erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Hilarius

bouwkundig element
ID
41529
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41529

Juridische gevolgen

Beschrijving

Merkwaardig gebouw uit 12de en 13de eeuw, gelegen op een kleine verhevenheid en omgeven door het kerkhof. De plattegrond ontplooit een zware westtoren geaccosteerd door een zuidtraptorentje en gevat tussen de zijbeuken van een vijf traveeën lang schip, een uitspringende dwarsbeuk en een recht afgesloten koor. Recente sacristie aan de zuidoostzijde.

Toren met zandstenen onderbouw, opgericht ter plaatse van een oudere: uit de opgegraven funderingen is de juiste bestemming niet af te leiden; breed op het schip geopende gelijkvloerse verdieping, overkluisd met zware kruisribgewelven (1260 en volgende); voorgevelbekleding, classicistisch portaal (ter plaatse van de 13de-eeuwse ingang) en bakstenen klokkenverdieping van circa 1784 door Everaert.

Merkwaardige romaanse beuk op gemetselde pijlers (midden 12de eeuw); rijzige verhoudingen (huidige bevloering met 40 centimeter opgehoogd); houten zoldering met oorspronkelijke traveeën (gerestaureerd); behouden romaans dakgebint; zijbeuken verbreed in 1770-1771 door Corthout en al te zeer hersteld tijdens een restauratie van circa 1900.

Bij deze gelegenheid toevoeging van een doopkapel aan de noordzijde. "Lage" dwarsbeuk van het Maasromaans type; westarcade afgebroken (doch bewaarde sporen); kruisarmen herbouwd circa 1900 op basis van nauwkeurige gegevens.

Vierkant koor afgedekt met een kruisgewelf (12de eeuw), op ietwat droge wijze hersteld; buitenmuurversiering van lisenen en boogfriezen op geprofileerde kraagstenen; binnenin wasbekken onder mijterboog.

Restauratie door S. Brigode en R.M. Lemaire (1966-1967). Mobilair: kleine geelkoperen Christus (13de eeuw?); kruisbeeld in de sacristie (I.B. Duray, 1782); baroktabernakel in het koor (circa 1700); barokbiechtstoelen (1684). Fraaie grafsteen in de kruisarmen, van N. Lelarge (+ 1546) en G. Lelarge, prior (+ 1506), van pastoor Fr. Schandelius (+ 1663) en in de beuk van G. van Wivkem (+ 1447); gotisch wijwatervat onder de toren (1544).


Bron: GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik.
Auteurs: Genicot, Luc; Van Aerschot, Suzanne; de Crombrugghe, Anne; Sansen, Hadewych; Vanhove, Jacqueline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Datering van de dakkap en bijgestelde bouwgeschiedenis

De goed bewaarde enkelvoudige sporenkap op het middenschip werd in 2009 bouwhistorisch onderzocht. Dendrochronologisch onderzoek dateert de kap in 1234, aanzienlijk later dan de voordien gangbare datering van het schip in de tweede helft van de 12de eeuw. De datering van de kap van het schip leidde tot een bijgestelde bouwgeschiedenis van het kerkgebouw. Het koor en het transept werden als eerste gebouwd, wellicht in de jaren 1166-1189, toen de heren van Bierbeek een kapittel van zes kanunniken oprichtten in Bierbeek. De bouw van het schip in de eerste decennia van de 13de eeuw gebeurde tijdens de laatste jaren van het kapittel als een zelfstandige instelling. Tijdens de bouw van de westtoren, tussen 1260 en 1303, was het kapittel van de heren van Bierbeek definitief omgevormd tot een priorij van de abdij Saint-Nicaise in Reims.

  • COOMANS TH. 2010: Van kapittelkerk tot priorijkerk: de romaanse Sint-Hilariuskerk van Bierbeek in nieuw perspectief naar aanleiding van de dendrochronologische datering van de sporenkap (prov. Vlaams-Brabant), Relicta. Archeologie, Monumenten- en Landschapsonderzoek in Vlaanderen 6, 69-98.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Dorpskern Bierbeek

  • Is deel van
    Dorpsstraat


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Hilarius [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/41529 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.