Gelegen op het einde van de Heldenweg, achter (ten westen van) de kerk en het kerkhof van Adinkerke. Op de Belgische militaire begraafplaats bevinden zich eveneens twee Britse perken.

Historiek

Tijdens de oorlog werden er in Adinkerke heel wat geallieerde troepen gekantonneerd. In het dorp waren ook verscheidene medische installaties ingericht, waaronder het militair veldhospitaal in het domein Cabour. Het Cabour-hospitaal onder leiding van Dr. Derache en Dr. Nolf was actief tussen april 1915 en februari 1920. In De Panne was er eveneens een groot hospitaal van het Rode Kruis, onder leiding van Dr. Depage. In Adinkerke waren ook elders medische posten opgericht, waaronder een evacuatiehospitaal in een (nu verdwenen) loods nabij het spoorwegstation. Vanaf eind oktober 1914 bevond er zich langs de Kerkweg onder meer een triagepost voor gewonden.

Vanaf eind september 1914 zou gestart zijn met een militaire begraafplaats in Adinkerke, als uitbreiding van het bestaande kerkhof. Veel doden, die er op de begraafplaats belandden, waren gestorven in één van de vlakbij liggende medische installaties. Nog meer doden zijn vermoedelijk gestorven in andere sectoren, elders aan het IJzerfront en tijdens of na de oorlog naar Adinkerke overgebracht.

Rond 1920 telde de Belgische militaire begraafplaats 2.314 Belgische, 466 Franse en een aantal Britse doden. In die periode werden alle Franse (op één na) en een deel van de Belgische militairen ontgraven en werden andere doden er herbegraven. Zoals elders werd ook hier het amalgaam aan graftekens vervangen door de officiële grafstenen in 1924-1925. Indien families geen aanvraag tot behoud van heldenhuldezerkjes hadden ingediend, verdwenen die onherroepelijk. Slechts zes heldenhuldezerkjes bleven staan. In mei 1925 zou de 'Heldenweg' (het wegje naar de begraafplaats) verhard zijn met brokstukken van een 140-tal heldenhuldezerkjes, wat hevig protest uitlokte in Vlaamsgezinde milieus.

Vandaag liggen er 1.651 Belgische doden (waarvan er 3 niet geïdentificeerd konden worden), één Fransman (onder een Belgische grafsteen) en 67 Britten begraven. Twee grafstenen dragen geen bronzen plaat en zijn waarschijnlijk leeg. Er is één dubbelgraf (Tasset). Er zijn twee grafstenen met Hebreeuwse letters, wat vrij zeldzaam is (Martin de Vloet en Frank). Langs het middenpad, op het einde van de begraafplaats, staan vijf private grafstenen. Léon de Maelcamp d’Opstaele heeft én een particuliere grafsteen én vlakbij een gewone officiële grafsteen (waarop zijn naam iets anders gespeld staat).

De sector achter Nieuwpoort was tijdens de oorlog tijdelijk Frans of Brits, wat de aanwezigheid van Franse (ondertussen weggehaald) en Britse doden verklaart. Vooral tussen mei en november 1917, toen de sector door Britten werd bezet, kreeg de regio het zwaar te verduren. Vandaar dat 60 van de 67 Britten in 1917 gestorven zijn. Onder de Britse doden zijn er 59 afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk en 8 uit Brits West-Indië.

Er liggen 7 Belgische doden uit 1914 en 6 uit 1918. Het gros van de doden is afkomstig van 1915 (546), 1916 (787) en 1917 (297).

Vooral de infanterie is sterk vertegenwoordigd (1309), daarna de genie (120), de artillerie (99) en de cavalerie (48). Er zijn 21 doden van het vervoerkorps en één van de veterinaire dienst. 14 doden behoorden tot de spoorwegen en zeven tot het vliegwezen. Er zijn twee geneesheren en zeven mannen van de administratieve dienst van de gezondheidsdienst. Er is één dode van de aalmoezeniersdienst, één dode van het tolkenkorps, negen doden van de Gendarmerie, één van de etappetroepen en één van de zeesoldaten. De overvloedige aanwezigheid van 'speciale' dienstkorpsen geeft aan dat we hier een eind achter het front zijn.

Op deze begraafplaats ligt onder meer Paul de Goussencourt begraven, waarvoor een gedenkkapel in Kaaskerke werd opgericht. Hier liggen eveneens de doden van de 1ste compagnie mitrailleurs, behorende tot het 8ste linieregiment, die op een gedenkplaat op een boerderij in Alveringem herdacht worden.

Hier lag oorspronkelijk Emile Verhaeren begraven, maar later werd zijn graf (tijdelijk) overgebracht naar Wulveringem. Ook Luitenant-kolonel Rademakers werd hier begraven, maar werd nadien overgebracht naar Sint-Kruis-Brugge. Luitenant-generaal Jacquet en Commandant-ordonnance du roi Lavreux de Liège lagen hier eveneens oorspronkelijk begraven. Brigadier Louis Mattheusen staat niet in het register, maar in Oeren staat een grafsteen voor een Lodewijk Matheusen met dezelfde gegevens. Tenslotte ligt Lt. Leopold Calberg hier begraven: hij behoorde tot de compagnie Sapeurs-Pontonniers en stierf bij de sluizen van Nieuwpoort in oktober 1917.

Kenmerken

De plattegrond van de Belgische militaire begraafplaats van Adinkerke neemt de vorm aan van een rechthoek, die naar achteren toe verbreedt. Het terrein is vlak en 101 are groot.

Gebogen voormuur in de vorm van een arcade met gekoppelde rondboogopeningen op hardstenen deelzuiltjes. Centraal een hogere rondbogige toegangspoort onder een puntgevel, met kruisbekroning. Onder de poort zit een tweeledig smeedijzeren hekken, met een rastervorm waarin spiraalvormige motieven verwerkt zijn.

De andere zijden van de begraafplaats worden omheind met betonnen platen, met ervoor een heel divers struikgewas. Centraal middenpad uit rode steenslag, leidend naar de vlaggenmast achteraan op de begraafplaats. Links vooraan bevindt zich een houten schuilgebouwtje, met register, bezoekersboek en plattegrond. Op de grasperken zijn de rijen grafstenen symmetrisch aangelegd doorgaans in dubbele rijen, waartussen rozenstruiken geplant zijn. In de lente bloeien er narcissen.

Op de begraafplaats liggen 1.651 Belgen begraven, evenals één Fransman onder een Belgische officiële grafsteen (weliswaar met de Franse driekleur) en 67 Britten (waarvan er 59 afkomstig van het Verenigd Koninkrijk en 8 van Brits West-Indië) onder een witte ‘headstone’. Zes Belgische doden liggen onder een heldenhuldezerkje begraven en vijf andere hebben een particuliere grafsteen.

• Informatie verzameld door Roger Verbeke
• Informatie verzameld door Guido Mahieu
• Informatie afkomstig van de Dienst Oorlogsgraven (Algemene Directie Material Resources – Divisie CIS en Infrastructuur – Sectie Infrastructuur – Bureau Real Estate)
• Informatie afkomstig van de Commonwealth War Graves Commission, te raadplegen op: http://www.cwgc.org/