare verzinnebeeld door een omkranste engel tussen de daken, torens en fabrieksschoorstenen van Roeselare, beschermd en omstraald door het H. Hartgedaante, die zegenend in een waas van wolken hangt." Een andere omschrijving luidt: "bronzen allegorische voorstelling van de Stad Roeselare, waar handel en nijverheid weer zijn gaan bloeien en waarboven de beschermende handen van het Heilig Hart van Jezus waken".

Beschrijving

Tegen de zijgevel van een woonhuis is een lagere geelbakstenen schijnmuur geplaatst in de vorm van een trapgevel. Tegen deze schijnmuur is een bronzen gedenkplaat aangebracht, omgeven door een deels bakstenen, deels hardstenen lijst die de contouren aanneemt van een tuitgevel en bovenaan bekroond wordt met een hardstenen kruis. Tegen de bakstenen lijst is smeedijzerwerk geplaatst, waarachter verlichting voor het gedenkteken steekt.

De bronzen plaat is deels verguld en stelt een engel voor tussen de daken, torens en fabrieksschoorstenen van Roeselare. Bovenaan dit tafereel prijkt het Heilig Hart. De engel houdt het wapenschild van de Stad Roeselare vast en wordt geflankeerd door 4 symbolen respectievelijk voor de industrie, de vrije kunsten, de handel en de landbouw. Onder de bronzen plaat is op een hardstenen gedeelte de volgende tekst aangebracht (uitgehouwen, vergulde letters): "BY BESLUIT VAN DEN GEMEENTERAAD/ WERD OP 21 JUNI VAN HET JAAR/ O.H.J.-C. 1925 ONDER HET BURGE-/ MEESTERSCHAP VAN J. MAHIEU-LIEBAERT/ DE HEROPGEBOUWDE STAD ROUSSELARE/ AAN HET H. HERT VAN JESUS TOEGEWIJD." Onder dit geheel is een hardstenen, veelhoekige bloembak geplaatst.

Uitvoerders: Josuë Dupon, 1925 (gesigneerd), Fonderie Nat.le des Bronzes, Anc.ne Firme J. Petermann, St. Gilles – Bruxelles (gesigneerd).