erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Catharina

bouwkundig element
ID
15375
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/15375

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historiek

Ruime driebeukige kerk omringd door het kerkhof met arduinen hekpijlers uit de tweede helft van de 18de eeuw. Op de noordwestelijke hoek, een oorlogsgedenkteken. Vermoedelijk in de 12de eeuw gesticht, werd de parochie in 1217 afgescheiden van Waasmunster. In 1267 bouwde men de huidige kerk met basilicale opstand. In 1636 werd de middenbeuk overwelfd en de bovenlichten toegestopt. De zuidwestelijke sacristie werd in 1660 gebouwd en in 1774 hersteld (ankers). Begin 18de eeuw trok men de zijbeuken hoger op, overwelfde ze en bracht ze onder een dak met de middenbeuk. Een grondige verbouwing en uitbreiding van de benedenkerk, onder meer de bouw van een bijkomende westtravee en nieuwe voorgevel geschiedde in 1840 naar ontwerp van architect J. Depauw, aangepast door architect Louis Roelandt (Gent). Na een blikseminslag in 1846 werd de torennaald heropgebouwd naar ontwerp van architect J. Depauw.

Beschrijving

De plattegrond beschrijft een driebeukige kruiskerk van zes traveeën met achtkantige vieringtoren en polygonaal hoofdkoor, geflankeerd door zijkoren; in de oksels van de koren bevinden zich sacristieën. Door de verbreding van de benedenkerk springen de transeptarmen niet uit buiten de lijn van de zijbeuken. Benedenkerk, kruisbeuk en hoogkoor van baksteen; voorgevel, zijkoren en sacristieën van gekantrechte zandsteen.

Westgevel op de hoeken en aan de middenbeuk gemarkeerd door steunberen, bovenaan zwaarder uitgewerkt en versierd met een langs de gevelhelling omhoogklimmende spitsboogfries. Polygonale spietoren als bekroning. Korfbogig portaal, ruim rondbogig doksaalvenster met sierlijke ijzeren roedeverdeling in neogotische stijl en oculus in de geveltop. Zijbeuken met steunberen en ruime rondboogvensters. Gedenksteen in buitenmuur van de eerste zuidertravee: "J.B. Eeman Pastor J. Wauters Burgemeester, M.D.C.C.C.X.X.X.X.".

Rechthoekige transeptarmen met spitsboogvenster geflankeerd door twee spitsbogige blindnissen met ruitmotief in de kop. Geveltop met gekoppelde spitsbogige spaarvelden en een klein zoldervenster. Achtzijdige vieringtoren met twee geledingen, van elkaar gescheiden door een omlopende waterlijst; onderste geleding met blindnissen voorzien van een deelzuiltie; bovenste geleding met spitsbogige galmgaten ingeschreven in dito gekoppelde blindnis. Bekroning door middel van spitsboogfries, smeedijzeren attiek en hoge naaldspits.

Koren met ruime spitsboogvensters.

Interieur

Interieur uitgewerkt als een hallenkerk met in alle beuken even hoge kruisribgewelven. Benedenkerk en koor met zuilen op hoge achtkantige sokkel bekleed met zwartmarmeren platen en bekroond door een eenvoudige vierkante dekplaat. Rondbogige scheibogen met casementen. Viering met zware torenvoeten en rondbogige arcaden.

Mobilair

Schilderijen: "Marteling van de Heilige Catharina van Alexandrië (1673, A. Van den Heuvel); "Hemelvaart van Maria" (1764, Philip Bonnecroy); "Heilige Ambrosius"; "Heilige Eligius". Beelden: voornamelijk neogotische gepolychromeerde houten heiligenbeelden.

Meubilair: zijaltaren (barok), hoofdaltaar (neogotisch, 1879, Mathias Zens); lambrisering met kerkmeesterbanken (noordelijke zijbeuk, 1680, zuidelijke zijbeuk, 1735); biechtstoelen (1680, H.F. Verbruggen, 1775 en 1786); afsluiting doopkapel (1735); preekstoel (1773, De Cauwer); doksaal (1879, E. Serrure); orgel (1870, P. Vereecken).

  • DE WAELE F., Kunstwerken van de 17de en 18de eeuw in de St.-Catharinakerk van Sinaai-Waas, Brussel, 1940.
  • VANDENBUSSCHE C.-VERSCHRAEGEN H., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische Bedehuizen, provincie Oost-Vlaanderen, Kanton Gent VII, p. 33-36.

Bron: DEMEY A. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Sint-Niklaas, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 7n2 (S-T), Brussel - Gent.
Auteurs: Demey, Anthony
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Van het eerste kerkgebouw resten het transept en de toren, op basis van kenmerken van het baksteenmetselwerk te dateren in de tweede helft van de 13de tot het eerste kwart van de 14de eeuw. Het overgeleverde maar niet door bronnen ondersteunde bouwjaar 1267 kan slaan op het begin van de bouw van deze kerk.

  • DEBONNE V. 2015: Uit de klei, in verband. Bouwen met baksteen in het graafschap Vlaanderen 1200-1400, onuitgegeven doctoraatsverhandeling, Katholieke Universiteit Leuven, Departement Architectuur.
  • DEBONNE V. 2020: Van natuursteen naar baksteen. De parochiekerken van Daknam en Eksaarde, Annalen van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas 123, 111-113 (109-130).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

De hekpijlers, twee grote en twee kleine, zijn bloksgewijs opgevat en bekroond met vazen.

  • Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen, Beschermingsdossier DO000701, Dorpskom (VAN DEN BOSSCHE H., 1983).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Dorpskom Sinaai


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Catharina [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/15375 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.