Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw met kerkhof
bouwkundig element- ID
- 14554
- URI
- https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/14554
Juridische gevolgen
-
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw
Deze vaststelling is geldig sinds -
is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Dorpskern Pulderbos
Deze vaststelling is geldig sinds -
is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskern Pulderbos: zuidoostzijde
Deze bescherming is geldig sinds -
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw
Deze vaststelling was geldig van tot
Beschrijving
Aan oostzijde van het dorpsplein, ommuurd kerkhof rond de kerk. Vroeg-gotische toren mogelijk uit de 13de eeuw; oorspronkelijk koor, schip en transept opgericht in de 16de eeuw, kerk vergroot in 1913-14 naar ontwerp van Ernest Dieltiens, uitgebrand in 1914 en hersteld in 1922-24 naar ontwerp van architecten Ernest Dieltiens en Jef Huygh.
Driebeukige kruisbasiliek met ingebouwde westtoren, schip van drie traveeën, transept van drie traveeën met vlakke sluiting; rechthoekige sacristieën in de kooroksels. Vierkante ingebouwde zandstenen westtoren mogelijk uit de 13de eeuw; vier geledingen onder ingesnoerde leien naaldspits. Latere ingekaste muuropeningen; eenvoudige korfboogdeur, hogerop spitsboogvenster, radvenster, galmgaten en steigergaten. Voorts bakstenen kerk onder leien zadel- en lessenaarsdaken, geritmeerd door versneden steunberen; elke travee van het transept telkens afgesloten (noord- en zuidzijde) door een puntgevel. Gevels van schip, lager koor en zijbeuken beëindigd met baksteenfries; spitsboogvensters.
Interieur in neogotische stijl, beschilderd met pasteltinten. Spitsbogen op bundelpijlers met krulbladkapitelen, kruisribgewelven met bakstenen gewelfvlakken van 1924, voordien houten welfsels, zware gordelbogen. Straalgewelf in het koor.
Mobilair. Houten beeld van Onze-Lieve-Vrouw met Kind (17de eeuw). Calvarie (tegen zuidoostelijke sacristiemuur): 17de-eeuwse beeldengroep van terracotta. Arduinen doopvont (15de eeuw) met koperen deksel van 1758 door Balt. Sternaux.
- Provinciaal Archief Antwerpen, Kerken, Pulderbos, Onze-Lieve-Vrouw, dossiers 3, 5.
Bron: PLOMTEUX G., STEYAERT R. & WYLLEMAN L. 1985: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Antwerpen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 10n3 (Ru-Z), Brussel - Gent.
Auteurs: Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Kerkhof
Ommuurd en omhaagd, beboomd en vergroend kerkhof met voornamelijk naoorlogse graftekens.
Historiek
De kerk en het omringende kerkhof van Pulderbos staan afgebeeld op de laat-18de-eeuwse Ferrariskaart. Het kerkhof is dan enkel ten noordwesten met gebouwen en een muur afgesloten. In hoeverre de afbeelding accuraat is, is niet duidelijk. De Atlas der Buurtwegen uit 1840 en de Popp-kaart uit het midden van de 19de eeuw tonen net ten oosten en ten zuiden bebouwing en evenmin een muur rond het kerkhof. Volgens de topografische kaart van 1969 werd het kerkhof na de Tweede Wereldoorlog naar het oosten uitgebreid tot de huidige omvang.
Beschrijving
Ommuurd en omhaagd deels geruimd, beboomd en vergroend kerkhof. Er bleven voornamelijk graftekens bewaard van na 1940. De hardstenen graftekens hebben een stèle, meestal voorafgegaan door een zerk, uitzonderlijk door een graftuin. Art-decograftekens komen er voor maar het modernisme domineert op het kerkhof. De nieuwe materialen van de jaren 1960 en 1970 overheersen er: leisteen, breuksteen, mozaïek, kunststeen. Er bleven enkele gietijzeren kruisen bewaard.
Het kerkhof werd bezocht in 2015.
- Atlas Cadastral parcellaire de la Belgique, Philippe-Christian Popp, uitgegeven in 1842-1879, schaal 1:5000.
- Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
- Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
