Historisch overzicht

Kapel toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, wellicht opgericht rond 1925.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakt de omgeving van de huidige kapel deel uit van de Belgische eerste linie: hier loopt meer bepaald de tweede lijn van de eerste linie. De boerderij op het adres van Oudekapellestraat 22 wordt op Belgische militaire stafkaarten met 'Ferme St-Jacob' aangeduid naar het St-Jacobsleed dat er net ten westen van loopt en iets ten noorden van de hoeve in de Vlavaart uitmondt.

De hoeves in deze zone zijn zwaar versterkt. Iets ten zuidwesten van de 'Ferme St-Jacob' ligt de 'Poste d'Artillerie des Trois Fermes'. Er zijn in de omgeving talrijke loopgraven en verdedigingswerken uitgebouwd, waaronder betonnen bunkers. Net ten westen van het St-Jacobsleed loopt de 'Tranchée de la Pierre'. Ter hoogte van het kruispunt van de Oudekapellestraat met de dreef naar de 'Ferme St-Jacob' – op de plaats waar het kapelletje nu staat – ligt een knooppunt van smalsporen (decauville).

Na de oorlog dienen de hoeves in deze regio heropgebouwd te worden. De voormalige verdedigingswerken worden opgeruimd, zodat de gronden opnieuw gebruikt kunnen worden. De 'abris' (betonnen verdedigingsconstructies) worden afgebroken met behulp van dynamiet. Met de betonnen brokstukken wordt aan de erftoegang van de heropgebouwde boerderij een kapelletje gebouwd, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes. Naar verluidt is het kapelletje opgericht ter nagedachtenis aan een familielid, die tijdens de oorlog gestorven is.

Gedenktekens toegewijd aan religieuze figuren worden talrijk opgericht in het christelijke Vlaanderen van de eerste helft van de 20ste eeuw. Maria en Jezus, soms God de Vader en de heiligen, worden via deze gedenktekens bedankt omdat zij de mensen hebben beschermd tijdens de oorlog, of omdat ze de vrede hebben bewerkt. Ook de barmhartigheid van Jezus wordt afgesmeekt over het lot van de militaire en burgerlijke slachtoffers en dierbaren. Maria wordt het meest aangeroepen. Maria wordt van oudsher door de katholieken als toevlucht in moeilijke tijden gezien. Zowel na de Eerste als na de Tweede Wereldoorlog neemt de Mariacultus een hoge vlucht. Dit uit zich onder meer in het hoge aantal oorlogsgedenktekens die aan Maria toegewijd zijn. Talrijk zijn de Mariakapelletjes langs kleine wegen of onopvallend in het straatbeeld van een gemeente.

In de 19de eeuw ontstaat de traditie om 'Lourdesgrotten' op te richten naar analogie van de grot in Lourdes waar Maria in 1858 zou verschenen zijn aan Bernadette Soubirous. Deze grotten verschijnen in alle formaten, gaande van 1:1-schaalmodellen in grote parken (doorgaans in cement uitgevoerd) tot kleine grotjes in tuinen van kloosters en privéwoningen (meestal uit sintels en mondsteen) en gaande van exacte kopieën tot fantasievormen. Na de Eerste Wereldoorlog ontstaat (wellicht hoofdzakelijk in de Westhoek) een specifieke variant op deze traditie van 'Lourdesgrotten': de grotjes worden opgetrokken met brokstukken van vernielde 'abris' (betonnen verdedigingswerken). In Oudekapelle wordt evenwel geen grot, maar een kapelletje uit 'abristenen' opgetrokken ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes.

Beschrijving

Kapelletje opgetrokken uit zogenaamde 'abristenen' (betonnen brokstukken van verdedigingswerken). Kapel met rechthoekig grondplan (circa 140 x 170cm) onder afgewolfd zadeldak (nokhoogte circa 260cm). Het oorspronkelijk kruis op de topgevel is verdwenen. Mijtervormige deur met ijzeren hek. De twee zijramen zijn eveneens mijtervormig. Het interieur is blauw beschilderd en bevat een eenvoudig altaar met een beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes.