Gelegen op het plein tussen de Veurne-sluis en de Ieper-sluis, in het verlengde van de Brugse Steenweg, omgeven door het sluizencomplex De Ganzenpoot, vlakbij het gedenkteken voor Albert I en diverse andere gedenktekens.

Historische Achtergrond

Het IJzergedenkteken van kunstenaar Pieter Braecke (geboren in Nieuwpoort) moest in het eeuwfeestjaar 1930 België voorstellen: een vrouw afgewend van de invaller uit het oosten, de kroon beschermend in de handen. Deze Victoire werd in de volksmond Victorine genoemd, terwijl het andere gedenkteken van Braecke bij de Onze-Lieve-Vrouwkerk Treze Blèters werd genoemd. De vier figuren tegen het voetstuk verbeelden 'de weerstand': een blinde, een gewonde, een zieke en een weerbare soldaat. Op het voetstuk komen meerdere 'V'-tekens voor. Deze verwijzen, volgens de toenmalige pers, naar het woord 'Vaderlandertje', de bijnaam voor de zandzakjes en zakjes aarde die in de voorste linies als borstwering werden gebruikt. Oorspronkelijk was er in de kroon, die door de centrale figuur wordt gedragen, een elektrische lamp aangebracht die van het beeld een baken wilde maken.

Dit gedenkteken werd onthuld op 26 oktober 1930 in aanwezigheid van minister Ch. de Broqueville. De opdrachtgever was de Nationale Bond van het Aandenken aan de Belgische soldaten in de IJzerslag gesneuveld. Dit gedenkteken werd als monument beschermd bij Ministerieel Besluit van 17 december 1999 door opname in het dossier van de "Ganzenpoot" en oorlogsmonumenten, omwille van het algemeen belang gevormd door de esthetische, historische en socioculturele waarde.

Beeldhouwer Pieter-Jan Braecke werd in Nieuwpoort geboren in 1858. Hij was een leerling van Hendrik Pickery. Reeds vóór de Eerste Wereldoorlog ontving hij talrijke prijzen en hoge burgerlijke onderscheidingen vielen hem ten deel. Zijn stijl, vooral gevormd door Paul de Vigne, in wiens atelier hij werkte, versoepelde later onder invloed van de sociaal geëngageerde Meunier. Te Nieuwpoort en te Nossegem, waar hij in 1938 overleed, tekende hij voor enkele oorlogsgedenktekens.

Kenmerken

Op een cirkelvormig verhoog bestaande uit drie treden en een bloemperk staat een hoge trapeziumvormige sokkel, met op de top het beeld van een vrouw. De sokkel heeft op de zijden een soort steunberen, die naar boven toe versmallen en ze dragen elk een monolithisch beeld geplaatst achter een rechthoekige steen. Zij stellen vier gelauwerde soldaten voor: een gekwetste, een blinde, één met decoraties en één met een leeuw. Zij rijzen als het ware op uit de gebeeldhouwde korenhalmen. Tussen de beelden op de hoeken van de sokkel zijn vooruitstekende gedenkplaten aangebracht. Op de top staat een vrouw op drie symbolische vuurmonden; zij is gehuld in een kapmantel, houdt het hoofd afgewend, daarbij een S-vormige beweging makend; in de handen houdt ze met een beschermend gebaar de Belgische kroon. Volledig uitgevoerd in hardsteen. Op de stenen voor de beelden staan afwisselend "Yser 1914-1918", "IJzer 1914-1918" en éénmaal "14-1918". Op de gedenkplaten van de sokkel staat telkens het Belgische wapenschild met bijstukken uitgehouwen en van links naar rechts de volgende teksten "Union-Force", "Belgium"; "Union-Force", "Belgique"; "Eendracht-Macht", "België" en éénmaal staat de portretbuste van de prins de Merode afgebeeld met de volgende tekst "Erigé - par Ligue Nationale Souvenir", "Voorzitter Prins Merode", "Président Prince de Mérode" twee kruisen, "Opgericht door Herinnerings Nationale Bond -1930-". Op elk der blokken van de sokkel zijn er twee rijen "V's" uitgehouwen. Op de kanonlopen onder het beeld "France", "België", "England". Hoogte: 1149 centimeter, diameter: 1005 centimeter. Uitvoering: Pieter Braecke, (beeldhouwer) (gesigneerd).