Geografisch thema

Onze-Lieve-Vrouw-Waver

ID
13642
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13642

Beschrijving

Oostelijke deelgemeente van Sint-Katelijne-Waver, gelegen ten zuiden van Lier (Koningshooikt), ten westen van Putte en ten noorden van Bonheiden. 4.352 inwoners in 1994. Het zuidoostelijk gelegen gehucht Peulis, een grensgebied tussen Onze-Lieve-Vrouw-Waver, Putte, Bonheiden en Rijmenam, werd bij de fusie van 1977 bij Putte gevoegd.

Woon- en tuinbouwgemeente in de Mechelse groentestreek die omwille van het karakteristieke silhouet van het befaamde ursulineninstituut de bijnaam "Torekenswaver" kreeg. Naar verluidt oudste van de Waverparochies opklimmend tot de 11de eeuw en in de 12de eeuw "Sancta Maria in Wavria" genoemd, gelegen in het Waverwoud dat tot einde 13de eeuw onder invloed van de Berthouts stond, in casu voornamelijk de Berlaarse tak. In 1296 verpandde Lodewijk II Berthout de tienden van Onze-Lieve-Vrouw-Waver en Putte (Sint-Niklaas-Waver) aan de Mechelse commanderie van de Teutoonse ridderorde, Pitzemburg.

Onze-Lieve-Vrouw-Waver behoorde als heerlijkheid van het Land van Mechelen, één van de zeven kwartieren van het markgraafschap Antwerpen, vanaf 1559 samen met Bonheiden een leen van de families Charles -ook Streignaert genoemd- en Mechelman, later verkocht aan Diederik van der Nath (1650) en nadien aan Jan Frans Nikolaas van Bouchout (1666), die vanaf 1676 de titel baron van Onze-Lieve-Vrouw-Waver droeg, in 1719 in handen van de familie Van de Werve en in 1726 van het geslacht de Ruysschen (graven van Elissem), wiens wapen in 1956 werd overgenomen door de gemeente tot na de fusie der gemeenten toen voor beide deelgemeenten samen een nieuw gemeentewapen werd aangenomen.

Eertijds schaars bebouwd gebied dat meermaals te lijden had van oorlogsgeweld. Dorpskern met naast het ensemble van kerk, pastorie en voormalig gemeentehuis, de markante aanwezigheid van het klooster- en scholencomplex van de zusters ursulinen dat samen met de kerktoren aan de gemeente haar unieke skyline verleent. Aansluitende recente woonwijken en omringend landelijk gebied met enkele resten van het vroegere bosgebied zoals ten noordwesten van het centrum en aan de Leibeek de zogenaamde "Zuurbossen" ten oosten van de Wolvenstraat, een bosje aan de Kegelslei en een deel van de zogenaamde "Peultenbossen" aan de Duivelshoek op de grens met Bonheiden en Putte (Peulis); verspreid over de gemeente enkele oudere (omgrachte) hoeven en de in de streek karakteristieke langgestrekte hoeven; opvallend voor een landbouwgebied is de inplanting van hoeven op het einde van doodlopende wegen. In het oostelijk deel van het gebied van noord naar zuid inplanting van bunkers behorend tot de zogenaamde "K.W.-lijn", een antitankhindernis vanaf 1939 aangelegd tussen Koningshooikt en Wavre als verbinding tussen de vestingen Antwerpen en Namen.

  • DIRIKEN P., Geogids Groentestreek, s.l., 1995, p. 63-68.
  • SERMEUS H., De Westnederfrankische hoeve in het gewest Mechelen, een veroordeeld monument? Sint-Katelijne-Waver, 1978.
  • S.N., Mededelingen van het Jozef van Rompay-Davidsfonds-genootschap vzw, I-IX, 1989-1997.
  • S.N., Onze-Lieve-Vrouw-Waver 1900, Sint-Katelijne-Waver 1900, s.l., 1989.
  • VAN ROMPAY J., Bijdrage tot de geschiedenis van Onze-Lieve-Vrouw-Waver in het Land van Mechelen, Lier, 1970.
  • Gegevens verstrekt door de heer M. Baeck.

Bron: KENNES H. & STEYAERT R. 1997: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kantons Duffel - Heist-op-den-Berg, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Berlaarbaan (Onze-Lieve-Vrouw-Waver)

  • Omvat
    Bosstraat

  • Omvat
    Dijk

  • Omvat
    Dorp

  • Omvat
    Duivelshoek

  • Omvat
    Hoeve De Schrans

  • Omvat
    Hoeve IJzerstein of Hooghuis

  • Omvat
    Knoteikenrij langs de Uilelei

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Leemstraat

  • Omvat
    Mechelbaan

  • Omvat
    Molenstraat

  • Omvat
    Peultenbos

  • Omvat
    Scheerslei

  • Omvat
    Slameuterstraat

  • Omvat
    Verbrande Hoef

  • Omvat
    Vinkenhofstraat

  • Omvat
    Wittehoef

  • Omvat
    Woonstalhuis

  • Omvat
    Woonstalhuis

  • Omvat
    Zoetewei

  • Is deel van
    Sint-Katelijne-Waver

Bekijk gerelateerde erfgoedobjecten


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Onze-Lieve-Vrouw-Waver [online], https://id.erfgoed.net/themas/13642 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.