erfgoedobject

Minnewaterpark

bouwkundig / landschappelijk element
ID
112045
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/112045

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Minnewaterpark
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als unesco werelderfgoed bufferzone Begijnhof van Brugge: buffer
    Deze aanduiding is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Minnewater en omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Openbaar stadspark ten noorden begrensd door de Arsenaalstraat en het Wijngaardplein, ten oosten door Bakkersreitje, ten zuiden door de Minnewaterbrug en Katelijnevest en in het westen door een afgesloten deel van de Reie, het zogenaamde Minnewater. Eerste naamvermelding van 1311.

In de loop van de 13de eeuw: uitgestrekte grasvlakte, ten westen afgeboord door een soort havenkom; oorspronkelijk het verzamelpunt van het grootste deel van het oppervlaktewater dat vanuit de zuidelijke zandstreek naar Brugge stroomt en tevens controleplaats van het waterniveau van de binnenreien.

1297: optrekken van de zuidelijk gelegen omwalling.

1311: bouw van de eerste (houten) Minnewaterbrug als verbinding tussen de daar onderbroken binnenvestingen.

1389-1401: bouw van twee verdedigingstorens met name de nog bestaande "Poertoren" - zie Begijnenvest - en de circa 1621 afgebroken tegenhanger - zie Katelijnevest.

1519: bouw van het eerste "Sashuis" ter hoogte van het latere Wijngaardplein nummer 14.

1562: Marcus Gerards tekent de havenkom, ten zuiden afgebakend door een houten brug tussen de twee torens en ten noorden door het "Sashuis" met drie waterdammen; ten oosten van laatstgenoemd huis bevindt zich een smal binnenwater, toegankelijk via het "Sas van Gent" en de aanpalende sasmeesterwoning (Wijngaardplein nummer 13), waarlangs kleinere schepen de Reie bereiken; twee aftakkingen (verbonden met het parallel gelegen Bakkersreitje) doorklieven de schaars bebouwde graslanden ten oosten (onder meer bebouwd met de "Hongersnoodmolen" zie Katelijnevest).

1570: bouw van de eerste Sashuisbrug.

Vanaf 1580: graslanden onder meer in gebruik als bleekweiden.

1613: uitgraven van het kanaal Brugge-Gent en vanaf 1623 inleggen van passagiersverbinding met een barge. Minnewater wint aan economisch belang als handelskom.

1646: bouw van de zogenaamde "Stadsvolmolen", een watermolen op de oostelijke oever grosso modo ter hoogte van huidig Minnewater nummer 4.

1739: bouw van de huidige, bakstenen Minnewaterbrug (zie Begijnenvest) naar ontwerp van architect-beeldhouwer Hendrik Pulinx senior (Brugge), afgebeeld op anoniem schilderij (1740-1782).

Circa 1750: door de stad aan architect-beeldhouwer Hendrik Pulinx senior verstrekte toelating om deel van de oostelijke oevergrond te bebouwen met een faiencefabriek, met name ter hoogte van de huidige huizen Arsenaalstraat nummers 57-63.

1782: verhuizen van de aanlegplaats voor de barge naar Gent.

1842-1846: dempen van het binnenwater in het kader van tewerkstelling van werklozen, slopen van het voormalige "Sas van Gent" met bijhorende sasmeesterwoning en aanleggen van het Wijngaardplein.

Circa 1850: wegens dichtslibben van de toenmalige ringvaart ter hoogte van het Minnewater, beslissing tot het uitdiepen en aanleggen van het kanaal Brugge-Gent waardoor Minnewater functie als aanleghaven verliest.

1893: bouw van "Kasteel de la Faille" naar ontwerp van architect Charles De Wulf (zie Minnewater nummer 4) op de oostelijke oever.

1895-1897: bouw van het huidige "Sashuis" en aanpalende Sashuisbrug naar ontwerp van architect Louis Delacenserie (Brugge).

1913: bouw van het neogotische kasteel "'t Fraeyhuys" naar ontwerp van architect Theo Raison (Brugge) als woning van de familie Fraeys de Verbeke en verbouwing van een voormalig looihuis tot een nog bestaande portierswoning met speelzaal, aanleg van een uitgestrekte tuin, een terras met kaaimuur langs het Minnewater en het Minnewaterparkbrugje.

1969: sloop van "'t Fraeyhuis" met uitzondering van de portierswoning; na het voorleggen van verschillende verkavelingsplannen, is de grond in 1974 aangekocht door de Stad om er een openbaar park aan te leggen.

