De Pollepelhoeve lag tijdens de oorlog steeds in geallieerd gebied, hoewel de frontlijn tijdens het Duitse Lenteoffensief in het voorjaar van 1918 wel erg dichtbij kwam. In de bedding van spoorlijn 69 achter de hoeve, waarvan de sporen waren opgeblazen op 6 oktober 1914, groeven de Britten schuilplaatsen uit, die op Britse militaire stafkaarten aangeduid werden met Railway dugouts. Vanaf de Tweede Slag bij Ieper (22 april-24 mei 1915) werden de eerste doden begraven ten zuiden van de hoeve, die op Britse stafkaarten werd aangeduid met Transport Farm. Door de inrichting van Advanced Dressing Stations of vooruitgeschoven verbandposten in de dugouts en op de hoeve vanaf 1916 groeide het aantal graven. Ondanks herhaalde vernielingen werd de begraafplaats gebruikt tot aan het einde van de oorlog.
Gaandeweg werd er in de omgeving van de hoeve en van Zillebekevijver een netwerk van loopgraven en smalspoorlijnen aangelegd. Een klein spooremplacement ten noordwesten van de hoeve, aangeduid met “Zillebeke Lake Siding”, verscheen na de Derde Slag bij Ieper (31 juli-10 november 1917) op militaire stafkaarten. Bij de hoeve kruisten twee smalspoorlijnen elkaar. Het eerste smalspoor liep langs de Komenseweg naar het spooremplacement Zillebeke Lake Siding. Het tweede spoorlijntje liep vanuit Voormezele door de Tunnel Junction onder de spoorwegberm, raakte bijna de hoevegebouwen, stak de Komenseweg over en vervolgde langs de westdijk van de Zillebekevijver zijn weg richting front.
Bij de kruising van de twee smalspoorlijntjes tegenover Transport Farm bouwden de Britten na november 1917 één of meerdere bomvrije betonnen schuilplaatsen. Gezien de ligging nabij de medische post van “Transport Farm” kan of kunnen deze bunker(s) gediend hebben voor het transport van gewonden. Deze werden dan per smalspoor aangevoerd en bij de schuilplaats(en) ‘uitgeladen’ om naar de medische post op de hoeve te worden gebracht of om van de hoeve te worden overgebracht naar het andere spoor richting “Zillebeke Lake Siding”. Bij een hevig bombardement konden de gewonden of het (medisch) personeel ook in de bunker schuilen.
De vandaag bewaarde schuilplaats behoort tot een type betonnen bunkers dat het Britse leger na de Derde Slag bij Ieper (31 juli-10 november 1917) massaal bouwde. Bij deze bunkers werd het betonnen dak gegoten op de gebogen stalen (en dus zware) golfplaten, die aangeduid werden met ‘eleplant plates’ of ‘olifantenplaten’. Het plafond in gegolfd plaatijzer zorgde ook voor een betere bescherming voor wie bij een beschieting in de bunker schuilde. Deze ‘elephant shelters’ zijn erg herkenbaar door zijn halve cilindervorm. Op de Duitse “Feindkarte” van juni 1918 is de opstelling van een mortier aangegeven ter hoogte van deze bunker(s).
Beschrijving
Halfcilindervormige betonnen constructie met een rechthoekig grondplan van ongeveer 4,7 op 4,15 meter, opgetrokken aan de hand van zware gebogen plaatijzers, waarop beton werd gegoten. Aan de buitenzijde zijn afdrukken van zakjes aarde of zand goed afleesbaar, waartegen het beton werd gegoten en die bij een impact bijkomende bescherming boden. Het beton is versterkt met ronde ijzers. De noordoostelijke voormuur van de bunker is tot één meter dik, de achtermuur met toegang is 30 à 40 cm dik. Deze achtermuur is gegoten tegen een houten bekisting. Het iets lager gelegen bodemvlak van de bunker is toegankelijk via betonnen trapjes, omgeven door lage muurtjes en een deuropening van ongeveer 145cm hoog en 88cm breed. Links van de deuropening steekt een ronde opening, op het niveau van de bovendorpel. Her en der zijn er haken aanwezig.
Binnenin zijn de afdrukken van zware golfplaten met brede golving duidelijk afleesbaar. De voormuur werd gegoten tegen verticaal geplaatste golfplaten. In deze muur steken twee schuine, ronde openingen met deels bewaarde buizen.
Bayerische Hauptstaatsarchiv, Duitse militaire stafkaarten: Ieperen, 1:10.000, 11/8/1917.
Luchtfoto’s uit de Eerste Wereldoorlog, geraadpleegd in het Kenniscentrum In Flanders Fields Museum: dianummers 9212 (IWM), 9387 (IWM), 10239 (AWM), 13767 (BHA), 13755 (BHA), 19002 (IWM), 19003 (IWM).
Mapping the front. German maps. Great War Trench Map DVD Collection (The Western Front Association in association with the Imperial War Museum, 2010): Feindkarte, 28.06.1918, Stellungskarte Ieperen-Süd, 1 september 1918.
The Imperial War Museum Trench Map Archive on CD-rom (The Naval & Military Press in association with the Imperial War Museum): Britse militaire stafkaart "Ypres", 28 NW4 - Ed. 3, 27/03/1918, Britse militaire stafkaart "Ypres", 28 NW4 - Ed. 3A, 19/5/1918
OLDHAM P. 2014: Armageddon’s walls. British pill boxes 1914-1918, Barnsley.
Bron: Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier 4.001/33011/125.1, Wederopbouwhoeve 'De Pollepel' met cichorei- en tabaksast, en Britse schuilplaats, in Ieper (Zillebeke). Auteurs: Decoodt, Hannelore; Vanneste, Pol Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)