erfgoedobject

Kasteeldomein Cortewalle

bouwkundig / landschappelijk element
ID
17185
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/17185

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteeldomein Cortewalle
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Kasteel Cortewalle
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Waterburcht Hof ter Walle
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

"Hof ter Walle", heden "Cortewalle". Waterburcht gelegen in een uitgestrekt park ten zuiden van de rijksweg Antwerpen-Rijsel, waarin tevens een koetshuis met oranjerie en gietijzeren hangbrug op te merken zijn. Beukendreven lopen in noord- naar zuidelijke en west- naar oostelijke richting uit op de ingang van het park, bestaande uit een hoog gietijzeren hek tussen zes zware arduinen stijlen met leeuwenkopversiering en bekronende vaas.

Kasteel, vermoedelijk begin 15de eeuw gebouwd door de adellijke familie Triest (naar verluidt geboortehuis van bisschop Antonius Triest in 1576). In het derde kwart van de 17de eeuw in handen van de familie Goubau van dewelke het door huwelijk in 1787 in het bezit komt van de familie de Brouckhoven de Bergeyck. In 1966 door de gemeente aangekocht.

Plattegrond gevormd door twee langse vleugels (noord en zuid) tussen trapgevels met overhoeks topstuk, tot een gesloten rechthoek met elkaar verbonden door twee haaks hierop staande vleugels (west en oost). Verankerde baksteenbouw met parement van gekantrechte zandsteen, hoge sokkel, twee bouwlagen en afzonderlijke zadeldaken (leien) aan de noord- en zuidzijde voorzien van respectievelijk drie en twee getrapte dakkapellen.

Oostgevel met toegang via een losse brug. Korfboogportaal onder spitsbogige nis, geflankeerd door achtzijdige torentjes met naaldspits. Rechts ervan drie traveeën met aangepaste rechthoekige vensters. Bovenverdieping met beluikte rechthoekige vensters op lekdrempels; deurvenster met balkon boven de poort.

Zuidgevel van acht traveeën, nagenoeg in het midden voorzien van een zware octogonale toren, boven de gootlijst uitstekend en bekroond door een naaldspits. Gevelhoeken bovenaan uitgewerkt tot ronde, open erkers. Benedenverdieping met aaneensluitende hoge rechthoekige vensters met luiken en lekdrempels; bovenverdieping met smalle rechthoekige vensters. Linker zijtrapgevel met kleine zoldervensters; rechter zijtrapgevel idem, voorts met rechthoekige benedenvensters.

Westgevel van vier traveeën met beluikte rechthoekige vensters op lekdrempels. Noordgevel van zes traveeën, eveneens met beluikte rechthoekige vensters. Hoge zijtrapgevels eveneens met rechthoekige vensters, behalve een in de oostgevel (huiskapel): spitsbogig met twee lichten.

Het interieur werd in de 19de eeuw op vele plaatsen aangepast en in de jaren 1970 ontmanteld onder leiding van architect R. Thiron (Beveren). Geplande restauratie onder leiding van architect Rutger Steenmeyer (Antwerpen).

Gekasseide voorkoer met centraal bloemperk en ten oosten afgesloten door het voormalig koetshuis. Bakstenen gebouw met geschilderde voorgevel (ten westen) op arduinen plint; geblokte hoeklisenen van arduin; negen traveeën en één bouwlaag onder schilddak (leien), uit de 18de eeuw, in 1858 grondig aangepast. Middenrisaliet van drie traveeën met arduin bekleed (imitatiebanden) en bekroond door driehoekig fronton met radvenster. Rondboogpoorten met sierlijke roedeverdeling in de waaier. Flankerende travee met steekboogvensters en -deuren in arduinen omlijsting gevat; eveneens sierlijke ijzeren roedeverdeling in de bovenlichten. Linker zijgevel met sporadische rechthoekige muuropeningen. Rechter zijgevel met rechthoekige deur. In het verlengde ervan de oranjerie: vleugel van vijf traveeën onder afgesnuit zadeldak. Bespleisterde en geschilderde baksteenbouw met middenrisaliet bekroond door lichtkoepel met rondboogwaaier. Traveeën gemarkeerd door eenvoudige pilasters met lijstkapiteel. Grote rechthoekige vensters. Klassiek geveleinde met gelede architraaf, vlakke fries en getande kroonlijst. Verbinding van de voorkoer met het noordelijke deel van het park door middel van een gietijzeren hangbrug, circa 1905 opgericht.

  • DE POTTER F.-BROECKAERT J., "Het Land van Beveren", heemkundig tijdschrift, 1957-heden.
  • PYPERS R., Geschiedkundige schetsen uit Beveren-Waes, Beveren, 1911.

Bron: DEMEY A. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7n1 (B-L), Brussel - Gent.
Auteurs: Demey, Anthony
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Toegangsdreef

Een dubbele gekasseide beukendreef in quinconceverband verbindt het kasteeldomein met het dorpscentrum (Lange Dreef). Een eveneens gekasseide dwarsdreef (Zwarte Dreef) situeert zich tussen de hoofddreef en de steenweg Antwerpen-Rijsel. Toegangspoort op de kruising van beide dreven, bestaande uit zes arduinen hekpijlers bekroond met vazen en versierd met leeuwenkoppen.

Voorplein

Het voorplein van het kasteel wordt omsloten door de walgracht van het kasteel. De geometrische aanleg die te zien is op de kabinetskaart van graaf de Ferraris (circa 1778) is ten laatste in het derde kwart van de 19de eeuw heraangelegd in een meer landschappelijke stijl. Heden voorplein met dubbele gekasseide oprit naar het kasteel met centraal bloemenperk. Toegang tot het noordelijke deel van het kasteelpark via een gietijzeren hangbrug die sinds circa 1905 de walgracht overspant.

Kasteelpark

Park in landschappelijke stijl, aangelegd ten laatste in het derde kwart van de 19de eeuw. De kasteelvijver met onregelmatige vorm, als uitloper van de walgracht, is reeds opgenomen in de Atlas der Buurtwegen (1840). Vanuit het kasteel vista richting noorden over de walgracht. De vista die in de oorspronkelijke aanleg minstens tot aan de zuidrand van het kasteeldomein reikte, is vandaag ten dele verloren gegaan. De boomgaard ten zuiden van het park is vandaag mee opgenomen in de parkstructuur. Bewaarde, deels ommuurde moestuin grenzend aan de oude toegangsdreef. Iets verderop, aan de rand van de walgracht, de ijskelders van het kasteel.

  • Ferrariskaart 1771-1778: Carte de cabinet des Pays-Bas autrichiens levée à l'initiative du comte de Ferraris, 1771-1778, schaal 1:11.520, originelen in de Koninklijke Bibliotheek, Kaarten en plans, Ms. IV 5.627, gegeorefereerd door het agentschap Informatie Vlaanderen [online], https://geo.onroerenderfgoed.be (geraadpleegd op 23 april 2021).
  • Atlas van de Buurtwegen 1843-1845: Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • Topokaart 1860-1873: Topografische kaart van België, eerste basiskaart, terreinopnames 1860-1873, uitgegeven door het Krijgsdepot tussen 1865-1880, schaal 1:20.000, originelen in het Nationaal Geografisch Instituut.
Auteurs: Claeys, Dries
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Cortewalle [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/17185 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.