erfgoedobject

Kasteel van Zink

bouwkundig element
ID
36587
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36587

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel van Zink
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel van Zink
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Middeleeuwse site, zetel van de oude heerlijkheid van Munte, voorheen een dubbel omgracht versterkt kasteel dat tevens een kapel en een kerker voor misdadigers bezat. Lang toebehoord aan de baron van Riviere, heer van Broucom (tot 1693).

Volgens een figuratieve kaart van 1565 zogenaamd "Baron van Rivieren casteel". Na de 16de eeuw herbouwd. Een nauwkeurige beschrijving van het kasteel uit begin 18de eeuw is bekend. Wegens bouwvalligheid eind 18de eeuw voor 2/3 gesloopt. Na de Franse Revolutie, waarschijnlijk in de eerste helft van de 19de eeuw omgevormd tot een lustgoed. Sinds eind 19de eeuw eigendom van de familie Vanderstraaten die naar eigen zeggen de kasteelgebouwen circa 1900 lieten restaureren en uitbreiden naar ontwerp van architect S. Mortier (Gent).

Kasteeldomein met ruim 1 kilometer lange oude dreef vanaf het kasteel westwaarts voerend naar de verdwenen vroegere parochiekerk aan de Torrekensstraat. Kasteelgebouwen ingeplant in de oosthoek van het domein. Toegangspoort aan de straat met aanpalend gedeelte van de vroeger gesloten kasteelhoeve. Ten noorden daarvan ingeplant kasteel omringd door een enkelvoudige rechthoekige walgracht, deels gedempt tegenover de huidige voorkant van het kasteel (ten zuidwesten) en met een smalle, gemetste boogbrug over de zuidoostelijke walgracht. De kasteelgrachten zouden gevoed zijn met water afkomstig van bronnen in de buurt van de kerk.

Zandstenen toegangspoort (16de eeuw ?) onder leien schilddak. Poortgevel midden geopend door een brede korfboogpoort met kwartholprofiel. Grote sluitsteen met verweerd wapenschild, waarschijnlijk van baron van Riviere.

Kasteel gebouwd tegen de zuidelijke hoek van de omgrachte site. Heden min of meer L-vormig gebouw van twee verdiepingen met verspringende bouwlagen en zadeldaken (leien). Verbouwingswerken van circa 1900 bepalen het globaal uitzicht van het bak- en natuurstenen kasteel in neotraditionele stijl, maar anderzijds zijn vroegere bouwfasen nog duidelijk afleesbaar. Oudste onderdeel bewaard in de zuidwestelijke vleugel, in de aan de walgracht grenzende bouw van twee verdiepingen en vijf traveeën met kelderverdieping en een zij topgevel die tevens aan de gracht paalt. Het hoekgedeelte, met vrijwel vierkante plattegrond en een afzonderlijke kelderruimte, vertoont tot de tweede bouwlaag 1 meter dik metselwerk van grote witte hardstenen blokken en is waarschijnlijk een overblijfsel van een vroegere donjon of mottetoren uit de late middeleeuwen. De kelderruimte bevat drie monolithische bakken van 1 meter hoog uit grijze steen van Soignies die zich daar sinds de bouw moeten bevinden en zouden dienst gedaan hebben als filterbakken. Boven de overwelfde kelder een kamer met rode gebakken vloertegels en een vroegere open haard tegen de noordwestelijke wand. Tegen laatstgenoemde wand aansluitende constructie (16de tot 17de eeuw) met een natuurstenen spiltrap naar de kelder overwelfd door twee gedrukte kruisgewelven. In het bakstenen metselwerk van de bovenste verdieping van de vroegere donjon ingemetste natuurstenen gevelsteen met moeilijk leesbaar jaartal namelijk 1500, 1565 of 1566. Linker helft van de lijstgevel van de oudste vleugel van bak- en zandsteen op hoge plint van zandsteen. Rechthoekige vensters met zandstenen onderen bovendorpel, negblokken, sponning en ontlastingsboog. Kleinere en smallere vensters in de travee met spiltrap. Verscheidene gedichte vensteropeningen en nieuw toegevoegde. Twee mogelijk oude getraliede vierkante kelderramen in de rechter travee. Zijgevel met bakstenen top aangepast circa 1900 tot een manke trapgevel maar met een bewaard bolkozijnen zoldervenster onder bakstenen ontlastingsboog. In de achtergevel van dezelfde vleugel nog twee zichtbare traveeën met zandstenen speklagen en hoge rechthoekige vensters met zandstenen negblokken en lateien. Derde verdieping aan de achterzijde toegevoegd samen met twee verschillende torenachtige aanbouwsels van drie bouwlagen waarschijnlijk opgericht als reminiscentie aan gelijkaardige vroegere kasteeltorens. Het westelijk deel van de ranke vleugel van het kasteel werd mogelijk in de eerste helft van de 19de eeuw reeds bijgevoegd, zie de rondboogvormige benedenvensters in dito spaarvelden en de hoge rechthoekige bovenvensters (achtergevel); in neotraditionele zin echter aangepast met inkom in het trapgevelrisaliet aan de voorzijde. Uitbreiding van het portaal op de zuidoostelijke hoek in dezelfde neotraditionele stijl circa 1975. Interieur circa 1900 voornamelijk aangepast in neo-Lodewijk XVI-stijl.

Circa 1980-1985 gerestaureerde en deels tot woning gerenoveerde vroegere kasteelhoeve, waarschijnlijk uit de 16de tot 17de eeuw. Oorspronkelijk boerenhuis van één bouwlaag en vijf traveeën tussen de vroegere bedrijfsgebouwen. Zadeldak (Vlaamse pannen) reeds vroeger gedeeltelijk vernieuwd: aan straat, puntgevel met afgeknotte top en een rondboognis voor kruisbeeld. Verankerde bakstenen lijstgevel met hoge vernieuwde zandstenen kruiskozijnen. Een lage korfboogdeur. Het interieur bewaart een laatgotische dubbele vroegere open haard; beide zandstenen schouwwangen met gesculpteerd vrouwenhoofd en een gebaard mannenhoofd op schouwbeen met peerkraalprofiel. Op de noordwestelijke hoek bijgevoegde rechthoekige toren met ronde traptoren van bak- en zandsteen in neotraditionele stijl. Een cartouche met verweerde inscriptie vermeld een jaartal (1895 ?) op de trapgeveltop.

  • Rijksarchief Gent, Kaarten en plans, nummers 1897 en 2174.
  • BOTERDAELE A, Munte, (Gent, XXe eeuw, 1910, 1, p. 11-12).
  • DE POTTER F. - BROECKAERT J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 5, Gent, 1864-1870.

Bron: BOGAERT C. & VERBEECK M. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Destelbergen - Oosterzele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Bogaert, Chris; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De inventaristekst uit 1989 vermeldt familie Vanderstraaten als eigenaars sinds de 19de eeuw. Dat is fout: het betreft de familie Verstraeten.

  • Informatie verkregen van particulier (juni 2021).
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Kasteeldreef Kasteel van Zink

  • Is gerelateerd aan
    Bunker C12

  • Is gerelateerd aan
    Calvarieberg

  • Is gerelateerd aan
    Twee geknotte welkomstlinden

  • Is deel van
    Munte


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel van Zink [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/36587 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.