erfgoedobject

Begijnhof

bouwkundig element
ID
27010
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/27010

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Begijnhof
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Begijnhof
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Begijnhof: gevel
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Stadskern Oudenaarde
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Stadskern Oudenaarde
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Begijnhof
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Begijnhof (nummers 1-39). Een eerste begijnhof, ondergebracht in een huis zogenaamd "de Cluys" achter het kerkhof van Oudenaarde en de Sint-Walburgakerk, werd opgericht in 1367. De begijnen stonden in 1449 hun goederen af aan de Dames van het hospitaal en bekwamen in ruil enkele huizen in de zogenaamd "Borch". Aanleg van een klein begijnhofje rondom een rechthoekig binnenplaats, gelegen aan de linker Scheldeoever. Belangrijke bouwcampagne in de 17de eeuw. Uitbreiding in de 19de eeuw en het eerste kwart van de 20ste eeuw. Opgeheven tijdens Frans bewind in 1796. Door Bestuur Burgerlijke Godshuizen in 1839 verkocht aan de begijnen. In 1867 aangekocht door H. Bracq, bisschop van Gent. In 1926 oprichting van "V.Z.W. Begijnhof Oudenaarde", heden nog eigenaar van het begijnhof met de deken van de Sint-Walburgaparochie als rector. Laatste begijn overleden in 1960, heden volgens de statuten van de V.Z.W. bewoond door bejaarde dames bijgestaan door zusters bernardinnen.

Begijnhofkapel, ten dele ingebouwd, gelegen ten noorden van de poort en uitziend op gekasseid binnenplein. In 1516 bouw en inwijding van de kapel. Georiënteerde zaalkapel met gewitte gevels onder mank zadeldak (leien) met koperen zeshoekig klokkentorentje onder leien spits. Laatgotische westgevel voorzien van rechthoekige deur, rondboogvormige beeldnis met Heilige Jozef en hoog spitsboogvenster met ijzeren 19de-eeuwse tracering. In zuidgevel deur van zijportiek en rechthoekig bovenvenster. Spitsboogvensters met tweeledig maaswerk in zijgevels en koor. Vijfzijdige koorsluiting.

Interieur. Blauwgeschilderd gedrukt tongewelf. Lambriseringen van 1977.

Mobilair. Schilderijen: "Heilige Theresia van Avila" (1654) en "De Drie Koningen" (1654).

Beeldhouwwerk: verschillende plaasteren heiligenbeelden, onder meer beelden van Heilige Begga en Sint-Jozef in koor.

Houten portiekaltaar met imitatiemarmerschildering en jaaropschrift 1713 in cartouche en Mariabeeld. Neogotische eiken communiebank. Vier neogotische brandglasramen in koor. Kruisweg met ingekleurde Duitse gravures. Zeven 18de-eeuwse grafstenen in de vloer van het koor.

Roodgeschilderde *poortgevel met korfboogpoort in barokke zandstenen omlijsting met imposten en sluitsteen en bekronende beeldnis met barok uitgewerkte omlijsting voorzien van voluten, vazen, pseudo-fronton en beeld van Heilige Rochus. Hersteld in 1969-71 onder leiding van architect A. Cheyns. Flankerende bolvormige schamppalen. Overwelfde doorgang met ontpleisterd bakstenen gewelf. Sporen van bepleisterd jaartal 1666, twee tongewelven gescheiden door gordelboog, rustend op consoles met engelenhoofdjes.

Eveneens gerestaureerde begijnhofhuisjes (nummers 1-3) gelegen aan de straat aan weerszij van het portaal. Tuitgevels met roodgeschilderde gevels afgewerkt met vlechtingen onder pannendaken. Nummer 1. Voorheen huis van de kapelaan of de geestelijke directeur van het begijnhof, in 1572 aan het begijnhof geschonken. Vernieuwde stenen kozijnen, voorheen met oorlogsmonument van de Eerste Wereldoorlog (overgeplaatst naar Tacamboraplein, zie aldaar). Nummer 3. Heropgebouwd in 1843, voorheen met drie bovenvensters.

Heden telt het begijnhof meer dan dertig merendeels witgekalkte huisjes op grijsgeschilderde plint van twee à drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldaken (pannen), elk met één kamer per verdieping, ingeplant rond twee deels gekasseide en beplante binnenplaatsen. Lijstgevels met rechthoekig of licht getoogde muuropeningen met kleine roedeverdeling, meestal met vernieuwd houtwerk.

Nummers 1-4. Deel van de zuidelijke gevelwand horend tot de oudste nog bestaande huisjes. Nummer 1, met gedrukte spitsboogdeur met bekronend rondboogvormig bovenlicht. Nummers 2-3. Door middel van ankers gedateerd 1616, boven de gekoppelde deuren overspannen met één ontlastingsboog, recenter houten Onze-Lieve-Vrouwekapelletje met flankerende lantaarns afkomstig van de zogenaamde Koepkop, een beluik in de Kasteelstraat.

Nummers 5-6-7 aansluitend bij nummers 1-4 in gelijkaardige stijl en met zelfde kroonlijsthoogte, daterend uit begin 20ste eeuw.

Nummers 8-9. Afzonderlijk bouwblokje van twee huizen van samen acht traveeën onder doorlopend zadeldak met achtertuintjes met vijf geknotte lindebomen, gelegen ten westen van de binnenplaats. Nummer 9. Oorspronkelijk huis van de grootjuffrouw. Rechthoekige vensters met sponning en behouden duimen.

Nummers 23-28, 30. Oudere (17de-eeuwse ?) begijnhofhuisjes, gelegen aan de noordkant van de binnenplaats. Nummer 25 met vernieuwde topgevel.

Nummers 10-14, 29. 19de-eeuwse huisjes van twee bouwlagen met getoogde benedenvensters en deuren en rechthoekige bovenvensters voorzien van kleine roedeverdeling.

Nummers 15-22. Ten noorden, gelegen achter nummers 26-28, na 1918 bijgebouwde bakstenen huisjes.

Neogotische kapel toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Smarten van één travee ingeplant tegen de begijnhofmuur, aan de in 1963-70 gedempte Schelde-arm, vermoedelijk gebouwd in de tweede helft van de 19de eeuw op de plaats van een oudere kapel. Beraapte gevels met versneden steunberen op de hoeken en spitsboogvormige muuropeningen. Houten altaar op zuiltjes met plaasteren 19de-eeuws piëtabeeld.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg Oost-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief.
  • Stadsarchief Oudenaarde, Fonds kaarten en plans, K. 229, K. 393.
  • Begijnhof Oudenaarde, Oudenaarde, 1978.
  • VANDERSTRAETEN E., Recherches sur les communautés religieuses et les institutions de bienfaisance établies à Audenarde, depuis le XIIe siècle jusqu'à la fin du XVIIIe, I, Oudenaarde, 1858, p. 71-78.
  • VAN DE VYVERE P., Audenaerde et ses monuments, Oudenaarde, 1913, p. 129-134.
  • VAN LERBERGHE L.-RONSSE J., Audenaerdsche Mengelingen, deel V, Oudenaarde, 1852, p. 245-251.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K., TACK A. & VERBEECK M. 1996: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Oudenaarde, Stad Oudenaarde met fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 15n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Tack, Anja
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Stadskern Oudenaarde

  • Omvat
    Knotlindenrij als schermbeplanting bij Begijnhof


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Begijnhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/27010 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.