Britse militaire begraafplaats, gelegen langs de Zonnebeekseweg tegenover huisnummer 397, op ongeveer 300 meter ten oosten van de Franse militaire begraafplaats St-Charles de Potyze.
De plaats van de huidige begraafplaats lag tot aan de Derde Slag bij Ieper in niemandsland. Op 31 juli 1917 veroverde de ‘15th (Scottish) Division’ met de ‘55th (West Lancashire) Division’ op hun linkerflank de gehuchten Verlorenhoek en Frezenberg. De begraafplaats werd de volgende maand gestart door de 15de en ‘16th (Irish) Division’, onder de naam ‘New Cemetery, Frezenberg’. Enkele weken later stortte echter een Brits vliegtuig neer nabij het huidige ‘Cross of Sacrifice’, waardoor de begraafplaats zijn huidige naam verwierf. De begraafplaats werd gebruikt door gevechtseenheden tot maart 1918 (Duits Lente-Offensief) en opnieuw in september 1918. Na de wapenstilstand werden perken II tot VIII, evenals een deel van perk I, aangevuld met ongeveer 960 graven uit de omliggende slagvelden en kleinere begraafplaatsen. Hier liggen onder meer drie terechtgestelde Britse militairen begraven.
De twee belangrijkste begraafplaatsen die ontruimd werden en waarvan de stoffelijke overschotten naar hier werden overgebracht, zijn :
BEDFORD HOUSE CEMETERY (ENCLOSURE No. 5) te Zillebeke. Dit deel lag apart van de andere 'enclosures' die nu Bedford House Cemetery vormen. Het bevatte 14 manschappen van de ‘1st Duke of Cornwall's Light Infantry’ en 6 van de ‘1st Devons’ die stierven in april 1915.
LOCK 8 CEMETERY te Voormezele. Deze begraafplaats lag in een veld op 200 meter ten noorden van sluis 8 van het kanaal Ieper-Komen. Het bevatte de graven van 19 militairen uit het Verenigd Koninkrijk, 2 Australiërs en 2 Duitse krijgsgevangenen die stierven tussen juli en september 1917.
Volgens het huidige register liggen er op Aeroplane Cemetery 1.105 militairen begraven, waarvan er 469 geïdentificeerd konden worden. Het gaat om 831 doden uit het Verenigd Koninkrijk (waarvan er 514 niet geïdentificeerd konden worden), 208 Australiërs (waarvan 89 onbekenden), 48 Canadezen (waarvan 31 onbekenden), 17 Nieuw-Zeelanders (waarvan 2 onbekenden) en 1 Zuid-Afrikaan. Voor 8 doden, waarvan aangenomen wordt dat ze onder een naamloos graf liggen, werd een ‘special memorial’ opgericht.
Het ontwerp van de begraafplaats is van de hand van R. Blomfield (hoofdarchitect) en W.H. Cowlishaw (uitvoerend architect).
Kenmerken
Langwerpige begraafplaats met een oppervlakte van ongeveer 4.150m2, omgeven door een bakstenen muur, afgedekt met witte natuursteen, die trapsgewijs de lichte helling van het terrein volgt. De toegang wordt gevormd door een tweeledig smeedijzeren hek geflankeerd door twee witstenen pijlers met opschrift: 'Aeroplane Cemetery 1915-1918'. Hier bevindt zich het registerkastje. Centraal achteraan staat het 'Cross of Sacrifice' (type A). De 'Stone of Remembrance' staat centraal tegen de oostelijke muur. De drietalige tekst van de landplaat is gegrift in de witte pijlers, die ter hoogte van de 'Stone of Remembrance' deel uitmaken van de omheiningsmuur. Hier tegenover staat het bakstenen schuilhuisje, dat afgedekt is met witte natuurstenen blokken, die trapsgewijs versmallen en bovenaan segmentboogvormig opgesteld zijn. In dit schuilhuisje hangt de metalen informatieplaat. In de zuidelijke hoek staat een bakstenen dienstgebouw. Vooral de graven op perk I liggen onregelmatig verdeeld. De begraafplaats wordt getooid met bloemperken, struiken, haagbeuken en cultuurpopulieren, die in de lengte, langs de oostelijke en westelijke rand opgesteld staan of het offerkruis markeren.
- Informatie van de Commonwealth War Graves Commission (oude en nieuwe registers, informatieborden, website).
- CHIELENS P. & PUTKOWSKI J. 2000: Unquiet graves. Execution sites of the First World War in Flanders, London.
- SCOTT M. 1992: The Ypres Salient. A guide to the cemeteries and memorials of the Salient, Norwich-Norfolk.
