erfgoedobject

Hoekcomplex

bouwkundig element
ID
19018
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/19018

Juridische gevolgen

Beschrijving

Hoekcomplex met de Botermanstraat, bestaande uit verschillende panden en daterend uit verschillende periodes. Archiefstukken vermelden reeds in de 14de eeuw het zogenaamde "Naeldekens Couvent", een klooster met kapel waar meisjes zich toelegden op het naaien. In 1376, kloostergebouwen betrokken door de Bonifanten en ingericht als gesticht en school voor arme kinderen (enige jaren voordien opgericht door Simon de Mirabello, Heer van Hale, in zijn steen, eveneens in de Burgstraat). Vernieling onder de calvinisten doch vermoedelijk bewaarde elementen in de vleugels aan de Botermanstraat onder meer de kapel. Volgens latere archiefstukken in de 17de en 18de eeuw eigendom van de familie du Laury: stadsrekeningen van 1642-43 voor de bouw van een nieuw huis, vermoedelijk de nog bestaande linker dwarsvleugel met jaartal "1642" in cartouche. Van 1728 dateert een bouwaanvraag van weduwe du Laury voor de verbouwing van de gevel. Dit is de gevel van het ingangsgebouw van een textielfirma die sinds enige jaren in de verschillende panden gevestigd is.

Het huidige complex omvat: het hoekhuis (1) en aanpalend huis (2) in de Burgstraat, een haakse vleugel van 1642 (3) en twee gelijklopende vleugels (4, 5, 6) achteraan in de Jan Botermanstraat.

Hoekhuis met de Botermanstraat (1), met drie bouwlagen onder schilddak (Vlaamse pannen, nok loodrecht op de straat), opklimmend tot tweede helft 18de eeuw mogelijk met nog oudere kern. Voorgevel van vier traveeën, heden met gecementeerde bovenverdieping boven een art-decogetinte winkelpui met rechthoekige winkelramen gescheiden door pilasters die een gekornist hoofdgestel dragen. Verticaal geritmeerde bovenverdieping met rechthoekige vensters die per travee gevat zijn in een rechthoekige nis, met lekdrempels op consooltjes en verdiepte borstweringen verrijkt met panelen. Beschilderde bakstenen zijgevel op gedeeltelijk zandstenen plint. Rechthoekige vensters met sponning en duimen wijzen op een oudere kern.

Aanpalend gebouw met verbouwde voorgevel van 1728 (2) doch oudere kern minstens opklimmend tot de 17de eeuw. Bepleisterde en beschilderde voorgevel met twee bouwlagen van zes traveeën onder twee gelijklopende mansardedaken (leien + pannen, nok evenwijdig aan de straat) met dakkapellen. Lijstgevel gemarkeerd door een twee traveeën breed middenrisaliet onder driehoekig fronton met oculus. Geblokte hoekbanden lijnen de gevel en het risaliet af. Gekoppelde rechthoekige vensters met gemeenschappelijke zandstenen penanten met kwartholle dagkanten (van oorspronkelijke kruiskozijnen van een oudere kern?); verdiepte borstweringen afgelijnd door platte banden. Middenrisaliet op de begane grond volledig ingenomen door brede rondboogdeur ingeschreven in geblokte arduinen rondboogomlijsting geflankeerd door pilasters met verdiepte schachten en bekroond met zware voluutvormige consoles die een gekorniste kroonlijst met ijzeren balkon ondersteunen. Eiken vleugeldeur met fraai houtwerk en gesculpteerde Lodewijk XIV-siermotieven en boogveld met medaillon en Caesarbuste. Arduinen schamppalen in de hoeken van de deur. Een gekornist hoofdgestel lijnt de gevel af.

Bepleisterde achtergevel met gelijkaardige ordonnantie als de voorgevel. Drie bouwlagen van zes traveeën waarvan de vensters per twee gekoppeld zijn met zandstenen penanten met kwartholle dagkanten. Verbouwde begane grond.

Mobilair: op de begane grond overwelfde ruimten met drie gelijklopende gedrukte gewelven in de middentravee verrijkt met stucco stermotieven (17de eeuw?), erachter gelegen ruimte overkluisd met gedrukte kruisgewelven gescheiden door gordelbogen. Arduinen zuilen met geprofileerde basis, ring en vierkante dekplaat en geprofileerde consoles ondersteunen brede rondbogen met casementen tussen de twee ruimten.

Rechts haakse vleugel, heden achter nummer 26 gelegen (3). Drie bouwlagen en zes traveeën onder gedeeltelijk steil zadeldak (Vlaamse pannen), op een cartouche gedateerd "1642". Beschilderde baksteenbouw verankerd met lelie- en rechte ankers; bovenste bouwlaag later toegevoegd. Aangepaste rechthoekige vensters met zandstenen negblokken en kwartholle dagkanten, op de tweede bouwlaag afgelijnd door waterlijst (voormalige kruiskozijnen). Verbouwde begane grond met aangebouwde opslagruimten in glas met metalen gebinte.

Haaks hierop, met zijgevel in de Jan Botermanstraat, noordelijke vleugel met steil zadeldak en vermoedelijk resterend deel van een kapel (4) behorende bij het zogenaamde "Naeldekens couvent" en het latere gesticht der Bonifanten. Heden behouden twee traveeën met houten gewelf (13de-14de eeuw) en geprofileerde gordelboog met sluitsteen in de vorm van een rozet. Recentere zijmuren en bevloering.

In de oksel, vierkante toren met drie bouwlagen onder tentdak (pannen), naar verluidt klokkentoren (5), doch weinig sporen van de oude kern. Aanleunende vleugel met verbouwde koetshuizen, twee bouwlagen en zadeldak (Vlaamse pannen) vermoedelijk begin 19de eeuw voor de oudere achterbouw in de Jan Botermanstraat geplaatst. Bepleisterde voorgevel uitziend op de binnenkoer. Vier traveeën met rondboogvormige bovenvensters. Verankerde bakstenen achtergevel van drie venstertraveeën onder afzonderlijk zadeldak met dak- en laadvenster boven de tweede travee. Sporen van linker zijtrapgevel.

Tenslotte vormt een aanpalend gebouw (6) het hoekpand in de rechte hoek van de Jan Botermanstraat. De voorbouw, uitziend op de binnenkoer, telt drie traveeën met twee bouwlagen onder afzonderlijk zadeldak. Bepleisterde en beschilderde voorgevel in Lodewijk XIV-stijl, op een cartouche gedateerd "Anno 1951" (jaartal van de restauratie). Begane grond met rondboogvormige vensters met booglijst op geblokte zandstenen pilasters. Bovenverdieping gemarkeerd door pilasters met Lodewijk XIV-siermotieven die een hoofdgestel en driehoekig fronton met ovaal wapenschild (hertenkop, drie rozen, drie golven) op de middentravee ondersteunen. Rechthoekige bovenvensters in geriemde omlijsting. Gecementeerde achterbouw met twee hoge bouwlagen met rechthoekige vensters onder meer een behouden bolkozijn. Uitspringende middentravee uitlopend in een dakvenster. Afzonderlijk mansardedak (leien).

  • Stadsarchief Gent, Oud Archief, reeks 535, bundel 48/1, stadsrekening nummer 206 van 1642-43, nummer 27.
  • DIERICX C.L. 1815: Mémoires sur la ville de Gand, deel II, Gent, 609.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. met medewerking van LINTERS A. 1979: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nb Noord-Oost, Brussel - Gent.
Auteurs: Bogaert, Chris
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Waarnemingen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoekcomplex [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/19018 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.