1977-79: aanleg van het park waarvan het ontwerp enerzijds het afronden van de toeristische wandelas in de buurt van het Minnewater beoogt en anderzijds het creëren van een groenzone met verschillende passieve recreatieve functies onder meer een openlucht schaakbord. Aanleg deels teruggaand op de tuin van "'t Fraeyhuys".

1986: bouw van een eerste, houten voetgangersbrug zogenaamd IJsputbrug als verbinding met het kanaaleiland.

1997: aanleg van de aarden dam ten oosten van het "Sashuis", vernieuwen van de kaaimuur op de oostelijke oever als veiligheid bij hoge waterstand en heraanleg van de aanpalende groenzone.

In het kader van "Brugge Culturele Hoofdstad 2002", vervangen van de houten brug naar het kanaaleiland door een asymmetrische voetgangersbrug van roodbeschilderde staalprofielen ontworpen door architectenverband West 8, Poponcini en Lootens-Lapere.

Aangelegd park van grosso 2 ha met merkwaardig bomenbestand onder meer haagbeuk, keizersboom, gewone es, plataan, vederesdoorn, Noorse esdoorn, witte paardenkastanje en schietwilg. Voorts wandelpaadjes, banken, speelzone en schaakbord. Ten oosten afgebakend door het licht kronkelend Bakkersreitje met kleine sluis; tevens voormalig poortgebouw van "'t Fraeyhuys". Losstaand samenstel van twee achtereen staande constructies van verankerde baksteen onder zadeldaken (Vlaamse pannen; nok parallel aan de Katelijnevest), aan parkzijde afgewerkt met neobarokke gevel met in- en uitgezwenkte top getypeerd door het gebruik van natuursteen onder meer voor rollagen van topstuk, bolbekroning, versneden kordons, ovale oculus met waterlijst en de venster- en deuromlijsting. Korfboogdeur in geprofileerde natuurstenen omlijsting met fijne druiplijst onder segmentbogig bovenlicht in dito omlijsting. Zijgevels vertonen verschillende bouwsporen en gedichte openingen. Aan kant van Katelijnevest, tuitgevel met vlechtingen, links één schouderstuk en met rechts aangebouwde rondboogpoort met afgeschuinde dagkanten en hogerop nis waarin beeld van H. Arnoldus; l.g. verwijst naar vroegere nabijheid van brouwerij "Du Lac" zie Katelijnevest.

In het noordwesten is het park deels doorsneden door de Minnewaterstraat met onder meer beeldbepalend, neogotisch kasteeltje aan de oever van het Minnewater (Minnewater nummer 4). Minnewaterparkbrug, kleine bakstenen brug uit het 2de kwart van de 20ste eeuw met borstweringen en een gekasseid wegdek.

Ten westen het binnenmeer Minnewater, afgebakend door baksteen kaaimuren, in het oosten deels voorzien van segmentboogfries. Minnewater zelf ten noorden afgezoomd door het Sashuis" - zie Wijngaardplein nummer 14 - en de parallel gelegen Sashuisbrug. Opgenomen in het beschermd stadsgezicht "Minnewater en omgeving".

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief, dossier DW002007.
  • Stadsarchief Brugge, Bouwvergunningen, nummer 394/1913, nummer 380/1969.
  • ADRIANSENS W. (ed.), Groen Brugge, 1987, p. 58-60.
  • CARLIER W., Rondom het Minnewater, in Brugse Gidsenkroniek, XXVI, 1993, nummer 3, p. 190-197.
  • DEBRABANDERE F., De plaatsnaam Minnewater, in Brugs Ommeland, XXV, 1994, nummer 1, p. 5-12.
  • DE WITTE H., VANDENBERGHE S. (e.a.), Vensters ..., 2000, p. 63-66.
  • GEVAERT H., Brugse bruggen, Brugge, 2001, p. 33 en 42.
  • PAUWELS J. (ed.), Een brug naar Brugge 2002, in Waterspiegel, III, extra nummer 11 juli 2002.
  • VAN DEN ABEELE A., De faiencefabriek aan het Minnewater te Brugge (1750-1818), in Handelingen voor het Genootschap voor Geschiedenis, CXXIII, 1986, nummers 1-2, p. 61-105.

Bron: GILTÉ S., VANWALLEGHEM A. & VAN VLAENDEREN P. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Brugge, Middeleeuwse stadsuitbreiding, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 18nb Zuid, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Magdalenakwartier

  • Is deel van
    Minnewater en omgeving

  • Omvat
    Kasteel de la Faille


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Minnewaterpark [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/112045 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.