Geografisch thema

Oude Dorpsweg

ID
12260
URI
https://id.erfgoed.net/themas/12260

Beschrijving

Centrale straat in de dorpskern van Varsenare, een lus makend ten noorden van de Gistelsteenweg. In 1755 wordt de steenweg van Brugge naar Nieuwpoort via Gistel over de dorpsstraat van Varsenare aangelegd. Eind 20ste eeuw wordt deze drukke verbindingsweg zuidelijk langs de dorpskern omgeleid, waarbij het afgesneden traject de Oude Dorpsweg wordt genoemd.

De bebouwing langs de Oude Dorpsweg is erg heterogeen. Langs deze weg bevinden zich naast woningen ook de parochiekerk, de voormalige pastorie, het vroegere gemeentehuis, de gemeenteschool en enkele herbergen met brouwerijen. Langs de straat werden bomen aangeplant, onder meer de Gezinsboom op een pleintje, in 1988 geplant door de Bond van Grote en Jonge Gezinnen, een "Herinneringsboom", een bruine beuk die op 25 maart bij de noordelijke ingang van het kerkhof werd geplant ter nagedachtenis van de Eerste Wereldoorlog.

De Sint-Mauritiuskerk bevindt zich in de bocht die de Oude Dorpsweg maakt op de plaats waar de Westernieuwweg en de Oudenburgweg, beide eeuwenoude verbindingwegen, elkaar kruisen.

De voormalige pastorie van de parochie is te situeren ten noordoosten van de kerk, op nummer 58, en werd circa 2000 verbouwd tot gemeentehuis voor Varsenare naar ontwerp van architecten I. Decoster en M. Verhelst. Behalve de 19de-eeuwse gemeenteschool (zie nummer 94), is ook de nieuwe, in een modern gebouw (1985) ondergebrachte gemeenteschool langs deze straat aanwezig. Andere eind-20ste-eeuwse complexen met openbare functies zijn de sporthal en de bibliotheek, achter het gemeentehuis (nummer 58).

Ver teruggaand in de tijd zijn de twee brouwerijen die zich historisch gezien langs deze weg bevonden. Op nummers 71-73 verwijst "Het Schaekhof" nog naar de voormalige 18de-eeuwse brouwerij "Den Anker". Schuin tegenover deze brouwerij stond tot begin 20ste eeuw de al even oude, rivaliserende brouwerij "Het Hert", afgebroken om een grotere dorpsplaats te creëren. De naam werd overgenomen door de nieuwe brouwerij annex herberg en gemeentehuis die circa 1906 werd gebouwd, zie nummer 70.

Op nummers 77-79, ten zuiden tegen het kerkhof gelegen, bevindt zich één van de oudste sites van Varsenare, namelijk het "Goed Ter Hauwe". Deze hoeve bestaat uit losstaande gebouwen die in de loop van de 19de en 20ste eeuw sterk werden verbouwd, maar in kern wellicht tot de 17de eeuw teruggaan. De site zelf gaat terug op een grafelijk leenhof van de Burg van Brugge, met geschreven bronnen die opklimmen tot in de 14de eeuw.
De meeste woningen die zich langs de Oude Dorpsweg bevinden, zijn eenvoudige, traditionele begin-20ste-eeuwse dorpswoningen in rijbebouwing zie nummer 40, eenvoudige maar verzorgde dorpswoning in traditionele stijl, volgens de gevelsteen boven de deur gebouwd in 1913; gelijkaardige woningen op nummers 30, 32 en nummers 42-44, een spiegelend samenstel. Verder nummers 7-13, een samenstel van vier arbeiderswoningen van anderhalve bouwlaag, voor deze woningen werd in 1900 een bouwaanvraag ingediend waarop de geveltekening, plattegrond en opstand zijn weergegeven. Nummers 47-49 zijn sterk gelijkend; nummers 63, 83 en 102-106, woningen met twee bouwlagen onder zadeldaken. Nummer 41 is een lage dorpswoning met mansardedak; in 1879 diende Alfred de Man een bouwaanvraag in bij de gemeente als "huis voor sieur Ranson". Nummers 17 en 27 zijn begin-19de-eeuwse witgekalkte woningen, waarvan nummer 17 is gebouwd in opdracht van de Brugse Godshuizen. Verder springen ook enkele opmerkelijke "villaatjes" in het oog, waarvan nummer 46 het oudste en mooiste is. Andere voorbeelden, vooral uit het interbellum, zijn nummers 81 en 99. Nummer 14 is gebouwd circa 1942 naar ontwerp van "LAUR. VERMEERSCH ARCHTECT BRUGGE". Een sterk verbouwde herenwoning is nummer 53-55; in 1904 werd voor deze woning een bouwaanvraag ingediend bij de gemeente Varsenare door Helena van Caloen de Basseghem. Het huis werd bewoond door August Deblauwe.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207: Mutatieschetsen, Varsenare, 1907/3, 1942/6.
  • Gemeentearchief Jabbeke, Varsenare, Ruimtelijke ordening en stedebouw, plans en alignementen 1824-1905, losse stukken.
  • ACKE G., Gemeentehuis Varsenare, in Jabbeke Extra-Info, Jabbeke, september 2000.
  • FRANCHOO A., Varsenare en zijn rijk verleden, Deel II, Brugge, 1972, p. 7.
  • FRANCHOO A., In de schaduw van een dorpstoren, s.l., 1980, p. 88-91.
  • FRANCHOO A., De geschiedenis van een oude capelrie. Het landgoed "Ter Haeuwe" te Varsenare, in Brugs Ommeland, jg. 27, nr. 1, 1987, p. 13-19.
  • VERVENNE A., Oude hoeven en hun bewoners. Varsenare, s.d., s.l., p. 6-9.

Bron: HOOFT E. met medewerking van BOONE B., CALLAERT G., DE BODT V. & SANTY P. 2008: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Jabbeke, Deelgemeenten Snellegem, Stalhille, Varsenare en Zerkegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL35, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning met stoommaalderij

  • Omvat
    Gemeentehuis van Varsenare

  • Omvat
    Gemeenteschool van Varsenare

  • Omvat
    Herberg Het Schaekhof en brouwerij Den Anker

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Hoeve in omhaagde tuin

  • Omvat
    Opgaande bruine beuk als vredesboom

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Mauritius met kerkhof

  • Omvat
    Pastorie van Varsenare met tuin

  • Omvat
    Villa

  • Omvat
    Villa Avondrust

  • Omvat
    Villa Kasteeltje met tuin

  • Omvat
    Winkel-woonhuis

  • Is deel van
    Varsenare

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oude Dorpsweg [online], https://id.erfgoed.net/themas/12260 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Gemeente Jabbeke

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.